Stimmhafte palatale Frikativ
IPA-Nummere	139
IPA-Zeiche	ʝ
IPA-Bildli
Teuthonista
X-SAMPA	j\
Kirshenbaum	<vcd>
Hörbiispiilⓘ

De stimmhafti palatali Frikativ isch en Luut vo dr mänschliche Sprooch. S Zeiche im Internationale Phonetische Alphabet defür isch [ʝ]. De Luut het e groossi Äänlichkeit mit [j] wie im Wort „jùng“, aber d Zùng bildet e Engi, wo deno Lùft duredrùggt wird, statt dass d Lùft wie bi [j] frei cha usströmme. Als eigeständigs Phonem isch de Luut sehr sälte, aber viilmool chùnt er als Ussproochmöglichkeit vùm /j/ vor.

Artikulation

• Es isch en Frikativ; es wird e Engi im Muul bildet, wo de Lùftstrom duredrùggt wird.
• De Artikulationsort isch palatal; d Zùng bildet mitem harte Gaume e Engi.
• D Phonation isch stimmhaft; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder.
• Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
• Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.

Verbreitig

Sprooch		Wort	IPA-Transkription	Bedütig	Bemerkig
Asturisch		frayar	[fɾäˈʝär]	‚zerstöre‘
Dänisch[1]		talg	[ˈtˢa̝lˀʝ]	‚Talg‘	En mögliche Allophon vo /j/ am Wortänd nooch /l/.[1]
Dütsch[2][3]		Jacke	[ˈʝäkə]	‚Tschoope‘	Wird meischt mit <j> transkribiert ùn au als en Approximant [j] bschriibe[4][5] oder dass de Luut zwüsche eme Frikativ ùn eme Approximant weggsle cha.[6]
Irisch[7]		an ghrian	[ənʲ ˈʝɾʲiən̪ˠ]	‚d Sùn‘
Kabylisch		cceǥ	[ʃʃəʝ]	‚ussrùtsche‘
Katalanisch	Balearisch[8]	figuera	[fiˈʝeɾə]	‚Fyygebaum‘	De Luut ùn [ɟ] sin Allophon vonenand. Entspricht eme /ɣ/ in andre Dialäkt.
Litauisch[9][10]		ji	[ʝɪ]	‚si‘	Meischt als en Approximant [j] beschriibe ùn transkribiert.[11]
Mapudungun[12]		kayu	[kɜˈʝʊ]	‚seggs‘	Cha au en Approximant [j] sy.[12]
Neugriechisch	Standardgriechisch	γεια	[ʝɐ]	‚Solly‘
	Zypriotisch[13]	ελιά	[e̞ˈʝːɐ]	‚Olive‘	Allophon vo /ʎ/
Niiderländisch[14]		ja	[ʝaː]	‚jo‘	En Allophon vo /j/.[14]
Norwegisch	Oschtnorwegisch[15][16]	gi	[ʝiː]	‚gee‘	Allophone vo /j/, bsùnder bi ere energische Ussprooch ùn vor ùn nooch gschlossene Vokal[16]
Paschtunisch	Ghilji-Dialäkt[17]	موږ	[muʝ]	‚mir‘
	Wardak-Dialäkt[17]
Schottisch-gälisch[18]		dhiubh	[ʝu]	‚vo ene‘
Slowakisch[19]		prijímať	[ˈpɾɪʝɪːmäc̟]	‚übercho‘	En mögliche Allophon vo /j/ zwüsche gschlossene Vokal[19]
Spanisch[20]		sayo	[ˈsäʝo̞]	‚Kittel‘	Meischt änder en Approximant [j].
Schwedisch[21]		jord	[ʝuːɖ]	‚Ärd‘	Allophon vo /j/.
Ungarisch[22]		dobj be	[dobʝ bɛ]	‚ynegheie‘	Allophon vo /j/.

Fuessnote

1. 1 2 Basbøll (2005:212)
2. ↑ Mangold (2005:51)
3. ↑ Krech et al. (2009:83)
4. ↑ Kohler (1999:86)
5. ↑ Moosmüller, Schmid & Brandstätter (2015:340)
6. ↑ Hall (2003:48)
7. ↑ Ó Sé (2000:17)
8. ↑ Wheeler (2005:22–23)
9. ↑ Augustaitis (1964:23)
10. ↑ Ambrazas et al. (1997:46–47)
11. ↑ Mathiassen (1996:22–23)
12. 1 2 Sadowsky et al. (2013:91)
13. ↑ Arvaniti (2010:116–117)
14. 1 2 Collins & Mees (2003:198)
15. ↑ Strandskogen (1979:33)
16. 1 2 Vanvik (1979:41)
17. 1 2 Henderson (1983:595)
18. ↑ Oftedal (1956:?)
19. 1 2 Pavlík (2004:106)
20. ↑ Martínez-Celdrán, Fernández-Planas & Carrera-Sabaté (2003:255)
21. ↑ Engstrand (1999:140)
22. ↑ Gósy (2004:77, 130)