Na h-Innseachan
'S e dùthaich ann an Àisia a tha anns na h-Innseachan[1][2][3][4] neo na h-Innsean.[5][6][7] Tha crìochan aice san ear le Bangladais is Mianmar, san ear-thuath le Sìona, Neapàl is Butàn agus san iar le Pagastàn.
Chaidh na h-Innseachan a stèidheachadh mar nàisean neo-eisimeil ann an 1947 (bha iad nan colonaidh Rìoghachd Bhreatainn Mòr.) Aig an aon àm, bha aimhreit chràbhach mòr; chaidh eadar 200,000 is 2,000,000 a bàs.[8][9][10] Sgar Pagastàn (gu mòr Muslamach) is na h-Innseachan (gu mòr Hionduthach). Chaidh faisg air 14 millean duine Hionduthach, Sikheach is Muslamach nam fògarrach; b' e an imrich as motha ann an eachdraidh na daoine.[11][12][13]
Tha iomadh sluagh, cultar, cànan is nàisean ann, agus tha creideamhan gu leòr ann. 'S e Hocaidh am spòrs nàiseanta a tha anns na h-Innseachan. 'S e an tigear Bengal am beathach nàiseanta, 's e a’ pheucaig an t-eun nàiseanta agus 's e an lotus am flùr nàiseanta. Tha an Hionduthachd uabhasach làidir anns na h-Innseachan.
Tha Hindi na cànan oifigeil nan Innseachan a-rèir na Bun-reachd[14] agus tha a' Bhun-reachd a' moladh Sanskrit mar thùs airson briathrachais ùir. Tha 22 cànain oifigeil air fad anns an 8mh Clàr aig a' Bhun-reachd.[15]
Stàitean nan Innseachan agus Ranntairean an Aonaidh[16]
| Stàit | Prìomh-bhaile |
|---|---|
| Andhra Pradesh | Amaravati |
| Arunachal Pradesh | Itanagar |
| Assam | Dispur |
| Bengal an Iar | Kolkata |
| Bihar | Patna |
| Chhattisgarh | Raipur |
| Goa | Panaji |
| Gujarat | Gandhinagar |
| Haryana | Chandigarh |
| Himachal Pradesh | Shimla |
| Jharkand | Ranchi |
| Karnataka | Bangalore |
| Kerala | Thiruvananthapuram |
| Madhya Pradesh | Bhopal |
| Maharashtra | Mumbai |
| Manipur | Imphal |
| Meghalaya | Shillong |
| Mizoram | Aizawl |
| Nagaland | Kohima |
| Odisha | Bhubaneshwar |
| Punjab | Chandigarh |
| Rajasthan | Jaipur |
| Sikkim | Gangtok |
| Tamil Nadu | Chennai |
| Telangana | Hyderabad |
| Tripura | Agartala |
| Uttarakhand | Dehradun |
| Uttar Pradesh | Lucknow |
| Ranntair an Aonaidh | Prìomh-bhaile |
|---|---|
| Chandigarh | Chandigarh |
| Dadra agus Nagar Haveli agus Daman is Diu | Daman |
| Delhi | Delhi fhèin |
| Na h-Eileanan Andaman agus Nicobar | Port Blair |
| Jammu agus Kashmir[17] | Srinagar (samhradh), Jammu (geamhradh) |
| Ladakh | Leh |
| Lakshadweep | Kavaratti |
| Puducherry | Puducherry |
Prìomh-mhinistearan nan Innseachan
| Cinn-là | Prìomh-mhinistear | Pàrtaidh poileataigeach |
|---|---|---|
| 1947–1964 | Jawaharlal Nehru | Mòr-dhàil Nàiseanta nan Innseachan |
| 1964–1966 | Lal Bahadur Shastri | Mòr-dhàil Nàiseanta nan Innseachan |
| 1966–1977 | Indira Gandhi | Mòr-dhàil Nàiseanta nan Innseachan |
| 1977–1979 | Morarji Desai | Pàrtaidh Janata |
| 1979–1980 | Charan Singh | Pàrtaidh Janata (neo-eaglaiseach) |
| 1980–1984 | Indira Gandhi | Mòr-dhàil Nàiseanta nan Innseachan (I) |
| 1984–1989 | Rajiv Gandhi | Mòr-dhàil Nàiseanta nan Innseachan (I) |
| 1989–1990 | Vishwanath Pratap Singh | Janata Dal |
| 1990–1991 | Chandra Shekhar | Janata Dal (Rashtriya) |
| 1991–1996 | P. V. Narasimha Rao | Mòr-dhàil Nàiseanta nan Innseachan (I) |
| 1996 | Atal Bihari Vajpayee | Pàrtaidh Bharatiya Janta |
| 1996–1997 | H. D. Deve Gowda | Janata Dal (Fronta Aonaichte) |
| 1997–1998 | Inder Kumar Gujral | Janata Dal (Fronta Aonaichte) |
| 1998–2004 | Atal Behari Vajpayee | Pàrtaidh Bharatiya Janta (NDA) |
| 2004–2014 | Manmohan Singh | Mòr-dhàil Nàiseanta nan Innseachan (UDA) |
| 2014– | Narendra Modi | Pàrtaidh Bharatiya Janta (NDA) |
Dealbhan
Bratach
Suaicheantas
"Stupa" mòr ann an Sanchi (Madhya Pradesh)
Teampall na grèine ann an Konark (Orissa)
Taj Mahal ann an Agra (Uttar Pradesh)
Teampall Lotus ann an New Delhi
Iomraidhean
- Am Faclair Beag
- Atlas Sgoile Oxford le Stòrlann Nàiseanta, Oxford University Press (2010)
- Map-balla an t-Saoghail, Stòrlann Nàiseanta (2003), ISBN 0007692714
- Brìgh nam Facal, Faclair Ùr don Bhun-sgoil (deas. Cox, Richard A.V.) - ISBN 0903204215
- The Collected Poems and Songs of George Campbell Hay
- An Tuil: Anthology of 20th-century Scottish Gaelic Verse.
- Feuch Facal, Gairm (1995), ISBN 1871901391
- D'Costa, Bina (2011): Nationbuilding, Gender and War Crimes in South Asia. Routledge, td. 53. ISBN 9780415565660.
- Butalia, Urvashi (2000): The Other Side of Silence: Voices From the Partition of India. Duke University Press.
- Sikand, Yoginder (2004): Muslims in India Since 1947: Islamic Perspectives on Inter-Faith Relations. Routledge, td. 5. ISBN 9781134378258.
- “Rupture in South Asia”. UNHCR. Air a thogail 16mh dhen Lùnasdal 2014 (PDF).
- Bates, Crispin (3s dhen Mhàrt 2011): “The Hidden Story of Partition and its Legacies”. BBC. Air a thogail 16mh dhen Lùnasdal 2014.
- Basu, Tanya (15mh dhen Lùnasdal 2014): “The Fading Memory of South Asia's Partition”. The Atlantic. Air a thogail 16mh dhen Lùnasdal 2014.
- “PART XVII OFFICIAL LANGUAGE”. Bun-reachd nan Innseachan. Riaghaltas nan Innseachan. Air a thogail 6mh dhen Dùbhlachd 2023 (pdf).
- “Constitutional provisions relating to Eighth Schedule”. Riaghaltas nan Innseachan. Air a thogail 6mh dhen Dùbhlachd 2023.
- “States Uts”. Know India: National Portal of India. Riaghaltas nan Innseachan. Air a thogail 6mh dhen Dùbhlachd 2023.
- Tha tagraidhean air an ranntair seo aig Pagastan agus Sìona cuideachd. Faic “Kashmir profile”, BBC News. Air a thogail 6mh dhen Dùbhlachd 2023.
Ceanglaichean a-mach
| Oifigeil | Assamais • Bengalais • Bodo (o 2004) • Dogri (o 2004) • Gujaratais • Hindi • Kannada • Kashmiri • Konkani (o 1992) • Maithili (o 2004) • Malayalam • Manipuri (o 1992) • Marathi • Nepalais (o 1992) • Oriya • Punjabi • Sanskrit • Santhali (o 2004) • Sindhi (o 1967) • Tamailis • Telugu • Urdu |
| Eile | Beurla |