Atlantyske Oseaan

	Atlantyske Oseaan
	geografy
type wetter	oseaan
lokaasje	tusken Amerika yn it westen; en Jeropa en Afrika yn it ; easten
lân	ferskaat, sjoch hjirre
koördinaten	0° N, 25° W
	sifers
maks. lingte	14.700 km
maks. breedte	7.260 km
oerflak	85.133.000 km² ; (sûnder râneseeën); 106.460.000 km² ; (mei râneseeën)
djiptegemiddelde	3.646 m
djipste punt	8.376 m
wetterfolume	305.811.900 km³ ; (sûnder râneseeën); 310.410.900 km³ ; (mei râneseeën)

De Atlantyske Oseaan is in wrâldsee, dy't ynleit tusken de Jeropa en Afrika yn it easten en Amearika yn it westen. Yn it noarden wurdt de Atlantyske Oseaan begrinzge troch de Noardlike Iissee, yn it suden troch de Súdlike Oseaan.

De Atlantyske Oseaan is op de Stille Oseaan nei de grutste see op Ierde, en hy is likernôch in fiifde fan it gebiet fan de Ierde grut.

Untstean

Pangaea driuwt út inoar en foarmet de hjoeddeiske Atlantyske Oseaan

Nei alle gedachten is de Atlantyske Oseaan earst 150 miljoen jier lyn ûntstien, doe't ferskate parten fan Pangea al wer útelkoar dreaunen. Mooglik is de skuor tusken Amearika en Jeropa/Afrika it gefolch fan it ûntstean fan de Hekla. Ut dy skuor komt de Midatlantyske Rich omheech, ûntstien út omheechkommend magma. De magma komt hieltyd noch omheech, wat betsjut dat de wrâlddielen om de oseaan hinne hieltyd noch fierder útelkoar skood wurde, en dat de Midatlantyske Rich hieltyd noch waakst. Dêr't de rich boppe wetter útkomt, foarmet dy de Midatlantyske eilannen.

Lannen en territoaria oan de Atlantyske Oseaan en syn râneseeën

Jeropa

Aazje

Afrika

Algerije
Angoala
de Azoaren (Portegal)
Benyn
Egypte
Ekwatoriaal Guinee
Gabon
Gambia
Gana
Guinee
Guinee-Bissau
Ivoarkust
Kaapverdje
Kameroen
Kanaryske Eilannen (Spanje)
de Demokratyske Republyk Kongo
de Republyk Kongo
Libearia
Lybje
Madeara (Portegal)
Mauretaanje
Marokko
Namybje
Nigearia
Sint-Helena, Ascension en Tristan da Cunha (Feriene Keninkryk)
- Ascension
- Sint-Helena
- Tristan da Cunha
Sao Tomee en Prinsipe
Senegal
Sierra Leöane
Súd-Afrika
Togo
Tuneezje
de Westlike Sahara

Noard-Amearika

de Amerikaanske Famme-eilannen (Feriene Steaten)
Anguilla (Feriene Keninkryk)
Antigua en Barbûda
Arûba (Nederlân)
de Bahama's
Barbados
Belize
Bermuda
de Britske Famme-eilannen (Feriene Keninkryk)
Dominika
de Dominikaanske Republyk
de Feriene Steaten fan Amearika
Frânsk-Sint-Marten (Frankryk)
Grenada
Grienlân
Gûadelûp (Frankryk)
Gûatemala
Haïty
Hondoeras
Jamaika
de Kaaimaneilannen (Feriene Keninkryk)
Kanada
Karibysk Nederlân (Nederlân)
- Bonêre
- Saba
- Sint-Eustasius
Kosta Rika
Kuba
Kurasau
Martinyk (Frankryk)
Meksiko
Montserrat (Feriene Keninkryk)
Nikaragûa
Panama
Porto Riko
Sint-Bartelemy (Frankryk)
Sint-Finsint en de Grenadinen
Sint-Kits en Nevis
Sint-Lusia
Sint-Marten
Sint-Pierre en Miquelon
Trinidad en Tobago
de Turks- en Kaikoseilannen (Feriene Keninkryk)

Súd-Amearika

Argentynje
Brazylje
de Falklâneilannen (Feriene Keninkryk)
Fenezuëla
Frânsk-Guyana (Frankryk)
Guyana
Kolombia
Oerûguay
Súd-Georgia en de Súdlike Sandwicheilannen (Feriene Keninkryk)
- Súd-Georgia
- de Súdlike Sandwicheilannen
Suriname

Eilannen

Yn de Atlantyske Oseaan lizze in tal fan eilannen en eilannegroepen:

De Britske Eilannen
Rockall
De Fiere Eilannen
Yslân
De Azoaren
Madeara
De Kanaryske Eilannen
De Kaapverdyske Eilannen
Sint-Helena
Tristan da Cunha
De Falklâneilannen
Súd Georgje
De Antillen
De Bahama's
Bermuda

Ferskaat

De Atlantyske Oseaan wurdt ek wol -koartswillich- oantsjut mei Grutte Dobbe. 'Oer de grutte dobbe stekke' betsjut: 'nei Amearika ferfarre'.

Oseanen fan de Ierde
Atlantyske Oseaan - Yndyske Oseaan - Noardlike Iissee - Stille Oseaan - Súdlike Oseaan

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.