Funkcia grupo

En la kemio oni nomas funkcia grupo la atomgrupojn specife en organikaj kombinaĵoj, kie ili forte karakterizas trajtojn de la materialo kaj la kemiajn reakciajn ecojn. La kombinaĵoj, kiuj portas la saman funkcian grupon grupiĝas pro la similaj ecoj en materialgrupoj.

Nomenklaturo

La funkcia grupo troviĝas aŭ en la prefikso aŭ en la sufikso, se ne ekzistas malnova nomo por la kombinaĵo.

Strukturo	Nomo	Prefikso	Sufikso
R-OH	hidroksila grupo	"Hidroksi-"	"-olo "
R-SH	tiola grupo	"Tio-"	"-tiolo"
R-C=OH	aldehida grupo		"-alo"
	karbonila grupo, ketogrupo	"Okso-", "Keto-"	"-ono"
	karbonila grupo	Estearato de n-ila
R-X	halogenido(F, Cl, Br, J)	"Halogen- "
	acetila grupo	"Acetil-"	acetil-koenzimo A, acetil-ĥolino
R-COOH	karboksila grupo	"Karboksi-"	"-acido"
R1-C=C=R2	duobla ligo		"-eno"
R1-CΞC-R2	triobla ligo		"-in"
R-SO₃H	"-sulfonata acido"
R-CΞN	Nitrilgrupo	"ciano-"	"-nitrilo"
R-NH₂	aminogrupo	"Amino-"	"-amino"
R-NO₂	Nitrogrupo	"Nitro-"
R1-N=N=R2	Azogrupo	"Azo-"
R1-N=O	Nitrozogrupo
R1-O-O-R2	peroksido	"Peroksi-"
	fosfato

Ecoj

La plimulto de la alligita funkcia grupo ofte forte influas la kemiajn kaj fizikajn ecojn de la fina materialo.

Ĉi-sube prezentiĝas en komparo la 2 derivaĵoj de (alkano) butano:

Derivaĵo	Kemia kombinaĵo	Duon-strukturaj formuloj	Ecoj
Fina kombinaĵo	n-butano	$\mathrm {CH_{3}-CH_{2}-CH_{2}-CH_{3}}$	senodora
karboksila kombinaĵo	Butanata acido ankaŭ butirata acido	$\mathrm {CH_{3}-CH_{2}-CH_{2}-} \mathbf {COOH}$	acida, fiodora
Amina kombinaĵo	2-butanamino ankaŭ sek-butilamino	$\mathrm {CH_{3}-CH(} \mathbf {NH_{2}} \mathrm {)-CH_{2}-CH_{3}}$	baza, fiŝodora

La funkciaj grupoj sen aliatomoj kiel C=C kun duobla aŭ triobla ligo ne estas veraj funkciaj grupoj; ili estas strukturaj grundoj de la kemiaj konmbinaĵoj, kaj mem ne estas tre reakciemaj.

Ĉe benzolo oni parolas nur malofte pri funkcia grupo de duoblaj ligoj, kvankam tio karakterizas la kemiajn ecojn de tiu kombinaĵo (funkcia grupo: aromata sistemo).

Eksteraj ligiloj

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.