भारत
भारतवा गणतन्त्र भारत (हिन्दी: भारत गणराज्य), पौराणिक जम्बुद्वीप, एसिया महादेशमी रह्याको एक देश हो। यो भारतीय उपमहाद्वीपको सबैभन्दा ठूलो देश हो। भारतको समुन्द्र किनार ७,५१६ किलोमीटर लामो छ। भौगोलिक दृष्टिले विश्वको सातौं ठूलो रे जनसँख्याको दृष्टिले दोस्रो ठूलो देश भारतको पश्चिममा पाकिस्तान, उत्तर-पूर्वमा चीन, नेपाल, रे भुटान अनि पूर्वमा बंगलादेश रे म्यानमार छन्। हिन्द महासागरमा यइको दक्षिण-पश्चिममा मालद्वीप, दक्षिणमा श्रीलंका रे दक्षिण-पूर्वमा इण्डोनेशिया छन्। भारत उत्तर-पश्चिममा अफगानिस्तान सँग सीमाना जोडियाको दावी अरन्छ। यइको उत्तरमा हिमालय पर्वत श्रृखला रे दक्षिणमा हिन्द महासागर छन्। पूर्वमा बंगालको खाडी रे पश्चिममा अरब सागर छ। भारतमा थुप्रै ठूला नदीनालाहरू छन्। गंगा नदी भारतको सबैभन्दा ठूलो नदी हो रे भारतीय सभ्यतामा यइलाई निकै पवित्र मानिन्छ। यइ देशका अन्य ठूला नदीहरू ब्रह्मपुत्र, यमुना, गोदावरी, कावेरी, कृष्णा, चम्बल, सतलज, बियास आदि हुन्।
गणतन्त्र भारत | |
---|---|
![]() झण्डा
![]() राज्य चिन्ह
| |
आदर्श वाक्य: "सत्यमेव जयते" (संस्कृत) "सत्यको सधै जीत हुन्छ" (National Informatics Centre 2005) | |
राष्ट्रिय गान: जन गण मन | |
![]() भारतको अधिकारमा रहेको क्षेत्र, गाढा हरियो. दावा गरेको तर अधिकारमा नरहेको क्षेत्र, हल्का हरियो । | |
राजधानी | नयाँ दिल्ली |
सबैभन्दा ठूलो शहर | मुम्बई |
आधिकारिक भाषाअन | हिन्दी तथा अङ्ग्रेजी |
मान्यता प्राप्त आञ्चलिक भाषाअन | आसामी बङ्गाली बोडो डोगरी गुजराती हिन्दी कन्नड कश्मीरी कोंकणी मैथिली मलयालम मणिपुरी मराठी नेपाली ओरिया पञ्जाबी संस्कृत संथाली सिन्धी तमिल तेलुगु उर्दू |
राष्ट्रिय भाषाहरू | हिन्दी तथा अङ्ग्रेजी |
रैथाने(एन) | भारतीय |
सरकार | संसदीय संघीय संवैधानिक गणराज्य |
• राष्ट्रपति | द्रौपदी मुर्मु |
• उपराष्ट्रपति | जगदीप धनखर |
• प्रधानमन्त्री | नरेन्द्र मोदी (भाजपा) |
• मुख्य न्यायधिश | धनन्जय वाइ चन्रदचुद [1] |
व्यवस्थापिका | भारतीय संसद |
• माथिल्लो सदन | राज्य सभा |
• तल्लो सदन | लोक सभा |
स्वतन्त्रता संयुक्त अधिराज्य बाट | |
• प्राप्ति मिति | सन् १९४७ १५ अगस्त |
• गणतन्त्र | सन् १९५० २६ जनवरी |
क्षेत्रफल | |
• जम्मा | (साँतौ) |
• पानि (%) | ९.५६ |
जनसङ्ख्या | |
• सन् २०११ जनगणना | १,२१,०१,९३,४२२ (दोश्रो) |
• घनत्व | (३१औ) |
मुद्रा | भारतीय रुपए (आइएनआर) |
समय क्षेत्र | भारतीय मानक समय +०५:३० |
सडक प्रयोग | बायाँ |
टेलिफोन कोड | 91 |
भारतको जनसंख्या १ अरब भन्दा बढि छ जुन चीन पछिको विश्वको दोस्रो सबैभन्दा धेरै हो। बालिग मताधिकारको आधारमा निर्वाचन पद्धतिबाट सरकार छानिन्या देशहरूमध्ये सबैभन्दा बढी जनसंख्या भयाको देश भयाकाले भारतलाई विश्वको सबैभन्दा ठूलो लोकतन्त्र भनिन्छ। यहाँ ३०० भन्दा धेरै भाषाहरू बोलिनाछन। भारत एक सिन्धु घाटी सभ्यताको भूमि हो। विश्वका तिन प्रमुख धर्म: हिन्दू, जैन तथा शिखको उत्पत्ति भारतमा भया हो। भारत विश्वको दशौं ठूलो अर्थव्यवस्था हो, तर हालै गर्याको आर्थिक प्रगतिका कारण भारत आफू विश्वमा तेस्रो अथवा चौथो ठूलो अर्थव्यवस्था भयाको मान्दछ। सन् १९४७ मा स्वतन्त्रता प्राप्तिभन्दा पहिले ब्रिटिश भारतको रूपमा बेलायती साम्राज्यको प्रमुख अङ्ग भारतले विगत २० वर्षमा सार्थक प्रगति हासिल गरिरइ छ। उक्त प्रगति विशेषत: आर्थिक रे सैनिक क्षेत्रमा एक क्षेत्रिय शक्ति रे विश्वव्यापी शक्तिको रूपमा देखिन थाल्याको छ।
राज्यका नाऊ
केन्द्र शासित प्रदेश
- अण्डमान अनि निकोबार
- चण्डीगढ
- नयाँ दिल्ली
- दादरा अनि नगर हवेली
- दमन अनि दीव
- लक्षद्वीप
- पुदुच्चेरी
- जम्मु अनि कश्मीर
- लदाख
सन्दर्भअन
बाह्य कडीअन
एशियामा पड्या देश | |
अजरबैजान •
|
![]() |