Америка

Аме́рика — Төньяҡ Америка һәм Көньяҡ Америка ҡитғаларын һәм уларға яҡын ятҡан утрауҙарҙы (шул иҫәптән Гренландияны) берләштереүсе донъя киҫәге[3].

Америка
Көнбайыш ярымшар картаһында Америка
Көнбайыш ярымшар картаһында Америка
Территория42,549,000 км2 км²
Халҡы953.7 млн. (июль 2013) [1] кеше
ЭтнохоронимАмерикандар[2]; км²
35дәүләтте керетеп 
Бойөндороҡло дәүләттәр23 
Телдәриспан, инглиз, португал, француз, кечуа, гаити креол, гуарани, аймара, юта-ацтек, нидерланд һ. б. 
Сәғәт бүлкәтеUTC-10 на UTC 
 Americas Викимилектә
Америка донъя картаһында

Был донъя киҫәген шулай уҡ «Яңы Донъя» (рус. «Новый Свет») тип атайҙар[4]. Америка атамаһы итальян сәйәхәтсеһе Америго Веспуччи исеменән алынған.

Ғәҙәттә был донъя киҫәген Төньяҡ Америкаға (Төньяҡ Америка ҡитғаһы илдәре һәм уға яҡын утрауҙары), Латин Америкаһына (испан, португал һәм француз телле дәүләттәр), Көньяҡ Америкаға (Көньяҡ Америка ҡитғаһы илдәре һәм уға яҡын утрауҙары), Үҙәк Америкаға (Үҙәк Америка илдәре) һәм Кариб бассейнына (Кариб диңгеҙе бассейнында урынлашҡан дәүләттәр һәм колониялар)[5].

Американың сәйәси картаһы

Геологик тарих

Башта Көньяҡ (көнбайыш Гондвана) һәм Төньяҡ Америка (көнбайыш Лавразия) төрлө ҡитға булып торғандар, улар 8 миллион йыл элек Панама тирәһендә ҡушылғандар[6].

Төньяҡ Америка

Төньяҡ Американың буйһонған территориялары
  • Бермуд утрауҙары Бермудтар (Бөйөк Британияның биләмәләре)
  • Гренландия (административная единица) Гренландия (Данияның киң автономияһы)
  • Сен-Пьер и Микелон Сен-Пьер һәм Микелон (Францияның биләмәләре)

Үҙәк Америка

Кариб бассейны

Кариб бассейнының колониялары һәм буйһонған территориялары
  • АҠШ-тың Виргин утрауҙары АҠШ-тың Виргин утрауҙары (АҠШ биләмәләре)
  • Ангилья Ангилья (Бөйөк Британияның биләмәләре)
  • Аруба Аруба (Нидерланд биләмәләре)
  • Бонэйр Бонэйр (Нидерланд биләмәләре)
  • Британия Виргин утрауҙары Британия Виргин утрауҙары (Бөйөк Британияның биләмәләре)
  • Гваделупа Гваделупа (Францияның биләмәләре)
  • Кайман утрауҙары Кайман утрауҙары (Бөйөк Британияның биләмәләре)
  • Клиппертон (Францияның биләмәләре)
  • Кюрасао Кюрасао (Нидерланд биләмәләре)
  • Мартиника Мартиника (Францияның биләмәләре)
  • Монтсеррат Монтсеррат (Бөйөк Британияның биләмәләре)
  • Пуэрто-Рико Пуэрто-Рико (АҠШ биләмәләре)
  • Саба (Нидерланд биләмәләре)
  • Сен-Бартельми Сен-Бартельми (Францияның биләмәләре)
  • Сен-Мартен (владение Франции) Сен-Мартен (Францияның биләмәләре)
  • Синт-Мартен Синт-Мартен (Нидерланд биләмәләре)
  • Синт-Эстатиус Синт-Эстатиус (Нидерланд биләмәләре)
  • Тёркс һәм Кайкос Тёркс һәм Кайкос (Бөйөк Британияның биләмәләре)

Көньяҡ Америка

Көньяҡ Американың буйһонған территориялары

Шулай уҡ ҡарағыҙ
Америка

Иҫкәрмәләр
  1. The World Factbook. Central Intelligence Agency (2013). Дата обращения: 30 сентябрь 2013. 2011 йыл 27 сентябрь архивланған.
  2. "New Worlder". Oxford English Dictionary. Oxford University Press. 2nd ed. 1989.
  3. Америка // Еврейская энциклопедия Брокгауза и Ефрона. — СПб., 1908—1913.
  4. Америка // Малый энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона: В 4 томах. — СПб., 1907—1909.
  5. Америка // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
  6. Сумчатые животные Южной Америки 2013 йыл 17 август архивланған.

Әҙәбиәт
  • Америка // Брокгауз һәм Ефрондың энциклопедик һүҙлеге: 86 томда (82 т. һәм 4 өҫтәмә том). — СПб., 1890—1907. (рус.)
  • Ашкинази Л. А., Гайнер М. Л. Америка без комплексов: Социологические этюды, 2010.
  • Геевский И. А., Сетунский Н. К. Американская мозаика. М.: Политиздат, 1995. — 445 с., ил. — ISBN 5-250-01193-4

Һылтанмалар
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.