Pools (język polski of polszczyzna) is e West-Sloavische toale met à peu près 40 miljoen sprekers. De meêste weunn in Pooln (38,6 miljoen inweuners). Andere grôte groepn sprekers weunn in de Verênigde Stoatn en in de landn van de vroegere Sovjet-Unie (surtout Wit-Rusland, Oekraïne en Litouwn).

Alfabet

't Pools alfabet

Pools wordt geschreevn me 't Latyns alfabet. 't Pools alfabet telt 32 letters, omdat er e poar me diakritische teêkens, lik ą, ć, ę, ł, ź, anziên wordn lik aparte letters. Der wordn ook medeklienkercombinoasjes gebruukt, lik ch, dz, cz en sz.

Pools alfabet:

Aa, Ąą, Bb, Cc, Ćć, Dd, Ee, Ęę, Ff, Gg, Hh, Ii, Jj, Kk, Ll, Łł, Mm, Nn, Ńń, Oo, Óó, Pp, Rr, Ss, Śś, Tt, Uu, Ww, Yy, Zz, Źź, Żż

De letters q, v en x kommn nie voôrn in 't Pools alfabet, allêene moar in sommigte lêenwoordn. 't Diakritisch teêkn ´ noemt kreska ('striptje'), de ˛ wordt ogonek ('steirtje') genoemd, en 't puntje op de ż kropka ('puntje').

Uutsproake

De klemtoôn van de Poolsche woordn ligt bykan alsan ip de voôrlatste lettergrepe.

Klienkers

  • a: lik de a in bak: IPA [a]
  • ą: in zuvere vorm lik e nasale o, lik in 't Frans bon: [ɔ̃]
  • e: lik de de Nederlandsche e in lek: [ɛ]
  • ę: in zuvere vorm lik e nasale e, lik in 't Frans vin: [ɛ̃]
  • i: lik de ie in die: [i]
  • o: lik de o in dok: [ɔ]
  • ó: lik de oe in toe: [u]
  • u: lik de ó: [u]
  • y: lik de Nederlandsche i in ik: [ɨ]

Achter de letters b, f, g, k, m, n, p en w drukt de i gin eign klank uut, moa je gift an dat de voôrofgoande klank palataal ('zochte') is. De lettercombinoasje ni bvb. wordt dus uutgesprookn lik nj.

Medeklienkers

  • w: v : IPA [v]
  • r: rollnde toengpunt-r: [r]
  • c: ts lik in tsaar: [t͡s]
  • dz: dz lik in pizza: [d͡z]
  • ś: sj: [ɕ]
  • ź: zj: [ʑ].
  • ć: tsj lik in Tsjechië: [t͡ɕ]
  • dź: dzj lik in jeans: [d͡ʑ]
  • sz: sj lik in sjette: [ʃ]
  • ż en rz: zj lik in juste: [ʒ]
  • cz: tsj lik in Tsjechië: [t͡ʃ]
  • dż: stemhebbende teegnhanger van cz: [d͡ʒ]
  • ń: lik de gn in champagne of de ñ in 't Spoans España: [ɲ]
  • ł: w: [w]
  • g: de Fransche g van gamin: [g]
  • h en ch: stemloze zochte g: [x]

Telwoordn

1. jeden – êen
2. dwa – tweê
3. trzy – driê
4. cztery – viere
5. pięć – vuve
6. sześć – zesse
7. siedem – zeevn
8. osiem – achte
9. dziewięć – neegn
10. dziesięć – tiêne
11. jedenaście – elve
12. dwanaście – twoalve
13. trzynaście – dertiêne
14. czternaście – veêrtiêne
15. piętnaście – viftiêne
16. szesnaście – zestiêne
17. siedemnaście – zeevntiêne
18. osiemnaście – achttiêne
19. dziewiętnaście – neegntiêne
20. dwadzieścia – twientig
30. trzydzieści – dertig
40. czterdzieści – veêrtig
50. pięćdziesiąt – viftig
60. sześćdziesiąt – tsjestig
70. siedemdziesiąt – tsjeevntig
80. osiemdziesiąt – tachntig
90. dziewięćdziesiąt – neegntig
100. sto – hoenderd
500. pięćset – vuufhoenderd
1000. tysiąc – duusd
1.000.000 milion – miljoên
1.000.000.000 miliard – miljaar
Zie de Poolse uutgoave van Wikipedia.
Wikimedia Commons
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.