Vincent van Gogh
Image illustrative de l’article Vincent van Gogh
Biyografi
Non matènèl Vincent van Gogh
Nasyonalite Wayòm Peyiba (en)
Nesans
Lye nesans Zundert (en)
Lanmò (ak 37 ane)
Lye lanmò Auvers-sur-Oise (en)
Mouvman Postimpressionnisme (en) ak Ekspresyonis
Zèv prensipal
Zèv prensipal Les Mangeurs de pommes de terre (en), Terrasse du café le soir (en), La Nuit étoilée (en), La Chambre de Van Gogh à Arles (en), Les Tournesols (en), Autoportrait à l'oreille bandée (en), Paysage d'Auvers après la pluie (en), Champ de blé aux corbeaux (en) ak Tête de paysanne à la coiffe blanche (en)

Vincent van Gogh (pwononse an olandè : /ˈvɪnsɛnt vɑŋ ˈɣɔx/; an kreyòl: Vensan Van Gòg),[1] fèt 30 mas 1853 nan Groot-Zundert (Peyiba), epi li mouri 29 jiyè 1890 nan Auvers-sur-Oise (Frans), se yon pent ak desinatè olandè. Penti l yo ki gen yon gwo aspè natiralis, epi ki jwenn enspirasyon yo nan enpresyonis ak pwentillis, anonse mouvman atistik fovis ak ekspresyonis.

Van Gogh te grandi nan yon fanmi ansyen boujwa. Li te premye eseye fè karyè kòm machann atizay nan Goupil & Cie. Sepandan, paske li te refize wè atizay kòm yon machandiz, yo revoke l. Lè sa a, li te vle vin yon pastè, menm jan ak papa li ki te yon pastè, men li pa pase egzamen teyoloji yo. Zòn 1880, li lage kò l nan penti. Pandan ane sa yo, li te kite Lawolann pou Bèljik, epi li al rete an Frans. Vincent etidye penti ak desen alafwa kòm yon otodidak, kididonk pou kont li, epi li pran leson tou. Ak anpil pasyon, li pa janm sispann anrichi konesans li nan zafè penti: li analize travay pent nan epòk li a, li vizite mize ak galri penti, boukante lide ak zanmi pent li yo, li etidye estanp japonè, litografi (penti sou wòch) anglè, elatriye. Penti li yo montre pil rechèch li fè ak lajè konesans atistik li. Sepandan, lavi li chaje ak kriz ki montre enstabilite mantal li. Youn nan yo lakòz li touye tèt li, a laj 37 an.

Pil Korespondans van Gogh pèmèt nou pi byen konprann li. Li konsiste de plis pase 800 lèt ekri pou fanmi li ak zanmi, ki gen ladan 652 lèt voye bay frè li. Theo [2], ak ki moun li kenbe yon relasyon sere tou de pèsonèlman ak pwofesyonèl.

Travay Van Gogh la konpoze de plis twal ak desen ki date sitou nan ane 1880. Li fè eko milye atistik Ewopeyen an nan fen 19yèm syèk la. Li te enfliyanse pa zanmi pent li yo, miyò Anthon van Rappard, Émile Bernard ak Paul Gauguin. Li fè echanj opinyon tou ak frè l Theo, yon machann atizay byen li te ye. Li admire Jean-François Millet, Rembrandt, Frans Hals, Anton Mauve ak Eugène Delacroix, pandan li ap tire enspirasyon nan Hiroshige, Claude Monet, Adolphe Monticelli, Paul Cézanne, Edgar Degas ak Paul Signac.

Nan ane 1890 yo, se sèlman yon ti kantite otè ak pent ki te remake Van Gogh nan Lafrans, Netherlands, Bèljik ak Dannmak. Sepandan, nan ane 1930 yo, travay li yo te atire 120 000 moun nan yon espozisyon nan Museum of Modern Art, Nouyòk. Kounye a li konsidere kòm youn nan pi gwo atis tout tan

Biyografi

Fanmi

Fotomataj fanmi Vincent van Gogh.
Fanmi Vincent van GoghAnwo: papa l 'Theodorus van Gogh ak manman l' Anna Cornelia van Gogh (ne Carbentus) Anba : Vincent Willem, Anna Cornelia, Theo, Elisabetha Huberta, Willemina Jacoba ak Cornelis Vincent.

Fanmi Van Gogh, ki soti nan ansyen boujwazi a, te deja remakab nan XVIyèm syèk la. Eta pastè a se yon tradisyon fanmi , menm jan ak biznis la nan atizay. Granpapa Vincent a (1789-1874) pou egzanp te ale nan klas nan fakilte a nan teyoloji nan Inivèsite Leiden jiska 1811. Twa (3) nan pitit gason li yo te vin machann atizay.

Papa li Theodorus gen dis (10) frè ak sè. Plizyè tonton patènèl pral jwe yon wòl desizif nan lavi Vincent. Hendrick Vincent van Gogh, " Eh», se yon machann atizay nan Briksèl, "Jan", se yon admiral e resevwa Vincent lakay li nan Amstèdam pou plis pase yon ane. Cornelis Marinus van Gogh, " Kòn», se tou yon machann atizay. Parenn li Vincent van Gogh, " San», se asosye ak chèn nan galri nan Piblikatè atis Parisyen Goupil & Cie [3] .

Jenès

1853-1869

Fanmi Van Gogh mennen yon vi senp. Atmosfè travay di nan kay paran an te gen yon efè pwofon sou jèn Vincent la, ki te yon timoun serye, an silans ak reflechi.

Nan mwa janvye 1861, Vincent Van Gogh te antre nan lekòl Zundert, ki te gen desan (200) elèv.[4] Yo te retire li nan lekòl la epi, nan fen ane 1861, Anna Birnie (1844-1917) [5] te anboche kòm yon gouvèvèns pou bay leson Vincent ak sè l ', Anna. Li anseye yo, pami lòt bagay, desen. 1 oktòb 1864, li te ale nan lekòl pansyon Jan Provily nan Zevenbergen, yon vil ki atache ak minisipalite Moerdijk a trant kilomèt de lakay li. Se la li te aprann franse, angle ak alman . Li te fè premye tantativ li tou pou fè desen la . Sou 15 septanm 1866, li te antre nan William II College, nan Tilburg . Pwofesè desen li te pent Constant Cornelis Huijsmans nan [6] . Vincent pa t wè distans sa a. Nan mwa mas 1868, li prese kite etablisman an epi li tounen bay paran li nan Zundert.

1869-1878

Vincent van Gogh a laj 18 ane
Vincent van Gogh a laj 18 ane[7],[8].
Theodorus van Gogh a laj 21 ane
Theodorus van Gogh a laj 21 ane.

Nan dat 30 jiyè 1869, nan laj 16 ane, Vincent te kite kay fanmi an pou li vin yon apranti nan Goupil & Cie nan La Haye, yon konpayi tonton li Hein te fonde. Konpayi entènasyonal sa a, ki te vann penti, desen ak repwodiksyon, Hermanus Tersteeg te dirije, pou moun atis la te gen anpil respè. Nan 1871, papa l te transfere nan Helvoirt. Vincent te pase jou ferye li yo an 1872, anvan li te vizite Theo nan Briksèl.

Apre aprantisaj li, Goupil & Cie . Nan mwa jen 1873, Adolphe Goupil te voye l nan branch Lond ak akò tonton li Cent . Dapre pwochen madanm Theo a, Johanna Bonger aka "Jo", se peryòd ki pi kontan nan lavi l . Li reyisi e, a 20 ans an, li touche plis pase papa l. Li tonbe damou ak Eugénie Loyer [9], pitit fi pwopriyetè li nan Brixton, men lè li revele santiman li ba li, li admèt li ke li te deja fiyanse an kachèt ak lokatè anvan an . Van Gogh izole tèt li pi plis ak plis. An menm tan, li te devlope yon gwo enterè nan relijyon. Zele relijye li te pran yon pwopòsyon ki te enkyete fanmi l. Nan dat 12 novanm 1873, Tonton li Sent te transfere Theo nan branch nan La Haye.

Nan mitan mwa me 1875, papa li ak tonton li te voye Vincent nan Pari, nan katye jeneral prensipal Goupil & C nan 9 rue Chaptal. Sezi wè atizay trete kòm yon pwodui ak yon komodite, li pale de li ak kèk kliyan, ki lakòz ranvwa li nan dat 11 avril 1876 [10],[11]. Antretan, fanmi van Gogh te deplase nan Etten, yon vilaj nan nò Brabant.

Lè sa a, van Gogh te santi yon vokasyon espirityèl ak relijye. Li te retounen nan Angletè kote pou yon tan li te travay sou yon baz volontè, premye kòm yon ranplasan pwofesè nan yon ti lekòl pansyon ki gen gade pò a nan Ramsgate, kote li te angaje. Li trase kèk desen vil la. Theo, frè li, li ekri [12] : « Nan Lonn, mwen souvan te sispann fè desen sou bank yo nan Thames sou wout mwen tounen soti nan Southampton Street nan aswè a, epi li te rive nan anyen ; yon moun ta dwe eksplike pèspektiv a pou mwen. Kòm lekòl la te pita pou ale nan Isleworth nan Middlesex [13] » Gogh te deside ale la. Men, mouvman an finalman pat pran plas. Li rete kanpe, li vin yon animatè metodis fèvan epi li vle « preche levanjil la toupatou » . Nan fen mwa oktòb 1876, li te bay premye prèch li nan Legliz Metodis Wesleyan nan Richmond. Nan mwa novanm, yo te anboche li kòm asistan nan Legliz Kongregasyon an nan Turnham Green.

Nan Nwèl 1876, li te retounen bay paran li. Aprè sa, fanmi li te ankouraje li pou li travay nan yon libreri nan Dordrecht nan Peyiba pou kèk mwa. Sepandan, li pa kontan la. Li pase pifò tan li nan chanm dèyè magazen an ap fè desen oswa tradui pasaj nan Bib la an Angle, Fransè ak Alman. Lèt li yo gen plis ak plis tèks relijye. Kookasyon li nan epòk la, yon jèn pwofesè yo rele Görlitz, ta pita eksplike ke Van Gogh te manje ti kras : « Li pa manje vyann, jis yon ti moso nan dimanch, epi sèlman apre mèt kay nou an ensiste pou yon tan long. Quatre pommes de terre avec un soupçon de sauce et une bouchée de légumes constituaient son dîner. »

Soutni li nan dezi li pou li vin yon pastè, fanmi l te voye l nan mwa me 1877 Amstèdam, kote li te rete ak tonton Jan, ki te yon admiral. Vincent tap prepare pou kolèj ak etidye teyoloji ak tonton li Johannes Stricker, yon reyolojyen [14] respekte. Li echwe egzamen li yo. Aprè sa, li te kite kay tonton Jan, an Jiyè 1878, pou li te retounen lakay fanmi Etten. Li te pran leson pandan twa (3) mwa nan lekòl Pwotestan nan Laeken, toupre Briksèl, men li te echwe ankò e li te abandone etid li pou li te vin yon predikatè pwofàn. Nan kòmansman Desanm 1878, li te jwenn yon misyon kòm evanjelis nan Bèljik, ak minè yo chabon nan Borinage, nan rejyon Mons. Se la li te vin tounen yon predikatè solidarite ak lit kont patwon yo, men li te deja fè aprantisaj imaj li a lè li te vizite tout gwo mize nan gwo vil li te pase lè li t ̽ap travay nan Goupil & Cie.[15]

1879-1880

Vincent van Gogh (1878-1879), Wasmes, kay boulanje Denis, kwen ri du Petit-Wasmes ak ri Wilson.
Kay kote Vincent van Gogh te rete nan Cuesmes ( Bèljik ), nan 1878.

ravèse li nan Borinage nan Bèljik te kòmanse nan Patiraj (jodi a nan komin Colfontaine ) an 1878. Li te akeyi la pa yon evanjelis ki enstale l 'ak yon kiltivatè nan Wasmes . Trè vit, li te jije kay sa a twò abondan epi, nan mwa Out, li te ale nan Cuesmes pou l rete ak yon lòt evanjelis. Ale nan fen konviksyon li yo, Van Gogh deside viv tankou moun li preche yo, pataje difikilte yo, menm dòmi sou pay nan yon ti joupa. Li konsakre tout bagay pou minè ak fanmi yo. Li menm ale osi lwen ke desann nan yon arbr min nan Charbonnage de Marcasse, 700 mètres pwofondè. Pandan yon eksplozyon gaz, li sove yon minè. Men, aktivite li antanke pastè travayè pa t 'tan pran tan pou yo dezapwouve , sa ki te choke li. Yo te akize l kòm yon lidè, li te oblije abandone misyon an - komite evanjelizasyon an sispann - ke li te bay tèt li . Li kenbe imaj mizè imen an ki pral parèt nan yon pati nan travay li. Apre evènman sa yo, li te ale nan Brussels epi retounen yon ti tan nan Cuesmes, kote li te rete nan yon kay. Men, anba presyon paran li yo, li retounen Etten . Li te rete san fè anyen konsa jouk mas 1880, ki te de pli zan pli enkyete fanmi li. Vincent ak Theo diskite sou avni li: tansyon sa yo anpeche yo kominikasyon pou prèske yon ane. Anplis de sa, yon konfli grav pete ant Vincent ak papa l ', dènye a ale twò lwen ke yo mande pou fè pitit gason l' admèt nan azil Geel la. Li te kouri ankò epi li te pran refij nan Cuesmes, kote li te pase nwit jiska oktòb 1880 ak yon minè. Antretan, Theo jwenn yon travay ki estab nan Goupil & Csa Paris .

Matirite

Deplasman Van Gogh. Chak nimewo sou kat la koresponn ak youn nan foto ki anfas yo.

Van Gogh rive nan matirite li lè li te kòmanse karyè li kòm yon atis. Li te vin pi plis enterese nan moun ki pwòch li yo ak nan sèn chak jou ke li te kòmanse dekri nan desen an grafit, chabon oswa kreyon . Nan mwa Oktòb 1880, li te ale nan Briksèl, epi sou 15 novanm 1880, li te enskri nan Royal Academy of Fine Arts sou konsèy pent Willem Roelofs la. Li te gen opòtinite pou l travay nan estidyo pent Anthon van Rappard, ri Traversière. Sou 1e fevriye 1881, yo te nonmen Theo responsab branch Goupil & Cie sou Boulevard Montmartre. Lè sa a, li deside pou li bay frè li la bezwen. Vincent gen prèske 28 ane.

Nan fen mwa avril 1881, Van Gogh te retounen lakay fanmi an e li te rete la jiskaske Nwèl la. Li sitou konsakre tan li nan lekti ak etid figi. Nan ete a, li tonbe nan renmen ak Kee Vos, pitit fi tonton l 'Stricker. Malgre refi klè Kee, yon vèv ki sot pase a, Vincent ensiste, kreye yon atmosfè de pli zan pli tansyon nan fanmi li.

La Have

Sorrow, 1882, mine de plomb, lavis, 45,5 × 29,5 cm, koleksyon prive(F929/JH129).

Apre yon diskisyon vyolan ak papa li, li te ale pou La Haye, kote li te etabli nan yon estidyo modès. Se la li te resevwa leson penti nan men kouzen li pa maryaj, Anton Mauve (mari premye kouzin li Ariëtte Carbentus ), Lè sa a, sitou pratike akwarèl ak etidye pèspektiv.

Nan mwa janvye 1881, van Gogh te rankontre yon ansyen jennès, Sien Hoornik, ki te kòmanse poze pou li. Nan sezon prentan 1882, tonton li Cornelis Marinus, pwopriyetè yon galri atizay ki popilè nan Amstèdam, te komisyone desen nan La Haye. Travay la pa rive nan atant yo nan tonton li, ki kanmenm ba li yon dezyèm lòd. Byenke li te dekri l an detay sa li te espere de li, li te desi ankò. Nan mwa jen 1882, entène lopital ki asosye ak yon maladi veneryen te pèmèt li rekonsilye ak paran li . Lè li lage, li te deplase nan yon estidyo pi gwo ak Sien Hoornik ak de pitit li yo. Se pandan ete 1882 ke li te kòmanse penti ak lwil . Peryòd sa a nan lavi li pèmèt li konsakre tèt li nan atizay li. Li pataje panse li sou pent li admire tankou Daumier oswa Jean-François Millet ki gen zèv li konnen byen.[16] , [17] Li te egzekite anpil penti ak desen lè l sèvi avèk diferan teknik. Li voye travay li yo bay Theo epi li ekri Anthon van Rappard. Soti nan sezon prentan 1883, li te vin enterese nan konpozisyon ki pi elabore, ki baze sou desen. Trè kèk nan desen sa yo te siviv paske, manke nève ak fraîcheur dapre Theo, yo pral detwi pa Vincent. Ven mwa li te pase nan La Haye (ant 1882 ak 1883) te sanble desizif pou atis la, ki te reyalize dezi li pou kraze ak konvansyon moral yo nan anviwònman sosyal li a, ak enposib li pou mennen yon egzistans nòmal. Anpil lekti, Honoré de Balzac, Victor Hugo, Émile Zola oswa Charles Dickens, anrichi vizyon li sou mond lan, epi ranfòse konviksyon sosyal li. Nan mwa Out 1883, li te planifye pou ale nan pwovens seksyon riral Drenthe pou jwi peyizaj li yo. Lè sa a, relasyon li ak Sien Hoornik fini.

Drenthe

Soti septanm rive desanm 1883, Vincent te rete pou kont li nan pwovens Drenthe, nan nò Netherlands, kote li te pèsiste nan penti li. Se sèl remèd li jwenn devan yon gwo santiman detrès. Li chanje akomodasyon byen souvan epi solitid la peze sou li. Tan lapli a ak difikilte finansyè Theo, frè l la, te deside pou l rantre nan fanmi l ki te etabli depi jen 1882 nan Nuenen, nan nò Brabant, nan presbitè patènèl.

Nuenen

Ansyen Bell Tower nan Nuenen ("Simityè Peyizan an"), 1885, lwil sou twal, 65 × 80 cm, Amsterdam, musée Van Gogh, Fondasyon Vincent van Gogh (F84/JH772).

Van Gogh te pwofite yon ti estidyo ki te monte pou li nan kay fanmi an. Se la li te pwodwi seri de penti sou diferan tèm, an patikilye tise. Se nan Nuenen ke travay li revele definitivman : soti nan peryòd sa a syans pwisan nan wòch nwa nan peyizan nan travay, men tou, kèk desan (200) penti ak yon palèt nwa ak bwòs espresif, ki Lè sa a, konfime fòs li kòm yon desinè ak pent.

Etid pou Manjè Pòmdetè yo, 1885, lwil oliv sou twal, 33,5 × 44,4  , Amstèdam, Van Gogh Museum, Vincent van Gogh Foundation (F77r/JH686).

Theo ofri Vincent pou li pa peye li yon pansyon ankò men pito pou li achte tablo li yo. Se konsa, Theo achte penti ke li espere vann . Vincent kontinye wè Van Rappard ak ki moun li pentire. Pandan peryòd sa a, li te bay amatè leson penti tou. Lè sa a, nan mwa me 1884, li te lwe yon estidyo pi gwo pase sa li te genyen jiska lè sa a.

Pòtre yon peyizan, 1885, lwil sou twal, 39 × 30,5 , Briksèl, Royal Museums of Fine Arts of Bèljik.

Pou yon twazyèm fwa, Van Gogh tonbe damou. Li kòmanse yon relasyon ak vwazen li, Margot Begemann, ki fanmi respektif yo pa apresye. Nan mitan mwa septanm nan, Margot eseye swisid. Li te pase peryòd rekiperasyon li nan Utrecht. Sou 26 mas 1885, Papa van Gogh te mouri nan yon atak kè. Akoz relasyon difisil li genyen ak moun ki bò kote l yo, sè Vincent mande l kite presbitè a. Aprè sa, li te viv nan estidyo li ant avril ak me 1885. Pandan li te toujou nan Nuenen, li te travay sou yon seri de penti ki te dekore sal manje a nan yon zanmi k ap viv li nan Eindhoven . Lè sa a, Van Gogh te vin enterese nan atis ki renome nan Lekòl La Haye, tankou Théophile de Bock ak Herman Johannes van der Weele . Sa a se yon gwoup atis ki, ant 1860 ak 1890, te enfliyanse anpil pa penti reyalis lekòl Barbizon la . Pami atis sa yo, Johan Hendrik Weissenbruch oswa Bernard Blommers pa egzanp, yo site nan lèt Van Gogh pandan diskisyon li sou atizay , . Li rapid tou pou fè kòmantè sou Rembrandt ak Frans Hals lè l ap diskite sou travay yo. An menm tan an, Émile Zola te yon kritik atizay. Nan 1885, lè woman Germinal li a te parèt, Van Gogh te pentire Manjè pòmdetè yo. Yo tou de ekspoze lavi klas travayè a. Apre sejou li nan Nuenen, pase soti nan réalisme nwa sa a nan koloris, Van Gogh te pran yon nouvo UN nan penti li. Palèt li vin pi lejè ak plis kolore, pandan y ap bwòs li yo vin pi file.

Anvè

Nan Anvè ankò, nan mwa novanm 1885, li te enpresyone pa penti yo nan Rubens ak dekouvri simagri Japonè yo, ki li te kòmanse kolekte nan vil sa a. Li te tou nan kapital flaman an ke atis la inogire seri pi popilè li nan otopòtrè. Li te pran plizyè leson desen e li te fè etid toutouni. Lide a tounen nan Pari plezi li. Li deja planifye pou l etidye nan estidyo Fernand Cormon epi rete ak Theo. Nan fevriye 1886 , se konsa li rive nan Pari.

Pari

Sèn nan lari nan Montmartre, 1887 : penti ki reprezante youn nan moulen Galette sou mòn Montmartre nan Pari, ki pa janm parèt ant 1920 ak 2021.

Nan kòmansman mwa a nanmars 1886mas 1886 , Vincent ansanm ak frè l 'Theo nan Montmartre, ak dezi a aprann sou inovasyon yo nan penti enpresyonist . Nan epòk la, Theo te responsab galri Montmartre Boussod, Valadon & Cie (siksesè Goupil & Cie ) , . Vincent tou te vin renmen Agostina Segatori, pwopriyetè Italyen kabarè Au Tambourin, Boulevard de Clichy. Se sèlman konesans nan milye atistik Parisyen an ki ka vrèman pèmèt Van Gogh renouvle ak anrichi vizyon li. Ane sa a se sa ki nan dènye egzibisyon enpresyonis ke Vincent dekouvri, ak nan 1887 dwe pran plas premye retrospektiv nan travay la nan Millet [18].

Restoran sirèn nan Asnières, 1887, lwil sou twal, 54 × 65 , Pari, Musée d'Orsay (F313/JH1251).

Lè sa a, Pari te prepare pou òganize plizyè ekspozisyon : anplis Salon an, kote travay Puvis de Chavannes yo ekspoze, Van Gogh vizite koulwa senkyèm egzibisyon entènasyonal la nan Galerie Georges Petit, ki prezante penti Auguste Renoir ak Claude Monet. Lèt la pa t 'vle patisipe nan egzibisyon an wityèm ak dènye nan enpresyonist yo, ki ofri espektak la nan yon gwoup chire ant defèksyon ak nouvo arive, ak louvri pòt li nan kado a nan moman sa a, neo-enpresyonis, ak Georges Pierre Seurat . 's canvas, Yon dimanch apremidi sou zile La Grande Jatte

Luxembourg Garden Alley, 1886, lwil sou twal, 27 × 46 cm, Clark Art Institute[19]
Vincent van Gogh, pa John Peter Russell, nan lane 1886.

Nan Pari nan ane 1886-1887, Van Gogh te ale nan Akademi pent Cormon pou yon ti tan, kote li te rankontre Henri de Toulouse-Lautrec, Louis Anquetin, Émile Bernard ak John Peter Russell. Lèt la fè pòtrè li. Li te rankontre tou, atravè frè l ', prèske tout enpresyonist yo, an patikilye Georges Seurat ak Camille Pissarro, osi byen ke Paul Gauguin . Nan boutik Papa Tanguy, li te vin zanmi Paul Signac. Anba enfliyans nan simagri japonè, konpozisyon li piti piti akeri plis libète ak fasilite, pandan ke li te eseye men l nan teknik la nan koulè solid. Pissarro te entwodui l tou nan nouvo teyori sou limyè ak nan tretman divizyonis nan ton. Lè sa a, palèt atis la te rich ak koulè klere ak manyen li te vin vivan ak fragman, gras tou a Signac ak ki moun li te travay nan lane 1887.

Egzalte ak favè nan klima atistik parisyen an, van Gogh sote etap yo nan renouvèlman atistik li gras a frekantasyon pent yo ki te pi estrawòdinè nan moman sa a : li eseye men li nan neyo-enpresyonis ak Signac ak Pissarro, mennen ankèt sou pwofondè sikolojik nan pòtrè a ak zanmi li Toulouse-Lautrec, se enfòme byen bonè nan sentèz la nan klwazonis pa konpayon li yo Louis Anquetin ak Émile Bernard, epi li ka apresye a. Penti ekzotik fèt pa Gauguin nan Matinik. Rejenere pa modènite sa a, li se pare reyalize rèv Mediterane li yo, nan rechèch nan limyè a avègleman nan Provence, ki fè koulè yo pi bon kalite nan lanati klere, etidye jouk lè sa a nan koleksyon li nan simagri japonè. Se te yon peryòd trè fètil lè atizay li te deplase nan direksyon enpresyonism, men absent ak fatig vin pi mal eta mantal li. Sou 19 fevriye 1888, li kite Pari.

Arles

Kay jòn (" Lari a ”), 1888, lwil sou twal, 72 × 89, New Haven, Yale University Art Gallery (F464/JH1589).
Chanm nan, 1888, lwil oliv sou twal, 72 × 90, Amstèdam, mize van Gogh, Vincent van Gogh Foundation (F482/JH1608).

20 fevriye 1888, li te rete nan Arles, nan vil la fin vye granmoun andedan ranpa yo nan otèl-restoran Carrel la, nan 30, rue de la Cavalerie, nan epòk sa a yon distri nan bordel, ak pent danwa Christian Mourier-Petersen. Li lwe tou yon pati nan " kay jòn pou fè li atelye li. Kèk jou apre, li te rete nan Café de la Gare, 30, plas Lamartine epi answit li te deplase, depi 17 septanm, nan kay jòn la, jis tou pre, detwi pandan bonbadman an nan Arles nan dat 25 jen 1944.

Malgre ke li rive nan vil la ak move tan lanèj, yon nouvo paj nan travay li louvri ak dekouvèt limyè provensal la. Depi a22 février 188822 fevriye 1888, li kòmanse pwodiksyon li nan Arles : li vwayaje rejyon an a pye epi li pentire payzaj, sèn rekòt ak pòtrè. Li toujou voye tablo li yo bay Theo. Twa nan premye penti li yo prezante nan 4 lan anyèl Sosyete Atis Endepandan yo. Nan mwa avril, Vincent te rankontre pent Ameriken Dodge MacKnight, ki te rete nan Fontvieille, yon ti vilaj nan nòdès Arles. Atravè MacKnight, li te rankontre pent Eugène Boch, ak ki yon relasyon pi pwofon devlope e ki gen pòtrè li te pentire.

Sou 18 jen 1888, li te resevwa yon nòt 100 fran nan men Theo, frè li. Li te ale nan dilijans nan Saintes-Maries-de-la-Mer pou yon sejou nan senk jou. Li te pentire gen kannòt la Zanmitay ak vilaj la gwoupe alantou legliz la fòtifye.

Pòtre Doktè Félix Rey pa Van Gogh (1899) ak chema doktè a nan seksyon zòrèy pent la ak lob ki rete a (1930).

Nan Arles, ide ki pi ansyen sou atizay ak penti te reparèt, tankou fè seri de penti. Nan sezon prentan 1888, li te pwodui yon seri sou jaden flè nan triptik, ansanm ak yon seri pòtrè tankou sa yo ki nan fanmi Roulin . Premye seri tounsòl yo soti tou nan peryòd sa a. Antretan, li kontinye fè echanj lèt ak penti ak Émile Bernard ak Paul Gauguin . Vincent ki rete nan kay jòn, tout bon rèv yon kominote atis fratènèl ini eksperyans yo ak rechèch yo: Paul Gauguin rejwenn li pou objektif sa a sou 23 oktòb 1888 epi yo te kòmanse travay ansanm, pou egzanp sou seri a nan penti konsakre nan Alyscamps yo. Men, de mesye yo byen mache byen: tansyon pèmanan ak egzaltasyon ki enplike nan pwosesis kreyatif yo mennen nan yon kriz. 23 desanm 1888, apre yon diskisyon ki pi vyolan pase lòt yo ak Gauguin, yo jwenn Van Gogh nan kabann li ak zòrèy gòch li koupe [20]. Sa montre tou nan dokimantè ki rele « Van Gogh, l'énigme de l'oreille coupée »[21] . Plizyè teyori eseye eksplike ensidan an. Tèz klasik la, ki te sipòte pa Mize Van Gogh nan Amstèdam apati temwayaj Gauguin, eksplike ke Van Gogh menase ak yon razwa Gauguin ki kouri, kite Van Gogh pou kont li. Nan yon move deli, li vire razwa a sou tèt li epi li koupe zòrèy li anvan li al ofri li bay yon anplwaye nan bouzen ki toupre a ki rele pafwa Rachèl, pafwa Gaby pou Gabrielle (ki gen 16 ans an, li pa t 'kapab bouzen, li kontan. ak fè travay nan kay la ak travay nan bordel la sèlman kòm yon sèvitè) . Diferan dyagnostik posib eksplike anfòm sa a nan bagay moun fou (gade anba a ).

tableau montrant un homme à l'oreille droite bandée
Self-Portrait with Bandaged Ear, 1889, lwil sou twal ( 60 × 49  ), Lonn, Courtauld Institute, The Samuel Courtauld Trust (F527/JH1657).

Jou apre kriz li a, Van Gogh te admèt nan lopital la ak trete pa Doktè Rey, ki gen pòtrè li te pentire . Theo, enkyete w pou sante frè l ', vin wè li epi li retounen nan Paris nan Jou Nwèl akonpaye pa Gauguin. Sepandan, yon petisyon ki te siyen pa trant moun mande pou entènasyon oswa ekspilsyon Vincent van Gogh nan Arles. : yo akize li kòm deranje lòd piblik. 7 fevriye , Doktè Delon mande pou entèn li pou « alisinasyon oditif ak vizyèl ». 27 fevriye , komisyonè lapolis Ornano konkli nan rapò li ke Van Gogh ta ka vin danjere pou sekirite piblik . Nanmars 1889mas 1889 , apre yon peryòd de relèv, li pentire, pami lòt bagay, Oto-pòtrè ak zòrèy bande . Sepandan, apre nouvo kriz, li te otomatikman entène sou lòd majistra a nan lopital la nan Arles . Nan mitan mwa avril, li te lwe yon apatman nan men Doktè Rey nan yon lòt distri nan Arles . la18 avril 188918 avril 1889 , Theo ak Johanna Bonger marye nan Amstèdam.

Pandan sejou li nan Arles, Vincent kenbe lyen ak linivè atistik Parisyen an grasa korespondans abondan li echanje ak frè l Theo. Malgre echèk nan pwojè l 'yo tabli yon atelye nan Arles, li pa te abandone dyalòg la ak zanmi l' Émile Bernard ak Gauguin . Lèt la, apre sejou eve'nman li nan Arles, akonpaye lavi Van Gogh nan lèt li yo jiska lafen.

Saint-Remy-de-Provence

Chanm Vincent van Gogh nan Saint-Paul-de-Mausole .

8 me 1889 , li te kite Arles, li te deside antre nan azil moun fou Saint-Paul-de-Mausole dirije pa doktè Théophile Peyron, nan Saint-Rémy-de-Provence. Li rete la pou yon ane, pandan sa li gen twa gwo kriz: nan mitan mwa Jiyè, nan mwa desanm ak dènye a ant fevriye ak mas 1890.

The Starry Night, 1889, lwil oliv sou twal, 73 × 92  , New York, Museum of Modern Art (F612/JH1731).

Malgre move eta sante li, Van Gogh te trè pwodiktif. Se sèlman pandan demans li yo ke li pa t penti. Nan azil la, yo te kite yon chanm nan etaj la kòm yon atelye. Li kontinye voye penti li bay Theo. De nan travay li yo fè pati 5 lan anyèl nan Sosyete a nan Atis Endepandan nan Pari. Youn nan premye penti ki soti nan peryòd sa a se Iris la. Penti ki soti nan peryòd sa a yo souvan karakterize pa toubiyon ak espiral. Nan plizyè peryòd nan lavi li, Van Gogh te pentire tou sa li te wè nan fenèt li a, sitou nan fen lavi li ak yon gwo seri penti jaden ble ke li te kapab admire nan chanm li te okipe a nan azil la nan Saint Rémy-de-Provence. Li kite azil 19 me 1890. Theo rankontre Doktè Paul Gachet sou rekòmandasyon Pissarro. Theo ankouraje Vincent kite azil la epi ale nan Auvers-sur-Oise, kote li ka konsilte doktè a epi yo dwe pre frè l. Van Gogh tou kòmanse fè konnen. Nan mwa janvye 1890, yon atik Albert Aurier nan "Mercure de France" mete aksan sou pou premye fwa enpòtans rechèch li yo. Yon mwa apre, pent Anna Boch te achte youn nan penti li yo, Pye rezen wouj la pou yon sòm 400 fran. 31 janvye 1890 te fèt ti Vincent, pitit gason Theo, frè li. Nan mwa ki te anvan nesans sa a epi Vincent se parenn lan, li te ekri Theo san li pa janm mansyone non timoun nan, li ba li non « ti a ». Lè tibebe ki fèk fèt la tonbe malad san gravite, Vincent fè eksperyans tristès ak dekourajman.

Auvers sur Oise

Doktè Gachet, 1890, lwil sou twal, 66 × 57, koleksyon prive [22] (F753/JH2007).

Aprè li te vizite Theo nan Pari, van Gogh te deplase nan Auvers-sur-Oise, ki sitiye apeprè trant kilomèt nan nòdwès Pari . Komin riral sa a nan Vexin franse te deja konnen nan sèk pent yo, okòmansman pa pent peyizaj yo nan lekòl Barbizon la, answit pa enpresyonis yo [23] . Li te pase dènye 70 jou nan lavi li la, depi 20 me pou 29 jiyè 1890 . Doktè Paul Gachet te pwomèt pou l pran swen l sou demann Theo . Gachet, yon zanmi Paul Cézanne ak pent enpresyonis yo e li menm yon pent amatè, veye sou Van Gogh, ki lwe yon ti chanm n . nan Auberge Ravoux, pou 3,50 francs pa jou [24].

Van Gogh, nan pi wo metriz atistik li, pral dekri nan travay li yo lavi peyizan ak achitekti komin sa a. Atik parèt nan laprès Parisyen, Brussels ak Olandè yo. Sa a se yon siy enpòtan nan rekonesans li nan milye atistik sa a. Gras ak swen Doktè Gachet, aktivite li se entans : li te pentire plis pase 70 tablo. Yon lòt bò, Theo, ki gen maladi a pèsiste, konfye li enkyetid li pou travay li ak pou ti Vincent Willem, ki malad. Theo vle retounen nan Peyiba.

Lanmò Vincent van Gogh

Yon skylight pèse nan do kay la eklere chanm nan grenye no 5 nan otèl la Ravoux, klase kòm yon moniman istorik an 1985.
Tonm de frè Van Gogh yo, kouvri ak yon senp Ivy, nan Auvers-sur-Oise.

Enstabilite mantal Vincent van Gogh rekòmanse nan fen anJiyè 1890 . Nan dimanch 27 jiyè 1890 , apre yo fin pentire dènye twal li a, rasin pye bwa [25], ipotèz ki pi souvan aksepte jiskaprezan se ke li te tire tèt li nan pwatrin lan. Apre li te ale nan Auberge Ravoux, li ale tou dwat nan chanm li. Jemi li atire atansyon otèl la, Arthur Ravoux, ki dekouvri li blese epi mennen Doktè Gachet, ki ba li yon bandaj rezime (yon operasyon chirijikal enposib dapre eta medikaman an nan epòk sa a), epi voye nan Paris Anton Hirschig., atis Olandè k ap viv nan otèl li a, pou avèti Théo van Gogh. Vincent van Gogh te mouri la de jou apre, a laj de 37 ans an, Theo, frè l 'yo te bò kabann li.

Théo, ki soufri sifilis ak konplikasyon newolojik li yo, entène lopital oktòb 1890 nan yon klinik sikyatrik nan Utrecht, kote li te mouri sou 25 janvye 1891 a laj de 34 ans an. De frè yo tou de antere l nan simityè Auvers-sur-Oise, depi Johanna van Gogh-Bonger te transfere kò premye mari l bay frè l an 1914.

An 2011, de otè Steven Naifeh ak Gregory White Smith te pwopoze yon nouvo ipotèz sou lanmò Vincent van Gogh, ki te pran yon anekdot Victor Doiteau : Yo di Vincent van Gogh te viktim aksidantèlman yon bal frè Gaston ak René Secrétan, de adolesan li te konnen. Sa yo t ap jwe bay koboy yo ak yon zam mal fè toupre jaden kote Van Gogh t ap mache a. Anvan li te mouri de jou apre, pent la ta deside pran tout responsablite pou zak la lè li te deklare ke li te vize tèt li, nan lòd pwoteje ti gason yo [26] ak nan renmen pou frè l Theo, pou sa li te panse li. te vin twò lou yon chay.

Tèz sa a baze sou twa agiman [27] : Vincent van Gogh ta gen ti gason nan fwete frè Secrétan yo (entèvyou René Secrétan, ki te vin tounen yon bankye, yo te bay an 1956), istoryen atizay John Rewald te kolekte nan ane 1930 rimè ki soti nan Auvers nan direksyon sa a, men temwayaj sa yo se an reta ak dezyèm men ; finalman René Secrétan, ki gen otè Ameriken yo di ke pent la te fè yon desen degize kòm yon Cowboy e ki te asiste Buffalo Bill Wild West Show nan Pari nan kòmansman ane 1890 la, ta vòlè revòlvè otèl la Arthur Ravoux pou tire zwazo. ak ti bèt, revòlvè [28] ki responsab pou touye moun oswa tire aksidan Vincent van Gogh [29],[30],[31],[32].

Yon chèchè, Wouter van der Veen, k ap travay sou lavi ak travay Vincent van Gogh, te pibliye an 2020 yon analiz sou dènye jou Vincent van Gogh, kote li te pase jou sa a, dènye penti li te pentire ( Rasin pye bwa, konsève nan mize Van Gogh nan Amstèdam ), ak nan dènye ekri li yo, ki kore ipotèz swisid [33] , [34].

Pwoblèm sante

Nan plizyè okazyon, Van Gogh te soufri soti nan eksplozyon psikotik ak enstabilite mantal, espesyalman nan dènye ane yo nan lavi li. Pandan ane yo, anpil bagay yo te di sou orijin maladi mantal li ak enpak li sou travay li. Plis pase san senkant sikyat yo te eseye idantifye maladi li a epi yo te ofri kèk trant diferan dyagnostik. Pami dyagnostik avanse yo gen eskizofreni , twoub bipolè, sifilis, anpwazònman plon, epilepsi lòb tanporèl, maladi Menière . Chak nan maladi sa yo te kapab responsab pwoblèm li yo, epi yo te di ke yo te vin pi mal pa malnitrisyon, twòp travay, lensomni, ak yon fanatik pou alkòl, espesyalman absent. Yon teyori sijere ke Doktè Gachet te preskri Van Gogh dijitalin pou trete epilepsi, yon sibstans ki ka lakòz vizyon jòn ak chanjman nan pèsepsyon koulè jeneral. Sepandan, pa gen okenn prèv dirèk ki montre Van Gogh te pran dijital, byenke Van Gogh te pentire Pòtre Doktè Gachet ak branch Digitalis, plant ki pwodui dijital la.

Lèt

Chema Marguerite Gachet nan pyano .

Ekri ant 1872 ak 1890, lèt Vincent van Gogh te temwaye sou lavi li ansanm ak sekans lide l 'lè li te pwodwi yon travay. Tèks sa yo pa te ekri pou piblikasyon. : yo reprezante panse ak santiman ki pi pwofon otè yo. Vizyon an entim nan pwòp lavi li, apwòch atistik li ak orijin nan penti li yo eksplike la nan yon stil dirèk ak transparan. Lèt sa yo konstitye yon referans trè rich konsènan kontèks atistik ak entelektyèl kote li te twouve l ak efò li te fè pou l kenbe l, metòd ak materyèl yo te itilize nan epòk la, relasyon entim li te etabli ak fanmi l, fason l te wè. lòt atis, elatriye.

Kontèks

An jeneral, lèt Van Gogh yo adrese bay frè l Theo, ki se pi gwo sipò l tou . Nan kòmansman korespondans sa a, li ekri [35] ,  : « […] nou pral sèlman bezwen ekri youn ak lòt trè souvan. » te ekri tou bay lòt manm fanmi ak zanmi, tankou Paul Gauguin ak Émile Bernard Lèt ki pi ansyen an adrese a Theo e li gen dat 29 septanm 1872 . Dènye a, ki te ekri kèk jou anvan lanmò li, te gen entansyon tou pou Theo epi li te pote l nan jou swisid li a. Apeprè de tyè nan lèt li yo, jiska 1886, yo te ekri an Olandè. Apre dat sa a, li ekri an fransè, yon lang li metrize depi li aprann lang nan anfans li e ke li pèfeksyone an Frans. Li te ekri kèk lèt tou nan lang angle . Nan 2011, gen 902 lèt ki nan lis, ki gen ladan 819 li te ekri ak 83 pou li. Lèt sa yo ansanm ak foto ak lòt dokiman ki konsène li yo te kenbe an 2011 nan Mize Van Gogh nan Amstèdam.

Istwa piblikasyon an

Desen chanm nan .

Lè Vincent mouri, frè l la vin pwopriyetè tout penti yo, eksepte yon sèl ki te vann pandan lavi Vincent a, osi byen ke lèt yo. Theo, ki soufri sifilis, pèdi tèt li twa mwa apre lanmò frè l la. Premye entène nan Pari, li te byen vit transfere nan Utrecht nan Netherlands kote li te fini jou li . Apre evènman sa a, Johanna Bonger-Van Gogh, madanm Theo, te vin eritye koleksyon atizay sa a, ki nan epòk la pa t gen yon gwo valè sou mache.

Gras a Johanna, Émile Bernard ak lòt zanmi, lèt li yo te parèt nan peryodik ( Van Nu en Straks ak Mercure de France, pa egzanp). Premye piblikasyon lèt yo sou fòm yon liv soti nan 1914 . Edisyon sa a prezante lèt Vincent te bay Theo ak Johanna. Pandan ane 1920 yo, lòt korespondans Vincent parèt : Émile Bernard, Paul Gauguin, Gabriel-Albert Aurier, Paul Signac, John Peter Russell, elatriye. Apre lanmò Johanna an 1925, pitit gason li Vincent Willem van Gogh te pran plas. Apre Dezyèm Gè Mondyal la, li te pibliye yon edisyon 4 volim nan yon nati dokimantè Ven ane pita, li te pibliye yon lòt edisyon 2 volim, fwa sa a ap eseye kolekte dènye lèt Van Gogh yo an fransè

Ti kras pa ti kras, kantite travay ki konsène lèt yo te miltipliye. Kòm t'ap nonmen non li te kontinye grandi, piblikasyon lèt li yo ak analiz yo te vin pi plis ak pi souvan, tankou travay yo nan Jan Hulsker. Orijinalite travay Hulsker a se nan rechèch li pou konpreyansyon ak eksplikasyon sou travay yo. Li te idantifye zèv yo mansyone nan lèt yo, li te repwodui desen yo epi li te revize dat lèt yo . Pou santyè Van Gogh, Mize Van Gogh pibliye korespondans konplè li an Olandè nan lòd kwonolojik. Anpil liv pran kèk nan lèt yo epi analize yo nan pwòp fason yo. Dènye gwo travay la se rezilta pwojè Lèt Van Gogh, Mize Van Gogh te lanse an patenarya ak Enstiti Huygens an 1994 . Pibliye nan twa lang (Olandè, franse ak angle), 6 volim sa yo ofri yon analiz apwofondi, nouvo lèt ki pa pibliye ak, sitou, baz solid pou fè nouvo rechèch sou pent sa a [36].

Penti

Van Gogh te travay anpil pou pèfeksyon desen ak penti li, sitou lè l sèvi avèk liv oswa manyèl. Li, pa egzanp, kopye tout paj yo nan Cours de dessin Charles Bargue a , . Penti li se rezilta yon travay ki long,e li te akòde anpil atansyon ak enpòtans avè l. Li te fè eksperyans ak plizyè kalite materyèl tankou lakre nwa, lakre litografik ak plum wozo. Li te sansib ak atantif nan anviwònman atistik nan fen XIX syèk la . . Stil li, ki se karakterize sitou pa itilize nan koulè ak manyen yo nan bwòs li yo, gen yon enfliyans enpòtan sou atizay la nan XX syèk la . . Lèt Van Gogh fè nou konnen admirasyon li genyen pou Rembrandt, Frans Hals, Eugène Delacroix, Jean-François Millet, men tou pou Anton Mauve, Émile Bernard ak Paul Gauguin . Li te enspire pa mèt Olandè yo nan XVII syèk la. syèk . Penti li yo temwen eksperyans li nan lavi chak jou ak penti li yo pote mak nan pèsonalite toumante ak enstab li . Li te pwodwi Manjèd pòmdetè yo (1885), Chanm Van Gogh nan Arles (1888), Tounsòl yo (1888-1889), Oto-pòtrè ak bandaj nan zòrèy (1889), Nwit zetwal (1889), Pòtre doktè Gachet ak branch Digital (1890) ak Legliz Auvers-sur-Oise (1890).

Siyati Van Gogh. Li te siyen travay li regilyèman avèk "Vincent".

Nan XXI la syèk, gen rete nan li penti, travay sou papye, desen ak lèt. Van Gogh te pwodwi plis pase 2 000 zèv atistik : apeprè 900 penti ak 1 100 desen ki kouvri 10 ans travay. Li te konn fè echanj penti li yo ak lòt pent, jan sa te fè souvan lè sa a, sitou Émile Bernard ak Paul Gauguin .

Estil

Atizay Van Gogh te evolye toujou pandan karyè atistik li. Pa egzanp, li entèrese nan enprime Japonè ak engraving angle. Li pran plezi nan fè repwodiksyon kote li vle fè yon kontribisyon atistik orijinal. Li te pwodwi plizyè seri penti, ki gen ladan pòtrè pwòp tèt ou ak tounsòl yo . Anplis de sa, li tou bay yon plas enpòtan nan penti noktin . Li aplike koulè yo ak kou bwòs, san yo pa melanje sou palèt la. Koulè yo melanje nan yon distans nan je moun ki gade a.

Nan sezon otòn 1882, Theo te kòmanse finanse Vincent pou li te kapab devlope atis li an trankilite. Nan kòmansman 1883, li te kòmanse travay sou konpozisyon milti-figi, espesyalman desen. Dapre Theo, travay sa yo manke vif ak frechè. Akoz kòmantè sa yo, Vincent detwi yo epi li tounen vin jwenn penti lwil oliv. Nan Nuenen, li te fè anpil gwo penti men li te tou detwi kèk. Pami penti epòk la, nou ka site The Potato Eaters, diferan tèt peyizan yo ak divès entèpretasyon kaye a.

House under a Night Sky, 1890, lwil oliv sou twal, 59,5 × 73  , Saint Petersburg, Mize Hermitage (F766/JH2031).

Panse ke li manke konesans nan teknik penti, li vwayaje nan Pari kontinye aprann ak devlope stil li. Tandans li pou devlope teknik ak teyori enpresyonis yo ak neo-enpresyonis yo pa dire lontan. Nan Arles, Van Gogh pran vye lide. Pa egzanp, li te rekòmanse pentire yon seri de penti sou sijè ki sanble. Pwogresyon nan stil li ka wè nan pwòp tèt ou pòtrè l 'yo. Nan 1884, nan Nuenen, li te deja travay sou yon seri dekore sal manje a nan yon zanmi l nan Eindhoven. Toujou nan Arles, li te transfòme Orchards flè li yo nan triptik. Li te pwodwi yon lòt seri sou fanmi Roulin ak travay ak Gauguin sou dekorasyon kay jòn la. Penti ki fèt pandan peryòd Saint-Rémy yo souvan karakterize pa toubiyon ak espiral. Modèl liminozite yo nan dènye imaj sa yo te montre konfòme yo ak modèl estatistik Kolmogorov tibilans la.

Istoryen atizay Albert Boime se youn nan premye moun ki montre Van Gogh te baze travay li sou reyalite[37]. Pa egzanp, tablo House under a night sky montre yon kay blan lè solèy kouche ak yon etwal byen vizib, antoure pa yon halo. Astwonòm nan Southwest Texas State University nan San Marcos te detèmine ke etwal sa a se Venis, trè klere nan aswè , dat yo te kreye penti sa a.

Otopòtrè

Otopòtrè Soti agoch al adwat: Otopòtrè ak figi lis, 1889, lwil sou twal, 40 × 31 cm, koleksyon prive (F525/JH1665). - Otopòtrè nan chapo santi, 1887, lwil sou bwat katon, 19 × 14 cm, Amsterdam, Mize Van Gogh, Fondasyon Vincent van Gogh (F296) / JH1210). -Otopòtrè, 1889, lwil sou twal, 65 × 54 cm, Pari, Musée d'Orsay (F627/JH1772).
Otopòtrè Soti agoch al adwat: Otopòtrè ak figi lis, 1889, lwil sou twal, 40 × 31 cm, koleksyon prive (F525/JH1665). - Otopòtrè nan chapo santi, 1887, lwil sou bwat katon, 19 × 14 cm, Amsterdam, Mize Van Gogh, Fondasyon Vincent van Gogh (F296) / JH1210). -Otopòtrè, 1889, lwil sou twal, 65 × 54 cm, Pari, Musée d'Orsay (F627/JH1772).

Van Gogh te pentire pwòp tèt li pòtrè plizyè fwa. Anpil nan twal sa yo piti nan gwosè : redaksyon sa yo pèmèt li fè eksperyans ak teknik atistik li dekouvri . Otopòtrè li yo reflete chwa ak anbisyon atistik ki toujou ap evolye . Penti yo varye nan entansite ak koulè e atis la reprezante tèt li ak yon bab, san yon bab, ak diferan chapo, ak bandaj li ki reprezante peryòd lè li koupe zòrèy li, elatriye. Pifò nan pòtrè tèt li yo te fèt Pari. Tout sa ki fèt nan Saint-Rémy-de-Provence montre tèt atis la sou bò goch, sa vle di sou bò opoze a nan zòrèy mitile a. Plizyè nan pòtrè Van Gogh yo dekri figi l 'tankou reflete nan yon glas, se sa ki, bò gòch li a dwat a ak bò dwat li a goch la. Li pentire tèt li 37 fwa nan tout . Sepandan, pandan de dènye mwa nan lavi li, nan Auvers-sur-Oise, e malgre pwodiktivite li, li pa te pentire otopòtrè. Otopòtrè li ak yon figi san cheve, ki soti nan fen an septanm 1889 , se youn nan penti ki pi chè nan mond lan, te vann pou 71,5 milyon dola an 1998 nan New York .

Japonis

Japonis (echantiyon)soti agoch al adwat: * The Courtisan (apre Eisen), 1887, lwil sou twal, 105,5 × 60,5 cm, Amsterdam, Van Gogh Museum , Fondasyon Vincent van Gogh (F373/JH1298). * Prunye an fleri (apre Hiroshige), 1887, lwil sou twal, 55 × 46 cm, Amsterdam, Van Gogh Museum , Fondasyon Vincent van Gogh (F371/JH1296). * Papa Tanguy, 1887, lwil sou twal, 92 × 75 cm, Pari, Musée Rodin (F363/JH1351).
Japonis (echantiyon)soti agoch al adwat: * The Courtisan (apre Eisen), 1887, lwil sou twal, 105,5 × 60,5 cm, Amsterdam, Van Gogh Museum , Fondasyon Vincent van Gogh (F373/JH1298). * Prunye an fleri (apre Hiroshige), 1887, lwil sou twal, 55 × 46 cm, Amsterdam, Van Gogh Museum , Fondasyon Vincent van Gogh (F371/JH1296). * Papa Tanguy, 1887, lwil sou twal, 92 × 75 cm, Pari, Musée Rodin (F363/JH1351).

Japonis, yon stil ki devlope an Frans espesyalman nan dezyèm mwatye XIX syèk la ak ouvèti a nan Japon nan Lwès la nan epòk la Meiji, atire Van Gogh depi li te nan Nuenen. Mèt Japonè tankou Hokusai ak Hiroshige enspire l '. Li achte premye repwodiksyon li nan Antwerp epi li transmèt gou li pou atizay sa a bay frè l Theo. De yo rasanble plis pase 400 zèv ki jodi a nan Mize Van Gogh nan Amstèdam . Inivèsite Ritsumeikan a nan yon etid ki te fèt an kolaborasyon ak Kyoto Women's University wè nan stil, ki te kreye pa Goto Saijiro, yon précurseur nan pent la ak yon sous enspirasyon pou sa a [38] .

Nan Pari, Van Gogh te mande sou kontribisyon atizay sa a nan gwo kalite ayestetik konpare ak pwòp travay li . Lè sa a, li fè plizyè kopi krepons Japonè yo. Koutizan an se yon repwodiksyon desen li te wè sou kouvèti Pari ilistre Special Japan. Li ajoute yon background ki enspire pa simagri Japonè lè l sèvi avèk koulè entans. Pye bwa Prin nan flè se yon lòt penti sa yo. : li entèprete fwa sa a yon travay Hiroshige . Se background nan nan pòtrè Papa Tanguy a tou dekore ak simagri Japonè. Van Gogh te konn delimite avyon oswa objè ak nwa, yon koulè ki kalifye kòm " ki pa koulè pa enpresyonist yo, ki prèske sistematik retire li nan palèt yo. Se konsa, li jwenn yon jistifikasyon pou pratik sa a nan enprime Japonè. Answit, li te apwopriye atizay Japonè, epi li te konfese frè li [39] : « Tout travay mwen an se yon ti jan ki baze sou Japonè... »

Pasyon sa a pou Japon pa t ap janm kite l e pandan dènye ane lavi l, Van Gogh t ap chèche, pa egzanp, rankontre yon pent franse ki te rele Louis Dumoulin [40] apre li te fin wè plizyè nan penti li yo ki te enspire pa yon vwayaj nan Japon, patikilyèman pandan gwo egzibisyon ki te òganize nan Channmas nan mwa me 1890 pa Sosyete Nasyonal Fine Arts . De lèt Theo, frè l yo te ekri pandan li t ap rete nan Auvers-sur-Oise tout bon montre dezi li pou l rankontre Dumoulin (ki moun li te ekri " Moulen van ") kòm " moun ki fè Japon an [41] , [42] .

Kopi travay yo

Kopi

Premye pa, daprè Jean-François Millet, 1890, huile sur toile, 72,4 × 91,1 cm, New York, Metropolitan Museum of Art[43] (64.165.2[44]).

Non sèlman Vincent van Gogh renmen kontanple repwodiksyon travay atistik, men li kreye yo tèt li. Premye repwodiksyon li soti nan peryòd Saint-Rémy-de-Provence . : li kopye yon litografi nan Pietà a pa Eugène Delacroix, dènye a te domaje. Li entèprete tou plizyè penti lwil oliv nan pwòp style li. Antseptembre 1889septanm 1889 epimai 1890me 1890 , li te pwodwi anpil travay apre Delacroix, Rembrandt ak Jean-François Millet, ki gen ladan, pa lèt la, Hiver, laplaine de Chailly [45] . Sa yo se sèn relijye ak travayè nan jaden yo. Pandan peryòd kote li te fèmen nan yon azil mantal nan Saint-Rémy-de-Provence, li te jwenn nan repwodiksyon an nan zèv yon fason yo kontinye travay li san yon modèl. ; li te kapab sèlman gen mwayen pou sèvi ak tèt li kòm yon modèl. Li konsidere sijè a nan yon penti kòm sèlman yon pwen depa ak entèpretasyon atis la yo dwe kontribisyon prensipal la. Li eksprime lide sa a bay frè l 'nan mo sa yo [46]: « Mwen mete blan ak nwa Delacroix oswa Millet oswa apre yo devan mwen kòm yon motif. — Lè sa a, mwen enpwovize koulè sou li men nan kou pa byen ke yo te m 'men ap chèche pou memwa nan penti yo — men memwa a, konsonans nan vag nan koulè ki nan santi a, si se pa jis - sa se pwòp entèpretasyon mwen. » Tablo Mullet a, Semè a, se youn nan egzanp karakteristik ki eklere entansyon Van Gogh pou repwodiksyon. Nou wè kontribisyon nan sèvi ak koulè ak bwòs yo trè pèsonèl nan Van Gogh. Rezilta a pi vivan, pèsonalite atis la revandike nan entansite koulè yo aplike.

Seri

Tournesols

Van Gogh te pwodui plizyè seri penti. Pou rafine atizay li, li renmen pentire plizyè penti sou sijè ki sanble konsènan lanati.: flè, jaden ble, vèje flè, elatriye. Li fè tou seri pòtrè, sitou nan penti chak manm fanmi Roulin oswa seri simen. Van Gogh te patikilyèman enterese nan penti flè. Li fè plizyè peyizaj ak flè diferan: lila, roz, lorye, elatriye. Sou kèk nan penti li yo, tankou Iris, yo wè yo nan premye plan an. Li fè de seri tounsòl: premye a lè li te nan Pari an 1887, dezyèm lan lè li te rete nan Arles ane annapre a. Premye a montre tounsòl ki fèk ranmase ki kouche sou tè a. Nan dezyèm lan, tounsòl yo nan vaz, pafwa fennen. Flè yo pentire ak kou bwòs epè ak penti depase. Lide Van Gogh se ranpli mi estidyo li vle pataje ak Paul Gauguin pou l kreye yon kominote atis  : « Nan espwa pou m viv nan yon estidyo nou ak Gauguin, mwen ta renmen fè yon dekorasyon pou estidyo a. Rien que des grands Tournesols . » reprezante nan youn nan penti li van Gogh penti tounsòl. Van Gogh byen kontan ak rezilta a ki montre li.

Vergers Seri jaden flè Van Gogh yo se youn nan premye travay li nan Arles. Penti yo nan seri sa a se kè kontan. Li pase anpil tan eksprime kè kontan nan sezon prentan. Vincent di frè li [47] : « Kounye a mwen gen 10 jaden san konte twa ti etid ak yon gwo yon pye seriz ke mwen te fin itilize. » pifò nan penti sa yo, se yon pye bwa flè make. Li varye bwòs li yo : manyen nan pwentillis, plis enpresyonis velours, plati nan liy yo nan fason an nan simagri Japonè . Ton yo entans ranpli twal li yo, koulè a pi delika nan flè yo okipe vizyèl la .

Cyprès Youn nan seri penti ki pi popilè ke Van Gogh te fè se sa ki nan pichpen yo. Pye bwa sa yo, ki karakteristik peyizaj yo nan Midi Lafrans, enspire Van Gogh. Li ekri frè li [48]: « Pichpen yo toujou konsène mwen, mwen ta renmen fè yo yon bagay tankou twal tounsòl paske mwen sezi ke yo poko fèt jan mwen wè yo. » . Pandan ete 1889 la, sou demann Wil, sè l ', li te pentire tou plizyè ti vèsyon nan chan mayi ak pichpen Travay sa yo karakterize pa toubiyon ak pa yon teknik ki pèmèt li kenbe vizib diferan kouch penti ke li sipèpoze. Lòt penti nan seri a pataje menm eleman stylistic yo. Tablo li a, Nwit zetwal — ke li te pentire lè li te nan se yon pati nan seri sa a.

Tablo lannuit

Teras kafe nan aswè, 1888, lwil oliv sou twal, 80,7 × 65,3  , Otterlo, Mize Kröller-Müller (F467/JH1580).

Penti sèn aswè ak lannwit trè souvan nan Van Gogh ki ekri [49] ,  : « Souvan, li sanble pou mwen ke lannwit lan se pi plis rete vivan ak koulè rich pase jounen an. » li bay nan moman sa a nan jounen an ka wè lè yon moun konsidere kantite zèv li te pentire pou dekri li. Li pi souvan evoke lavi a difisil nan riral, peyizan yo nan entimite fanmi yo oswa nan travay nan jaden yo. Anplis de sa, youn nan penti ki pi popilè li yo, Teras kafe aswè, dekri yon atmosfè vil la.

Pou Van Gogh, pent syèk li yo te reyisi reprezante fènwa ak koulè . Li reentèprete sijè sa a nan penti li yo, li tire enspirasyon nan plizyè gwo pent. Si nan Jules Breton ak Jean-François Millet li wè sans nan reprezantasyon an nan travay la tè a, li se enpresyone pa siksè nan Rembrandt nan sèvi ak koulè nan penti lannwit lan. Atravè travay li yo, Delacroix anseye l 'ki jan koulè klere ak kontras koulè ka dekri solèy kouche, lannwit, menm nwit ak zetwal yo. Kòm pou Adolphe Monticelli, koulè vin pou Van Gogh yon mwayen pou jije modènite yon penti. Li apresye atizay la nan enpresyonist Monet la, kapab bay enpresyon nan yon atmosfè aswè pa yon solèy kouche nan wouj. Li te admire tou teknik pointilist Seurat la, ki te jere evoke yon atmosfè nocturne, ak tach ak zòn plat nan koulè.

Van Gogh se poutèt sa fasine pa reyalite aswè ak lannwit. Disparisyon gradyèl nan limyè, yon solèy kouche entans, crépuscule ak aparans nan limyè kay atifisyèl ak twinkling nan zetwal yo ak lalin lan nan yon syèl nwa, manje imajinasyon li ak kreyativite li.

Tenik

Van Gogh te pentire sou twal ki souvan te deja prime, ke li te kapab reyitilize, swa nan grate travay anvan an oswa nan kouvri l 'ak yon nouvo kouch [50] . Sepandan, li te itilize sèten pigman enstab, sa ki lakòz yon chanjman nan koulè anba efè a nan limyè, ki gen ladan lak jeranyom ki pèdi koulè wouj li yo sou tan [50] . Se poutèt sa, koulè orijinal yo pèdi, sa ki lakòz difikilte restorasyon. : konsa, retablisman yo te deside, pou La Chambre ki soti nan 1888, pa chanje koulè » penti a, kontante tèt li ak eseye sispann degradasyon an epi pwopoze ekleraj ak filtè ki gen koulè pou retabli koulè orijinal yo [51] . An 2011, etid ki te fèt nan Etablisman Radyasyon Synchrotron Ewopeyen an nan Grenoble te idantifye yon reyaksyon chimik konplèks sou jòn Kadmyòm ki te lakòz klète koulè sa a pèdi nan sèten penti Van Gogh [52] , [53].

Van Gogh ak mouvman atistik yo

Pent la sou wout Tarascon, 1888, lwil sou twal, 48 × 44, boule nan Dezyèm Gè mondyal la (F448/JH1491).

Van Gogh te fè eksperyans plizyè estil nan karyè atistik li. Li te fini kreye pwòp estil. Li kwè ke penti yo ka eksprime emosyon e ke yo pa jis yon imitasyon reyalite. Van Gogh te dekouvri enpresyonis nan Pari. Li te adopte penti limyè avèk antouzyasm san li pa renonse ti sèk nwa figi l yo . Twa atis izole yo, van Gogh,[54] Gauguin ak Cézanne, tout enfliyanse pou yon tan pa enpresyonism, konstitye gwo figi yo nan Pòs-enpresyonis . Van Gogh te enfliyanse tou penti pita ak pi modèn, patikilyèman mouvman tankou ekspresyonis ak fovis Anplis de sa, nan Provence, li travay nan yon lespri ki anonse ekspresyonis. Li tou kontribye nan devlopman nan senbolis nan dezi li eksprime yon emosyon atravè atizay li.

Enpresyonis Monet, Manet, Renoir, Degas reprezante (pito li te ye pou ankadreman li yo ak pèspektiv) se yon pwen depa pou neo-enpresyonis Seurat ak Signac, mèt pwentillis, pou Gauguin ak lekòl li a nan Pont-Aven, pou Bernard. ak kloisonis li, pou Toulouse-Lautrec, Van Gogh osi byen ke pou anpil " pòs-enpresyonis », an Frans ak aletranje. Seri Orchard Van Gogh, pa egzanp, montre yon vèsyon varye de enpresyonis ak tout karakteristik li yo , sa vle di rechèch la pou limyè ak koulè atravè modèl yo nan lanati. Sa yo pent favorize travay deyò. Yo eskli gri ak nwa otank posib. Yo abandone pwen de vi fwontal ak ilizyon pwofondè. enpresyonis Van Gogh tradui nan itilizasyon l efè limyè, refleksyon ki eksprime entansite limyè nan moman an. Avè l ', koulè yo remake nan kontras konplemantè yo, pou egzanp, vèt ak wouj kreye yon imaj " konplè ". Gen kèk penti Van Gogh yo mete nan egzibisyon endepandan yo ak sa yo nan lòt enpresyonis yo . Atis la vle pou yo konnen penti yo nan Holland tou epi li konvenki ke valè yo pral evantyèlman rekonèt.

Enpresyonis

Claude Monet, Impression, soleil levant, 1872, huile sur toile, 48 × 63 cm, Pari, musée Marmottan Monet. La toile donnera son nom à l'enpresyonis.

Enpresyonis se yon mouvman atistik fransè ki fèt pandan dezyèm mwatye 19yèm syèk la. Gwo batay nan tan lontan an oswa sèn nan Bib la, ki jouk lè sa a te sijè yo pi renmen nan pent, te bay plas nan sijè nan lavi chak jou lib entèprete dapre yon vizyon pèsonèl. Koulè yo klere ak jwèt la nan limyè pran enpòtans nan je pent yo nan mouvman sa a ki vle tou yo dwe reyalis. Yo enterese nan etid deyò a epi fè limyè eleman esansyèl nan penti yo.

Pòs-enpresyonis

Pave a (" Pye bwa yo gwo avyon ”), 1889, lwil oliv sou twal, 73,5 × 92,5  , Washington, Koleksyon an Phillips (F658/JH1861).

Jèn pent nan ane 1880 yo te jwenn tèt yo fè fas ak enpresyonis ki te make epòk yo. Yo reyaji nan diferan fason. Jiska nan fen syèk la, diferan tandans inovatè coexist. Post-enpresyonism se ansanm kouran atistik sa yo tankou Neo-Enpresyonism, Senbolis, mouvman Nabi, elatriye. Nan istwa atizay la, post-enpresyonism se poutèt sa deziyen yon epòk kout. Li gen ladan l pami lòt moun Paul Cézanne, Vincent van Gogh, Paul Gauguin, Henri de Toulouse-Lautrec oswa Georges Seurat, ki te gen anbisyon pou revolusyone penti. Pwen prensipal ki an komen ant pent sa yo se ke yo te refize natiralism . Van Gogh admire volonte pou ale pi lwen pase reprezantasyon reyalite a, jan li ekri frè l sou Cézanne  : « ... ou dwe santi tout nan yon rejyon ... Yo t ap chèche transmèt plis nan penti yo.

Atravè penti li yo, Van Gogh reve eksprime plis pase yon imaj : santiman li. Nan Auvers-sur-Oise, li te ekri frè l Theo ak bèl-sè l [55]: « … e mwen pa t ezite eseye eksprime tristès, solitid ekstrèm. […] Mwen ta prèske kwè ke penti sa yo pral di ou sa mwen pa ka di nan mo, sa mwen wè an sante ak fòtifye nan peyi a. »

Ekspresyonis

Olive Trees with the Alpilles in the Background, 1889, lwil oliv sou twal, 72,5 × 92  , New York, Museum of Modern Art (F712/JH1740).

Kòmansman ekspresyonis yo te parèt nan de dènye deseni 19yèm syèk la, ak van Gogh depi nan fen 1887 kòm pyonye,[56] osi byen ke Edvard Munch (miyò The Scream), ak James Ensor[57] . Sepandan, non an " ekspresyonis te premye itilize pa kritik atizay Wilhelm Worringer nan mwa out 1911. Van Gogh te aksantye mouvman sa a aprè li te rive nan Arles an 1888, kote chòk limyè sid la te pouse li konkeri koulè : Nwit la zetwal oswa pye oliv yo. Pa dramatizasyon nan sèn yo, senplifikasyon an, menm karikati a, ki karakterize travay li depi nan kòmansman rive nan fen a, li anonse ekspresyonis, kote pent yo ekspoze san wont mizè fizik ak moral.[58] Ekspresyonis tankou Ernst Ludwig Kirchner, Erich Heckel ak Oskar Kokoschka te enspire pa teknik Van Gogh la, kout bwòs ki graj kite enpas ak tras grenn . Dapre Octave Mirbeau, youn nan premye admiratè Van Gogh, « fòm sa yo miltipliye, debouche, tòde, e menm nan foli admirab nan syèl sa yo […], menm nan ogmantasyon nan flè kokenn sa yo […] menm jan ak zwazo deman, Van Gogh toujou kenbe kalite admirab li nan pent.[59] » Menm jan an tou, Van Gogh pèmèt tèt li libète konplè pou modifye koulè natirèl yo pou favorize ekspresyon sijè sa yo. « Mwen ta renmen montre yon zanmi atis ki fè gwo rèv.« Mwen ta renmen montre yon zanmi atis ki fè gwo rèv. […] Pou fini l, mwen pral kounye a yon koloran abitrè. Mwen egzajere blond nan cheve a, mwen rive nan ton zoranj, chrome, sitwon pal. Dèyè tèt la, olye pou yo penti miray plenn nan apatman an ranyon, mwen fè yon background ki senp, ble ki pi rich la, […] tèt blond la limen kont background sa a ble rich reyalize yon efè misterye, tankou zetwal la nan 'pwofon lazwa a.[60]. »

Fovis

The Night Café, 1888, lwil sou twal, 70 × 89, New Haven, Yale University Art Gallery (F463/JH1575).

Fovis se yon mouvman imaj franse ki te revandike an patikilye ant 1905 ak 1907. Pent vle separe koulè ak objè, priyorite ekspresyon koulè. Van Gogh se youn nan pyonye li yo. Li te gen yon enfliyans sou pent fovis yo, ki montre yon palèt remakab nan koulè, espesyalman nan peryòd Arles li a. Pandan peryòd sa a, Van Gogh pa ezite ankò pou sèvi ak koulè klere ak juxtapositions orijinal de ton ak, an patikilye, sèvi ak koulè konplemantè. Lè sa a sèvi ak koulè flanbwayan, van Gogh se youn nan sous enspirasyon pou plizyè pent fovis, tankou Vlaminck oswa Derain. Kidonk, nan travay Fauvis yo, nou jwenn menm aranjman koulè yo ak nan Van Gogh. Pa egzanp, nan La Partie de campagne oswa La Seine à Chatou pa Vlaminck, pwoksimite wouj ak vèt aksantye, tankou nan tablo Kafe lannuit pa Van Gogh.

Senbolis

Pòtre Eugene Boch (" Powèt la » , 1888, lwil sou twal, 60 × 45  , Pari, Musée d'Orsay (F462/JH1574).

Senbolis se yon mouvman atistik ki eksprime ant 1886 ak 1900 nan plizyè domèn. Gustave Moreau, Eugène Carrière, Edward Burne-Jones ak Martiros Sergeyevich Sarian se pami pent ki enfliyanse mouvman sa a. Senbolis se yon reyaksyon a natiralis. Se sou « abiye lide nan yon fòm sansib » . Senbolis pa pentire objè a fidèlman, kontrèman ak naturalis, men chèche yon enpresyon, yon sansasyon, ki evoke yon mond ideyal.; yo favorize ekspresyon de atitid. Senbòl yo fè li posib pou rive nan " pi wo reyalite nan".

Nan youn nan lèt li yo, Van Gogh eksprime panse li sou senbolis [61] , [62] : « … tout reyalite se an menm tan yon senbòl. Li mansyone tou atis yo Millet ak Lhermitte an » ak senbolis. Sa a endike apwòch pozitif li nan senbolis ak elicide pwòp entansyon li ak enspirasyon. Li se konsakre nan reyalite, pa nan yon reyalite tankou nan fotogwaf yo, men nan yon reyalite senbolik .

Senbolis chache nan pouvwa a nan vèb la « sans pwezi a, sa vle di pi bon kalite pwezi, sa ki pral di ki jan lespri a ak mond lan fèt lè li revele estrikti ideyal linivè a. […] Senbolis envite pwezi pou rantre nan mistik » . Demand Van Gogh a idantik, jan li te ekri Theo, frè l ', [63]: « Ak nan yon tablo mwen ta renmen di yon bagay konsole tankou mizik. Je voudrais peindre des hommes ou des femmes avec ce je ne sais quoi d'éternel dont autrefois le nimbus la te yon fwa te senbòl la e ke nou chèche pa klere a menm, pa vibrasyon nan kolorasyon nou yo. Van » konsa prete ak prepare chemen yo nan penti modèn, soti nan enpresyonis nan ekspresyonis .

Reprezantasyon kontanporen

An 1986, egzibisyon yon santèn ane de sa van Gogh te rive nan Pari, nan Trianon nan nan Parc de Bagatelle, te reyini ansanm atis ki soti nan Nouvo reprezantasyon ak reprezantasyon naratif (Frédéric Brandon, Gérard Le Cloarec, Michel Four, Gérard Guyomard, Christian Renonciat, Jack Vanarsky...), entansyon Jean-Luc Chalumeau te deklare pou fè limyè sou enfliyans Vincent van Gogh sou figurasyon kontanporen.[64]

Dènye dekouvèt oswa reaparisyon sou mache atizay la

Li gen dat 1887, pentire pandan de ane kout ke Vincent Van Gogh te pase nan Pari, sèn nan lari sa a nan Montmartre pentire moulen pwav la, youn nan moulen yo nan La Galette, dèyè palisad, kont twal la nan yon syèl sezon fredi. ak yon koup ap mache ak de timoun ap jwe nan premye plan an. Tablo sa a te rete nan menm fanmi an depi kòmansman 20yèm syèk la. Li te vann pandan yon vann piblik eve'nman nan Sotheby's nan Pari nan dat 26 mas 2021, e li te rive nan sòm total 11,25 milyon ero eksepte depans (sa vle di 13 091 250 ewo nan total) [65],[66],[67], ki se yon dosye an Frans pou yon tablo Van Gogh vann nan vant piblik.

Desen

Yo konnen anviwon mil dra atis la.[68] Teknik yo itilize yo se kreyon, plim, lank, lakre, pafwa koulè ak akwarè . Apati 1888, li prefere itilize plim wozo ( calame ) [68] . Plizyè nan lèt li yo gen ladan desen, ki gen ladan kèk penti [69] .

Yon kaye ke otantisite l pa konfime

Jou ki te 17 novanm 2016 la , yon repwodiksyon menm jan an, yon kaye ki gen 65 desen ki ta fèt ant fevriye 1888 ak me 1890 se pibliye pa Bogomila Welsh-Ovcharov, Konsèvate ekspozisyon nan pent la.[70] . Yon lòt espesyalis atis la, Ronald Pickvance, sipòte tèz otantisite dekouvèt la [71]

Mize van Gogh nan Amstèdam, atravè vwa konsèvatè chèf Louis Van Tilborgh, konsidere corpus sa a kòm yon imitasyon aprè ane 1970 yo.[72] Ekspè yo te konkli apre egzamen an nan desen yo ak konparezon ak koleksyon an ke mize a genyen, ke sa yo gen erè topografik, e ke lank yo te itilize a, ki gen koulè mawon, pa janm te itilize pa Van Gogh nan desen li yo. [73]

Zèv li yo

  • Vincent van Gogh (trad. Maurice Beerblock et Louis Roëdlandt (nl), préf. Georges Charensol), Correspondance complète enrichie de tous les dessins originaux, Paris, Éditions Gallimard & Grasset, 1960, 563 + 531 + 580, 3 vol. in quarto.
  • Vincent van Gogh (trad. Louis Roëdlandt (nl)), Lettres à son frère Théo, Paris, Éditions Gallimard, coll. « L'imaginaire », 1988, 566 p. (ISBN 978-2070714483).
  • Vincent van Gogh (trad. Louis Roëlandt (nl)), Lettres à Van Rappard, Paris, Éditions Grasset et Fasquelle, coll. « Les Cahiers rouges », 1950 (réimpr. 1991, 2009), 242 p. (ISBN 978-2246049340).

Galeri penti

Jenerasyon

Rekonesans

Vèv Theo a, Johanna Bonger, kenbe wòl dirijan nan pwosesis pou fè pwomosyon travay Van Gogh la. Yo te konfye eritaj li a nan 1891, apre lanmò mari l . Sepandan, li pa ta dwe bliye ke Van Gogh te konnen ak apresye pandan tout lavi li . Li konnen ke Van Gogh te vann yon sèl twal, men pa gen okenn prèv ke li pa t 'vann lòt moun. Anplis, li te konfye responsablite sa a bay frè li, yon machann atizay rekonèt nan epòk la, epi li te fè echanj plizyè penti ak zanmi l' . Théo, ki te siviv Vincent sèlman yon ti tan, òganize yon egzibisyon nan penti li nan apatman li, te anonse nan Mercure de France nan.septembre 1890septanm 1890 . Apre sa, Johanna te reyisi transfòme koleksyon atizay sa a ki pa t konnen an nan yon koleksyon ki gen anpil valè.

Paul Gauguin, Vincent van Gogh ap penn les tournesols, 1888, Amsterdam, musée Van Gogh, Fondasyon Vincent van Gogh.

Pou depase moman difisil sa yo, Johanna te deplase nan Holland kote li te jwenn sipò nan fanmi li. Nan mwa fevriye 1891 , li te pote yon gwo pati nan penti Van Gogh ki rete lakay li soti nan Pari. Li te gen 200 tablo ak desen yo asire pou yon valè de 2 600 florins . Se konsa, li te kòmanse montre ak mete tablo penti nan Netherlands, Epi, li ak klase lèt Vincent yo. Li refè tou lèt Albert Aurier te genyen. Vrèmanvre, Theo te voye kèk lèt pou li te pibliye kèk ekstrè. Menm ane sa a, Émile Bernard te pibliye nan "Mercure en France" lèt Vincent te voye li yo. An 1914, Johanna te rive pibliye lèt Van Gogh apre li te ekri yon entwodiksyon.

Yon lòt bò, nan Pari, Pè Tanguy vann 13 tablo ak yon desen. Se kòmansman yon siksè komèsyal ki pral kontinye jiska epòk nou an . Nan fen XIX la syèk, nan lòd fè Van Gogh konnen, Johanna òganize ekspozisyon : youn nan La Haye, youn nan Rotterdam, twa (3) nan Amstèdam ak yon nouvo nan La Haye. Nan kòmansman 20yèm syèk la, alantou ven (20) ekspozisyon deja onore travay la nan van Gogh nan Peyiba. Nan Pari, Salon des Indépendants 1901 te genyen tou yon enpak siyifikatif sou rekonesans Van Gogh gras ak demann nouvo pèseptè, tankou Ivan Morozov ak Sergei Chtchoukine, ak travay kritik Jacob Baart de la Faille te fè, tankou li. katalòg raisonné pibliye an 1928. Youn nan premye achtè yo nan penti van Gogh te Edgar Degas.[74]

Kontak ke Johanna tise ak moun enfliyan nan epòk li ede l etabli tèt li epi fè li pi byen konnen bèl frè l. Paul Cassirer se premye moun ki montre ak vann travay Van Gogh yo. Li te vann omwen 55 ladan yo, ant 1902 ak 1911, ak yon valè total de 50 000 florins . Ambroise Vollard te òganize tou de ekspozisyon nan galri li an 1895 ak 1896. Julien Leclercq te rasanble 65 tableaux ak 6 dessins pou yon egzibisyon an 1901 nan galri Bernheim-Jeune. Valè travay van Gogh yo kòmanse ogmante konsiderableman. Johanna Bonger jere mete plis pase 70 penti ak apeprè trant desen nan Stedelijk Museum Amstèdam . An menm tan, li resevwa amatè lakay li pou montre yo penti li posede yo. Enèji yo mete nan rekonesans travay sa yo finalman rekonpanse ak yon valè sou mache segondè. Rekonesans nan travay la te fèt pa Van Gogh konkretize nan akizisyon an nan yon lavi toujou nan tounsòl, nan 1924, pa National Gallery nan Lond, nan pri a nan 15 000 floren. Madanm Theo te anbasadris prensipal fenomèn sa a jouk li mouri an 1925. Depi dat sa a, valè travay li yo te kontinye ogmante. Pa egzanp, an 1930, ekspozisyon nan Museum of Modern Art nan Nouyòk te resevwa 120 000 vizitè.

Popilarite

Panse sou Van Gogh diferan selon pwen de vi yo chwazi a. Pa egzanp, Salvador Dalí te eksprime tèt li konsa an 1972 sou pent sa a li pa renmen  : « Van Gogh se yon wont pou penti franse ak penti inivèsèl la... » Pou kèk moun, « li, ki merite pou yon ewo amoure, fè l 'yon mit, sa ki nan pent la mal konprann oswa atis la madichon. Li pòv, deprime, asosyal, ak yon tanperaman dife, elatriye. Pou lòt moun, Van Gogh se yon atis konplèks, entèlijan ak kiltive. Penti li se « fwi nan yon travay long, san repwòch, byen fèt epi ki se referans ». Kèlkeswa pwennvi yo chwazi a, Van Gogh se yon pent ki rekonèt epi admire. Nan dènye lèt li, li te jwenn nan pòch li jou li touye tèt li a, li ekri : « Oke reyèlman nou ka sèlman fè penti nou yo pale ».

Pou istoryen atizay yo, Van Gogh se yon pyonye ki te louvri nouvo chemen nan penti. Pou egzanp, Derain ak Vlaminck yo dirèkteman lye ak atizay Van Gogh la, . Pou rayisab atizay, li rete yon mèt egal a Leonardo da Vinci oswa Rembrandt ak yon pwodiksyon trè enpòtan ak yon pakou atistik klere tou nan dire ak pa estil li yo. Pou piblik la an jeneral, travay li se kounye a aksesib nan gwo mize.

Nan kilti

Sinema ak televizyon

Lavi, travay ak pèsonalite Vincent van Gogh te enspire anpil fim:

  • 1956 : Lust for Life pa Vincente Minnelli, ak Kirk Douglas
  • 1990 : Vincent ak Theo pa Robert Altman, ak Tim Roth
  • 1990 : Dreams pa Akira Kurosawa, seri de uit kout fim ki gen ladan Les Corbeaux ak Martin Scorsese
  • 1990 : Vincent et moi de Michael Rubbo ak Tchéky Karyo
  • 1991 : Van Gogh de Maurice Pialat ak Jacques Dutronc
  • 2009 : Me, Van Gogh pa François Bertrand, dokimantè ak vwa Jacques Gamblin
  • The Yellow House, pwojè ti fim anime sou Van Gogh (angle/panyòl)
  • 2010 : Van Gogh: Pentire ak mo (TV) pa Andrew Hutton, ak Benedict Cumberbatch
  • 2010 : Doctor Who, Vincent and the Doctor, 5x 10 (seri televizyon), dekri pa Tony Curran
  • 2013 : Grenn tounsòl de Pascal Adant, Vincent van Gogh au Borinage, ak Gaëtan Wenders
  • 2015 : Chwa pou pentire, dokufiksyon Henri de Gerlache, nan kad Mons 2015 . Vincent van Gogh entèprete pa Tom Barman [75]
  • 2017 : The Van Gogh Passion, fim anime pa Dorota Kobiela ak Hugh Welchman
  • 2018 : At Eternity's Gate pa Julian Schnabel
  • 2021 : The Art of Crime - S4E1 Le testament de Van Gogh, entèprete pa Vincent Londez (pwogram sou 7 me 2021 sou France 2 )
  • 2021 : Copyright Van Gogh ( Van Goghs Lachin nan ), dokimantè pa Yu Haibo ak Yu Tianqi Kiki (Lachin, 2016)
  • 2022 : Van Gogh In Love pa Jean-Luc Ayach, ak Frédéric Diefenthal ak Steve Driesen nan wòl Van Gogh.

Pwezi

  • 2019 : Hidden Van Gogh pa Régis Moulu, koleksyon 93 powèm ak 9 ilistrasyon chwazi kote ekriven an sèvi ak enèji ki soti nan penti li yo pou l ka "reanimasyon nanm li", edisyon Unicité

Mizik

  • albòm La fête aux amis . Pawòl Claude Delécluse ak Michelle Senlis . Mizik ak pèfòmans pa Jean Ferrat (1962)
  • Léo Ferré, La Folie, chante nan dosye Amour Anarchie (1970).
  • Don McLean, Vincent, chante ki soti nan dosye American Pie (1971)
  • Grigori Frid, Lèt ki soti nan Van Gogh, de pati mono-opera pou bariton, klarinèt, pèkisyon, pyano, strings, op. 69 (1975)
  • Bertold Hummel, 8 Fragman Lèt Van Gogh pou Bariton ak Quartet String, Op. 84 (1985), 8 fragman lèt pa Van Gogh (alman) de
  • Einojuhani Rautavaara, Vincent, opera nan twa zak (1986-1987)
  • Michèle Reverdy, Vincent, ou la Haute Note jaune, ki konpoze an 1984-1989, premye an 1990 : Avi sou travay la sou sit entènèt otè a, ak anrejistreman, Avi sou nòt la nan Bibliyotèk Nasyonal la Frans
  • Einojuhani Rautavaara, Senfoni n 6, Vincentiana (1992) : I. Tähtiyö ( Nwit zetwal) ; II. Varikset ( Kòk yo ) ; III. St Remi ; IV. Apoteoz
  • Gloria Coates, Senfoni n 9 ( The Quinces Quandary ), Homage to Van Gogh (1992-1993)
  • Abel Ehrlich, Portrait of Vincent van Gogh at the Age of 27, pou violon ak katòt kòd (2003)
  • Henri Dutilleux, Timbres, espas, mouvman pou òkès (1978), ki gen soustit The Starry Night
  • Henri Dutilleux, Korespondans pou soprano ak òkès (2002-2004) : I. Dans Cosmic (P. Mukherjee) ; II. Pou Slava ak Galina... (A. Solschenizyn) ; III. Gong (RM Rilke) ; IV. Gong II (RM Rilke) ; V. Soti nan Vincent rive nan Theo... (V. Van Gogh)
  • Tombeau de Vincent van Gogh, 20 moso pou pyano solo (1951)
  • Yon malerèz abiye an nwa, opera nan twa zak (1990)
  • Valéry Aubertin, Open Book, op. 6 pou ògàn, 15 moso nan divès gwosè (IX : Vincent van Gogh, Fresko, Lamento, powèm senfonik)
  • Schilderijen uit een tentoonstelling van Gogh, op. 58, n 1-3, pou pyano solo (1950)
  • Malcolm Williamson, pon Van Gogh te pentire ak Camargue franse a, pou pyano solo (1974)
  • Vincent, opera (1975-1976)
  • Michel Sardou : Vincent, siksesè a (1988)
  • Michael Gordon, Van Gogh Video Opera (1991), ap viv opera ak videyo
  • Jean Ferrat . The Sunflowers, chante ki soti nan album Ferrat 91 (1991)
  • Jonathan Richman, Vincent Van Gogh, Pa tèlman renmen renmen ke renmen (2004)
  • Régis Campo, Starry Night pou pyano ak dedye a pyanis Tik Fazıl Say [76] (2022)

Referans

  1. ↑ pwonosyasyon non « Van Gogh » la chanje selon lang nan. Pwononsyasyon ki itilize Lafrans ak Kanada frankofòn se /vɛ̃sɑ̃ vɑ̃ gɔg/ ou /vɑ̃ŋ gɔg/. nan neyèlandè, se /ˈvɪnsɛnt vɑŋ ˈɣɔx/, /ˈvɪntsɛnt faŋˈxɔx/ oswa, nan dyalèk Brabant-Septentrional, kote Van Gogh te fèt, /vɑɲˈʝɔç/ avèk yon «v» vwaze. An anglè, yo pwononse /ˌvæn ˈɡɒx/, pafwa /ˌvæn ˈɡɒf/ (sitou nan peyi Grann Bretay) oswa /ˌvæn ˈɡoʊ/ (sitou Etazini) avèk yon «gh» an silans.
  2. ↑ Plizyè manm nan fanmi Van Gogh gen menm premye non (egzanp, "Theodorus" pou papa ak frè Vincent) oswa menm premye non (egzanp, "Vincent Willem" ak "Cornelius Vincent"). Sitiyasyon sa a jwenn tou pami frè ak sè papa Vincent yo (egzanp, "Hendrik Vincent van Gogh" ak "Vincent van Gogh" pou de nan tonton Vincent yo). Pou diminye risk konfizyon, atik la itilize diminitif.
  3. ↑ (òlandè) nl « Allebei in de kunst », sur le site du Van Gogh Museum (Amsterdam).
  4. ↑ « Chronologie: Vincent van Gogh ». www.kronobase.org. Retrieved 2018-05-29.
  5. ↑ Daley, Jason. « Research Reveals Vincent van Gogh's Artistic Governess ». Smithsonian Magazine (in anglais). Retrieved 2020-06-26.
  6. ↑ Vincent van Gogh suit les cours de Huijsmans de 1866 à 1868, selon (òlandè) nl Wilma van Giersbergen, « De tekenklas en Vincent van Gogh » dans De kunst is geheel en al bijzaak, de moeizame carrière van C.C. Huijsmans (1810-1886), tekenmeester in Brabant, Amsterdam, 2003, p. 173-174.
  7. ↑ Tralbaut1969
  8. ↑ Pickvance
  9. ↑ Selon kwonoloji Pascal Bonafoux tabli nan Lèt pou frè l Theo, p. 15, jèn fi a rele Ursula..
  10. ↑ Delaunay, 1988
  11. ↑ Z-13
  12. ↑ Sityasyon yo bay jan yo te ekri pa Van Gogh ak nenpòt erè òtograf, jan yo site nanLes Lettres.
  13. ↑ Nan kòmansman XXIe syèk, li te jwenn li nan district londonien de Hounslow
  14. ↑ Johannes Stricker miyò pibliye premye Lavi Jezi ki disponib nan Peyiba
  15. ↑ "Bonafoux"
  16. ↑ Lettre nimewo 309de Vincent van Gogh à Anthon van Rappard, La Haye, le 8 février 1883 (N)
  17. ↑ Lettre no 310 de Vincent van Gogh à Theodorus van Gogh, La Haye, le 13 octobre 1883 (N)
  18. ↑ "Bonafoux"
  19. ↑ « Museum / Collections / Terrace in the Luxembourg Gardens », sur clarkart.edu (consulté le )
  20. ↑ Chèchez Britanik Bernadette Murphy te envestige pandan senk ane pou debouche enigm sa a. An patikilye, li te jwenn nan achiv Los Angeles yo chema Doktè Rey ki montre klèman liy zòrèy la koupe a.
  21. ↑ Videyo Jack MacInnes nan 2016 ki rele "Van Gogh, l'énigme de l'oreille coupée", tit orijinal la se "The Mystery of Van Gogh's Ear" ki produi pa Lion Television & ARTE/lang:fr/senaris:Bernadette Murphy/prezansyon anliy /https://arte-magazine.arte.tv/press-kit/1300}}
  22. ↑ Vendu 82.5 USD en 1990, ce tableau fut pendant un temps le plus cher du monde.
  23. ↑ Au XXIe syèk, le village cultive encore le souvenir de ces peintres. 22 plak-tableaux ont été installées à travers la commune par l'association « La mémoire des lieux ». Elles permettent de comparer les toiles avec les sites tels qu'ils se présentent aujourd'hui, le plus souvent sans grande évolution hormis des détails. Le parcours peut se prolonger à travers la ville voisine de Pontoise, où d'autres plaques sont installées devant les paysages peints par Camille Pissarro.
  24. ↑ Chambre de 7 m2 composée d'un lit, d'un placard d'angle intégré, d'une chaise, d'une table de toilette et quatre mètres de mur linéaire environ pour punaiser ses toiles..
  25. ↑ Manon Botticelli (2020-07-27). « "Racines", l'ultime toile inachevée de Vincent van Gogh, lève le mystère des dernières heures du peintre ». France Info.
  26. ↑ Steven Naifeh; Gregory White Smith (fevriye 2015). « Qui veut la peau de Vincent Van Vogh ? ». Vanity Fair (20): 108-115..
  27. ↑ « Van Gogh : les “preuves” du meurtre issues de multiples sources », sur lepoint.fr, 19 octòb 2011
  28. ↑ Selon l'historien local Alain Rohan (Vincent van Gogh. Aurait-on retrouvé l'arme du suicide ?, éditions Argeau, 2011, (ISBN 978-2-7466-4251-5), un cultivateur, en labourant son champ en 1965, a retrouvé un revolver à broche, calibre 7 mm, système Lefaucheux, similaire à celui d'Arthur Ravoux qu'aurait emprunté le peintre.
  29. ↑ HypotheseDecesAccidentel
  30. ↑ ArticleLeMonde2011
  31. ↑ Smith2011
  32. ↑ MSNSrevolver
  33. ↑ Judith Perrignon (2020-07-28). « « C’est un message d’adieu » : le secret du dernier tableau de Van Gogh ». Le Monde.fr (in français)..
  34. ↑ « Arts et scènes – Le mystère des dernières heures de Van Gogh enfin élucidé ». Tribune de Genève (in français).
  35. ↑ Les citations sont données telles qu'elles étaient écrites par Van Gogh avec les éventuelles fautes d'orthographes, telles que citées dans Les Lettres.
  36. ↑ « Vincent van Gogh The Letters ». vangoghletters.org (in anglais). Retrieved 2019-04-14.
  37. ↑ Boime1989
  38. ↑ « Kutani Ware - Art Research Center, Ritsumeikan University - Google Arts & Culture ». Google Arts & Culture (in français).
  39. ↑ Les citations sont données telles qu'elles étaient écrites par Van Gogh avec les éventuelles fautes d'orthographes, telles que citées dans Les Lettres.
  40. ↑ Julien Béal, Le Japon dans la collection photographique du peintre Louis-Jules Dumoulin (1860-1924). 2017. Page 7. hal-01517490v3 (consulté le 25/05/2017)
  41. ↑ « Lettre n° 874 à Theo et Jo Van Gogh du . ».
  42. ↑ « Lettre n° 877 à Theo datée du . ».
  43. ↑ metmuseum.org.
  44. ↑ (en) « First steps, after Millet », sur le site du Metropolitan Museum of Art
  45. ↑ Lorenz Eitner, La Peinture du XIXe syèk en Europe, 2007, Hazan, coll. « Bibliothèque des arts», p. 438 (ISBN 978-2-7541-0195-0).
  46. ↑ Les citations sont données telles qu'elles étaient écrites par Van Gogh avec les éventuelles fautes d'orthographes, telles que citées dans Les Lettres.
  47. ↑ Les citations sont données telles qu'elles étaient écrites par Van Gogh avec les éventuelles fautes d'orthographes, telles que citées dans Les Lettres.
  48. ↑ Les citations sont données telles qu'elles étaient écrites par Van Gogh avec les éventuelles fautes d'orthographes, telles que citées dans Les Lettres.
  49. ↑ Les citations sont données telles qu'elles étaient écrites par Van Gogh avec les éventuelles fautes d'orthographes, telles que citées dans Les Lettres.
  50. 1 2 N. Bakker, Van Gogh à l'œuvre, Dossier de l'art, n°214, , p. 39-49.
  51. ↑ A. Fayol, « Restaurer un Van Gogh, l'exemple de La Chambre », Dossier de l'art, n°214, , p. 50-54
  52. ↑ esrf.eu du 10 février 2011, X-rays show why van Gogh paintings lose their shine.
  53. ↑ france3-regions.francetvinfo.fr du , Quand le Synchrotron de Grenoble permet d'expliquer la détérioration du jaune de Matisse.
  54. ↑ Lorenz Eitner, La Peinture du XIXe syèk en Europe, 2007, Hazan, coll. « Bibliothèque des arts », p. 591 (ISBN 978-2-7541-0195-0)
  55. ↑ Yo bay sitasyon yo jan yo te ekri pa Van Gogh ak nenpòt erè òtograf, jan yo site nan Les Lettres..
  56. ↑ Gérard Denizeau, Vocabulaire des arts visuel du XIXe syèk, Paris, , 239 p. (ISBN 2-86931-108-7, BNF 39156350), p. 10 et 57
  57. ↑ Larousse
  58. ↑ Gérard Denizeau, Vocabulaire des arts visuel du XIXe syèk, Pari, , 239 p. (ISBN 2-86931-108-7, BNF 39156350), p. 59
  59. ↑ EchoParis
  60. ↑ Gérard Denizeau, Vocabulaire des arts visuel du XIXe syèk, Paris, , 239 p. (ISBN 2-86931-108-7, BNF 39156350), p. 42 - Lettre à Théo, août 1888.
  61. ↑ Les citations sont données telles qu'elles étaient écrites par Van Gogh avec les éventuelles fautes d'orthographes, telles que citées dans Les Lettres.
  62. ↑ Lettre nimewo 533 de Vincent van Gogh à Theodorus van Gogh, Nuenen, le 4 octobre 1885 (N)
  63. ↑ Les citations sont données telles qu'elles étaient écrites par Van Gogh avec les éventuelles fautes d'orthographes, telles que citées dans Les Lettres.
  64. ↑ Jean-Pierre Chalumeau, Il y a cent ans Van Gogh arrivait à Paris, Éditions du Trianon/Parc de Bagatelle, 1986
  65. ↑ « La vente très mouvementée du Van Gogh de Sotheby's Paris atteint 11,25 millions d'euros » (in français). Le Figaro. 2021-03-25. Retrieved 2022-09-23.
  66. ↑ Villa, Angelica; Villa, Angelica (2021-03-25). « Rare van Gogh Sells for $15.4 M., Leading Sotheby’s Impressionist and Modern Art Sale in Paris ». ARTnews.com (in anglais). Retrieved 2022-09-23.
  67. ↑ "Rarissime" : un tableau de Van Gogh mis en vente après avoir passé 100 ans dans la même famille française, 24 mars 2021.
  68. 1 2 M. Vellekoop, « Desen Van Gogh yo, yon travay lonbray », Dossier de l'art, n°214, janvye 2014, p. 28-33
  69. ↑ L. Caillaud, « Van Gogh à travers ses lettres », Dossier de l'art, n°214, , p. 34-37
  70. ↑ AFP (17 novanm 2016). « Van Gogh : le Seuil cherche le dialogue mais ne lâche rien ». Express.fr. Archived from the original on 2022-10-25. Retrieved 2022-10-25..
  71. ↑ « Communiqué de presse : Affaire Van Gogh, la réponse des éditions du Seuil », site des éditions du Seuil, (en ligne)
  72. ↑ Eric Bietry-Rivierre, « Dessins de Van Gogh : la contre-expertise hollandaise », dans Le Figaro du (en ligne)
  73. ↑ Des dessins « inédits » de Van Gogh, contestés par le musée d’Amsterdam, Le Monde, 16 novanm 2016
  74. ↑ Lorenz Eitner, La Peinture du XIXe syèk en Europe, Hazan, 2007, coll. « Bibliothèque des arts », p. 588 (ISBN 978-2-7541-0195-0)
  75. ↑ « Borinage: vin aktè nan dokimantè sou lavi Van Gogh la», La Province, Erreur de script : la fonction « modelDate » n’existe pas..
  76. ↑ « Fazil Say, la harangue au piano ».

Lyen deyò

Wikimedia Commons genyen dokiman medya, imaj, video sou :
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.