Fonetik (ki pou grèk « fhônê » ki siyifi « vwa a », « son » an) se yon branch lengwistik ki etidye son yo ki itilize nan kominikasyon pale. Nan diferans ki pou fonoloji, ki etidye tankou se yo ki ajanse fonèm yo ki pou yon lang pou fòme ak mo yo, fonetik konsène son yo yo menm (inite fonetik, « fòn »), li pwodiksyon, varyasyon yo pito ke kontèks yo. Semantik pa fè ditou pa pati ki pou sa ki nivo analiz lengwistik. Fonetik divize nan twa (3) branch yo :
- fonetik atikilatwa a, ki etidye pozisyon e mouvman yo ògàn yo itilize pou pawòl la ak son emetè a ;
- fonetik akoustik, ki etidye transmisyon onn sonò ant emetè e reseptè ;
- fonetik oditiv, ki prewokipe pou fason kote reseptè a resevwa son epi byen dekode li pa mwayen reseptè a.
Gen egalman tou yon disiplin ki pote non fonetik istorik, ki etidye evolisyon dyakwonik ki pou yon lang.
Genyen an mwayèn 118 karaktè fonetik yo rekònèt e yo itilize nan Asosyasyon fonetik entènasyonal nan alfabè fonetik entènasyonal, kòm kreyòl ayisyen se son w tande a se ki w ekri men gen lang franse a ki itilize yo nan ouvraj, diksyonè elt. Transkripsyon fonetik ki ekri ant kwochè dwat.
Lè nou pale de fonetik yon lang pou deziye ansanm son yo e tout trè ki karacterize pwononsyasyon natirèl ki pou tout mo yo e ki pou tout son ki soti nan yon lang.
Aplikasyon fonetik
Fonetik gen yon enterè pa sèlman nan lengwistik, men li aplike tou nan anpil domèn nan lavi. Sa yo se logopedi (terapi lapawòl), edikasyon pou soud yo, ankèt lapolis, fòmasyon pou aktè yo, analiz zèv literè travay ki soti nan pwen de vi oditif, sentèz vokal (pa egzanp pou ajoute son nan ekri pou avèg), retorik (efè son yo nan diskou), estilistik (espresivite son yo), ansèyman lang etranjè, fonyatri (tretman maladi lapawòl), pwodiksyon de parèy pou tande , elatriye.