En Iisebaanzug isch e Gruppe vo zämmekupplete Iisebaanfaarzüüg, wo uf ere freie Strecki faare.
was es für Züüg git
- e Zug mit ere Loki vorne, in dr Middi oder hinden am Zug. Uf jeede Fall muess son e Zuug von ere persoon vom vorderste Faarzüüg us gstüürt wärde.
- Driibzüüg wo iire äignig Aadriib häi wie zum Bischbil dr ICE 1 vo dr DB AG oder dr Root Pfiil vo dr SBB
- Driibwagezüüg, wo us äim oder meerere Driibwaage oder Driibzüüg bestöön, z. B. dr ICE 3.
- Automatischi Züüg, wo ooni Lokifüerer uf ere Strecki fahre, wie bi vilne U-Baane.
für was me d Züüg macht
- Räisezüüg befördere Lüüt.
- Güeterzüüg befördere Sache.
- «Gmischti Züüg» dransportiere Lüüt und au Fracht.
- Lokzüg seit me dene, wo numen us äinere oder meerere Lokene bestöön.
- Bouzüüg, wo d Bangsellschafte oder die spezielle Boufirmene bruuche zum d Arbeten a dr Baan-Infrastruktur z mache. Derzue ghööre au d Gleiszüüg, wo me drmit Schiine vom Gleiswäärch zu de Boustelle vo der Baan bringt.
- Rettigs- und Löschzüüg chöme bi Unfäll, wenn s brönnt uff oder näbe de Baanstreckine und andere bsundere Situazioone cho hälfe.
wie me d Züüg macht
Es git Züüg, wo immer glych ummefaare.
Anderi tuet me nöi zämestelle, je nachdämm was und wie vill Sachen oder Lüüt si transportiere, wohii d Faart goot und wievill Platz me i de Baanhööf het. Em Verschiebe und verbinde vo Lokine und Wääge seit me «Rangschiere», und do drfüür het me divärsi spezialisierti Rangschierlokine. Bim Güetervercheer bruuche d Baane eigeni Rangschierbaanhööf so wie öppe der Güeterbaanhof Limettal im Aargau.
Es git gmischti, immer wider nöi zämegstellti Güeterzüüg und so genanti «Ganzzüüg», wo für ei Transportuufgab zämeblybe und für ei einzige Chund vo der Baan faare.
Me cha amene Zuug underwäggs im ene Zwüschebaanhof meh Wäägen ahänke oder e Zugteil abhänke.
Wie me die einzelne Faarzüüg sicher, eifach und schnäll cha zämehänke, das isch eis vo de schwirigschte technischen und wirtschaftliche Probleem vo de Baane, eerscht rächt für so Züüg, wo über d Gränze vo de einzelne Baangselschafte oder de Länder übere müesse faare.
Es git vill verschideni Sischteem zum Faarzüüg vo de Baane zämezhänke. Zu de Hööggen und de kompliziertere Kupplige chöme bi de modärne Züüg no d Leitige vo de Druckluftbrämsen und es paar elektrischi Kabel, wo d Rangschierlüüt zäme verbinde. Wenn d Luftschlüüch nit zäme sind, chan e Zuug wo nes ganzes Brämssischteem het gar nit abfaare.
Füre Fall, ass sech bimene Zuug wärend dr Faart, bsunders uff Bärgfaarte, teil Wääge abhänke bruuchts automatischi Brämssischteem.
Döört, wo schwääri Züüg über ne steili Bärgstrecki faare, tuet me d Züüg äntwäder mit sterchere Lokine oder meh weder einere lo faare. Uff der hööche alte Baan zum Gotthardtunäll het me früener Güeterzüüg mit es paar Lokine gha, wo eini vornoche zoge het, eine i der Mitti vom Zuug het ghulfe zieh und eini am Schluss gschobe het. Drum sind z Erschtfäld un z Bellinzona Depoo mit Resärvelokine gsi.
Will d Lokine früener nit gnueg staarch gsi sind und me no keini ganze Brämssischteem a de Züüg gha het, isch uf teil Güeterwääge en eigete Brämser mitgfaare.
Bi de modärne Persoonezüüg isch es möglich, dur en Gang vo eim Waage zu den andere z goo.