| Valpelline | ||
|---|---|---|
.svg.png.webp) |
| |
 Panorama di Valpelline. | ||
.svg.png.webp) Lag vu dr Gmai Valpelline im Augschtdal | ||
| Staat: | Italie | |
| Region: | Aostatal | |
| Koordinate: | 45° 50′ N, 7° 20′ O | |
| Hechi: | 964 m s.l.m. | |
| Yywohner: | 591 (31. Dez. 2022)[1] | |
| ISTAT-Nummer: | 007069 | |
Valpelline (frankoprov. Valpeleunna) isch e Gmai in dr autonome Provinz Augschtdal z Italie.
Valpelline ghert zue dr Gmainschaft Unité de communes Grand-Combin.
Geografi
S Dorf Valpelline lyt im Valpelline, eme Sytedal vu däm Daal, wo us em Augschddaal zum Gross Sankt Bärnhardspass füert.
Zue dr Gmai ghere d Wyyler La fabrique, Chez-les-Chuc, Bovet, Les Moulins, Arliod, Cumet, La Moule, La Forge, Chef-lieu, Prailles, Vignettes, Cheillon, Frissoniaz dessous, Frissoniaz dessus, Chez Cailleur, Chozod, Sémon, Lavod, Thoules dessous, Thoules dessus, Lo Berrio, La Clayvaz, Les Ansermin, Gonté, La Veulla. Nochbergmaine sin Doues, Ollomont, Oyace, Quart, Roisan un Saint-Christophe
Gschicht
Dr Ortsname hed mid em Name vum Gott Poeninus z tue, wo d Kelte uf em Bärnhardspass vereert hend.
Dr Grinder vum Huus Savoyen, dr Humbert I mit dr wysse Händ, het anne 1025 s Augschtdal as Leeche griegt. Mid Uusnahme vun e baar Johr (1691, 1704–1706, 1798–1814 zue Frankrych) het s Augschtdal derno zem Huus Savoyen gheert bis anne 1946, d. h. bis dr letscht italienisch Chenig abdankt ghaa het. Wu s italienisch Chenigrych anne 1861 grindet woren isch, isch s Augschtdal zue dr Provinz Turin chuu. Anne 1927 isch s derno ne aigestädnigi Provinz wore. Im Faschismus isch di franzesisch Sproch verbote wore un s het e starki Italienisierigsbolitik gee. Vu 1939 bis 1945 het Valpelline dr italienisiert Name Valpellina drait. Noch em Zweede Wältchrieg het s Augschtdal anne 1948 e autonome Sonderstatus griegt.
Bevelkerig
| Johr | 1861 | 1871 | 1881 | 1901 | 1911 | 1921 | 1931 |
| Yywohner | 755 | 593 | 746 | 621 | 599 | 621 | 571 |
| Johr | 1936 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 |
| Yywohner | 565 | 627 | 731 | 635 | 541 | 533 | 600 |
Politik
Dr Burgermaischter vu Valpelline isch dr Claudio Restano.
Sproch und Dialäkt
Dr frankoprovenzalisch Dialäkt vu Valpelline ghert zum Valdostanisch (Valdôtèn).
Anne 2001 het d Fondation Émile Chanoux in Zämmenarbet mit em Centre d'Études Linguistiques pour l'Europe un dr Università degli Studi di Trento di soziolinguistisch Situation vu allne Gmaine im Augschtdal untersuecht. Doderzue isch im Septämber un Oktober 2002 e Froogebooge verschickt woore. Vu Valpelline sin 67 Froogebeege wider retuurchuu[2].
| Froog 0301: Was isch Ihri Muetersprooch? | ||||||
| Italienisch | Patois | Italienisch un Patois | Piemontesisch | anderi | kai Andwoord | Total |
| 44 (65,7 %) | 15 (22,4 %) | 1 (1,5 %) | 3 (4,5 %) | 2 (3 %) | 2 (3 %) | 67 |
| Froog 1403a: Wie guet verstehn si Frankoprovenzalisch (Patois)? | |||||
| guet | mittelguet | e weng | gar nit | kai Andwoord | Total |
| 42 (62,7 %) | 4 (6 %) | 4 (6 %) | 16 (23,9 %) | 1 (1,5 %) | 67 |
| Froog 1403b: Wie guet chenne si Frankoprovenzalisch (Patois) schwätze? | |||||
| guet | mittelguet | e weng | gar nit | kai Andwoord | Total |
| 36 (53,7 %) | 5 (7,5 %) | 7 (10,5 %) | 19 (28,4 %) | 0 (0 %) | 67 |
Weblink
Fueßnote
- ↑ Demographic Balance and resident population by sex on 31st december 2022. Italian National Institute of Statistics, abgruefen am 14. Mai 2023.
- ↑ Fondation Émile Chanoux: ‘‘Sondage linguistique’’. Archiviert vom Original am 5. Juli 2017; abgruefen am 15. November 2012.