| Uvulare Vibrant | ||
|---|---|---|
| IPA-Nummere | 123 | |
| IPA-Zeiche | ʀ | |
| IPA-Bildli |  | |
| Teuthonista | ||
| X-SAMPA | R\ | |
| Kirshenbaum | r" | |
De uvular Vibrant isch en Konsonant vo dr mänschliche Sprooch, wo änder sälte isch. Im Alemannische ùn andre europäische Sprooche isch es ei Variante vùm Zäpfli-r. S Zeiche defür im Internationale Phonetische Alphabet isch [ʀ].
Artikulation
- Es isch en Vibrant, er wird mit meerere Schläg vo dr Zùng gäge de Artikulationsort artikuliert.
- De Artikulationsort isch uvular; de hinteri Zùngerùgge schloot gäge s Gaumezäpfli.
- D Phonation isch stimmhaft; derwyylscht er produziert wird, vibriere d Stimmbänder.
- Es isch en orale Konsonant; d Lùft goot dur s Muul usse.
- Es isch en egressive Konsonant; er wird allei dur s Usstoosse vo Lùft mit de Lunge ùn em Zwerchfell erzüügt, wie die meischte mänschliche Sproochluut.
Verbreitig
| Sprooch | Wort | IPA | Bedütig | Bemerkig | |
|---|---|---|---|---|---|
| Alemannisch | Markgräflerisch | ergere |  [ˈɛʀg̊əʀə] | ‚ärgre‘ | in dänne Dialäkt, wo e Zäpfli-r; in viile Dialäkt in freier Variation mit eme [ʁ̥], [ʁ̞] oder eme Zùngespitze-r. |
| Oberelsässisch | grian | [g̊ʀiə̯n] | ‚grien‘ | ||
| Oberschwäbisch | dr Ricka | [d̥əˈʀɪkɐ] | ‚dr Rùgge‘ | ||
| Afrikaans[1] | rooi | [ʀoːi̯] | ‚root‘ | Cha statt däm au en Frikativ [ʁ] sy.[1] | |
| Änglisch | südafrikanischs Änglisch vo de Cape Flats | red | [ʀɛd] | ‚root‘ | Ei mööglichi Ussprooch vùm /r/; cha au [ɹ], [ɹ̝], [ɾ] oder [r] sy.[2] |
| traditionelle Dialäkt vo Northumberland. | Hüüfiger en [ʁ],[3] im sognannte „Northumbrian Burr“. | ||||
| Änglisch vo Sierra Leone[3] | Hüüfiger en [ʁ].[3] | ||||
| Dütsch[4] | rot | ‚root‘ | In freier Variation mit eme [ʁ], eme uvulare Approximant oder [r]. | ||
| Französisch[5] | rendez-vous | [ʀɑ̃devu] |
‚rendezvous, Abmachig‘ | Hüt hüüfiger en [ʁ] oder Approximant. | |
| Neuhebräisch | ירוק | [jaˈʀok] | ‚grien‘ | Cha au en [ʁ] oder en Approximant sy. | |
| Jiddisch | Standard[6] | בריק | [bʀɪk] | ‚Brùgg‘ | Hüüfiger en Flap [ʀ̆]; cha au en alveolars [ɾ] oder [r] sy. |
| Katalanisch | gwüssi nördlichi Dialäkt[7] | córrer | [koˈʀe] | ‚seggle‘ | |
| Luxemburgisch | Standard | Rou | [ʀəu̯] | ‚Rueji‘ | Allophon vo /ʀ/ vor Vokal; sältniger au en Frikativ [ʁ].[8] |
| ältri Sprecher | Mauer | [ˈmɑ̝ʊ̯əʀ] | ‚Muur‘ | Wird vo jüngre Sprecher als e Vokal [ə] oder [ɐ] ussgsproche.[8] | |
| Niiderländisch[9] | rood | [ʀo:t] |
‚root‘ | Di gnaui Ussprooch vùm /r/ isch in de verschidne Dialäkt sehr verschide. | |
| Okzitanisch | Languedokisch | garric | [ɡaʀi] | ‚Eiche‘ | Wird vo eme /r/ ùnterschide. |
| Provenzalisch | parts | [paʀ] | ‚Deil‘ | ||
| südlichi auvergnatischi Dialäkt | garçon | [ɡaʀˈsu] | ‚Sohn‘ | ||
| südöschtlichi limousinischi Dialäkt | filh | [fʲiʀ] | |||
| Portugiesisch | Europäischs Portugiesisch[10] | rarear | [ʀəɾiˈaɾ] | ‚sältener werde‘ | Alternates with other uvular forms and the older alveolar trill. |
| Fluminense[11] | mercado | [me̞ʀˈkaðu] | ‚Märt‘ | Wird hüt änder vo frikative Ussprooche verdrängt. Am Silbeänd isch es in freier Variation mit [x], [χ], [ʁ], [ħ] ùn [h] vor stimmlose Luut. | |
| Sulista[11] | repolho | [ʀe̞ˈpoʎ̟ʊ] | ‚Chabbis‘ | Cha au en [r] oder [h] sy | |
| Romani | mangi Dialäkt | rom | [ʀom] | ‚Maa‘ | E Allophon vo ältre retroflexe Luut, ùn wird wäge däm viilmool au als /ɽ/ transkribiert. In andre Dialäkt au en andre Luut. |
| Selkupisch | nördlichi Dialäkt | ӄаӄри | [ˈqaʀlɪ̈] | ‚Schlitte‘ | Allophon vo /q/ vor Liquida |
| Lakota[12][13] | ǧí | [ʀí] | ‚es isch bruun‘ | Allophon vo /ʁ/ vor [i] | |
| Schwedisch | südlichi Dialäkt[14] | räv | [ʀɛːv] | ‚Fùggs‘ | |
Fuessnote
- 1 2 Donaldson (1993:15)
- ↑ Finn (2004:976)
- 1 2 3 Ladefoged & Maddieson (1996:236)
- ↑ Hall (1993:89)
- ↑ Grevisse & Goosse (2008:22–36)
- ↑ Kleine (2003:263)
- ↑ Wheeler (2005:24)
- 1 2 Gilles & Trouvain (2013:68)
- ↑ Verhoeven (2005:243 and 245)Verstraten & van de Velde (2001:52)
- ↑ Mateus & d'Andrade (2000:11)
- 1 2 Acoustic analysis of vibrants in Brazilian Portuguese (Memento vom 16. Juli 2017 im Internet Archive) Vorlage:Pt icon
- ↑ Rood & Taylor (1996)
- ↑ Lakota Language Consortium (2004). Lakota letters and sounds.
- ↑ Ladefoged & Maddieson (1996:225–226)
| Konsonante | Lueg au: IPA, Vokale | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| Bi de Spalte wo grau sin, goot mer devo uss, dass si nit artikuliert werde chönne; wysi Spalte, ùn Zeiche, wo nit verlinkt sin, hen kei offiziels IPA-Zeiche un/oder sin uss keinere Sprooch bekannt. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.