ltraveielettstraalig, churz Ultraveielett oder UV-Straalig, in dr Umgangssprooch au ultraveieletts Liecht oder Schwarzliecht isch en elektromagnetischi Straalig, wo für e Mensch unsichtbar isch, mit ere Wällelengi, wo chürzer isch as die vom Liecht, wo für e Mensch sichtbar isch, aber lenger as die vo dr Rönggestraalig.
D Bezäichnig ultraveielett (öbbe „uf dr andere Site vo Veielett“) chunnt drvoo, ass s UV-Spektrum afoot mit ere Wällelengi, wo e chli chürzer isch as die, wo dr Mensch grad no as d Farb Blauveielett cha gsee.
Spektrum und Bezäichnige
Naame | Abchürzig | Beriich vo dr Wällelengi in nm | Fotoneenergii |
---|---|---|---|
Noochs UV („Schwarzliecht“) | UV-A | 380–315 nm | 3,26–3,94 eV |
Middlers UV (Dorno-Straalig) | UV-B | 315–280 nm | 3,94–4,43 eV |
Färns UV | UV-C-FUV | 280–200 nm | 4,43–6,2 eV |
Vakuum-UV | UV-C-VUV | 200–100 nm | 6,20–12,4 eV |
Extreems UV[2] | EUV | 121–10 nm | 10,25–124 eV |
Vor allem s Nooche UV-A und s Middlere UV-B si für e Mensch gföörlig, wil si dr Hut chönne schaade und Chräbs (Melanom bi UV-A, Basalzellkarzinom und Plattenepithelkarzinom bi UV-B) chönne verursache. Chliini Doosierige vo UV-B si aber wichdig, für dass d Hut cha s anti-rachitische Cholecalciferol (Vitamin D3) bilde.
Kwelle
Natüürligi Kwelle
Die mäiste Stärn, Pulsar, aagregti Gaswolke und anderi Himmelsobjekt straale im UV-Beriich. Für e Mensch bsundrigs wichdig isch d Ultraveielettstraalig vo dr Sunne, wo zwar e groosse Däil drvo in dr Atmosfääre absorbiert wird, aber immer no gnueg duurechunnt, ass si Lääbewääse cha schaade. Au s Polarliecht straalt im Ultraveielette. Irdischi Kwelle si Blitz vo Gwitter und Elmsfüür.
Künstligi Kwelle
Ultraveielettstraalig entstoot in Kwäcksilberlampe, in industrielle UV-Straalersüsteem bi dr Fotolithografii, bim Usherte vo Harz und Lagg oder für zum Wasser desinfiziere, in Hööchisunne, Solarie, Schwarzliechtlampe, Ultraveielett-Leiser (Excimerleiser, nöierdings au Diodeleiser), und UV-Lüüchtdiode.
Kwelle, wo d Ultraveielett-Emission nume e Begläiterschiinig isch, si Gaasentlaadigslampe, wo kä Gfoor binene bestoot, s Liechtboogeschwäisse, wo Schutzchläidig seer wichdig isch und Brozäss, wo ionisierti Gaas ufdrätte oder seer hoochi Tämpratuure (z. B. Leiser-Materialbearbäitig, Ionekwelle, Funkestreckene usw.)
Weblingg
- FIGAWA-Arbeitsblatt: Einsatz von UV-Geräten zur Schwimm- und Badebeckenwasserbehandlung (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv)
- UV-Lampen in der Praxis
Fuessnoote
- ↑ Deutsches Institut für Normung (Hrsg.): Strahlungsphysik im optischen Bereich und Lichttechnik; Benennung der Wellenlängenbereiche. DIN 5031 Teil 7, Januar 1984.
- ↑ ISO 21348 1. Mai 2007. Space environment (natural and artificial) — Process for determining solar irradiances.
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Ultraviolettstrahlung“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde. |