S Periodäsystem vo dä Elemänt (churz Periodäsystem oder PSE) büütät ä Übersicht über d Elemänt.

D Elemänt sind därbi nach dr Ornigszahl gordnät und entsprächänd ihrärä chemischä Eigäschaftä i verschidäni Periodä und i verschidäni Haupt- odär Näbätgruppä iiteilt.

Gschicht

Di erstä Periodäsystem händ 1869 fasch zytglich dä russischi Chemiker Dmitri Iwanowitsch Mendelejew und dä tütschi Arzt und Chemiker Lothar Meyer ufgstellt. Si händ d Elemänt nach stigändär Atommassä gordnät und däbi Elemänt mit ähnlichä Eigäschaftä underänand agordnät. Däbi isch ihnä au ufgfallä, das no drü Elemänt fäläd, s Germanium, s Gallium und s Scandium. Womär dänn diä Elemänt tatsächlich gfundä hätt, händ di würklechen Eigäschaftä rächt guät mit dä vorhärsgseitä überigstummä. Hüttzutag chan mär diä Aornig mit äm Bau vo dä Elektronähüllä erchlärä.

Uufbau

Inerhalb vonärä Periodä händ alli Elemänt glich vill Elektronähüllä. Inerhalb vonärä Gruppä händ d Elemänt glich vill Valänzelektronä. Dr Unterschid vo Haupt- und Näbätgruppäelemänt isch die, das bi dä Näbätgruppäelemänt nöd di üsserscht, sondern di zweitüsserscht Schalä wiiter mit Elektronä gfüllt wird, bi dä Lanthanoidä und dä Actinoidä wird sogar di drittüsserscht Schalä witer gfüllt.

Ab äm 84ischtä Elemänt (Polonium) sind alli Elemänt radioaktiv, äs git aber scho vorannä vereinzelt radioaktivi Elemänt.

s Liäd vo dä Elemänt

Dä Amerikaner Tom Lehrer hät äs Liäd über d Elemänt gschribä. Mär chans unter http://www.privatehand.com/flash/elements.html losä.

Periodäsystem vo dä Elemänt
Gruppä 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
I II III IV V VI VII VIII
Periodä Schalä
1 1
H		 2
He		 K
2 3
Li		 4
Be		 5
B		 6
C		 7
N		 8
O		 9
F		 10
Ne		 L
3 11
Na		 12
Mg		 13
Al		 14
Si		 15
P		 16
S		 17
Cl		 18
Ar		 M
4 19
K		 20
Ca		 21
Sc		 22
Ti		 23
V		 24
Cr		 25
Mn		 26
Fe		 27
Co		 28
Ni		 29
Cu		 30
Zn		 31
Ga		 32
Ge		 33
As		 34
Se		 35
Br		 36
Kr		 N
5 37
Rb		 38
Sr		 39
Y		 40
Zr		 41
Nb		 42
Mo		 43
Tc		 44
Ru		 45
Rh		 46
Pd		 47
Ag		 48
Cd		 49
In		 50
Sn		 51
Sb		 52
Te		 53
I		 54
Xe		 O
6 55
Cs		 56
Ba		 57
La		 * 72
Hf		 73
Ta		 74
W		 75
Re		 76
Os		 77
Ir		 78
Pt		 79
Au		 80
Hg		 81
Tl		 82
Pb		 83
Bi		 84
Po		 85
At		 86
Rn		 P
7 87
Fr		 88
Ra		 89
Ac		 ** 104
Rf		 105
Db		 106
Sg		 107
Bh		 108
Hs		 109
Mt		 110
Ds		 111
Rg		 112
Cn		 113
Uut		 114
Uuq		 115
Uup		 116
Uuh		 117
Uus		 118
Uuo		 Q

|- |   |-

Lanthanoidä * 58
Ce		 59
Pr		 60
Nd		 61
Pm		 62
Sm		 63
Eu		 64
Gd		 65
Tb		 66
Dy		 67
Ho		 68
Er		 69
Tm		 70
Yb		 71
Lu
Actinoidä ** 90
Th		 91
Pa		 92
U		 93
Np		 94
Pu		 95
Am		 96
Cm		 97
Bk		 98
Cf		 99
Es		 100
Fm		 101
Md		 102
No		 103
Lr

|- |   |-

Alkalimetall Erdalkalimetall Lanthanoidä Actinoidä Übergangsmetall
Metall Halbmetall Halogen Edelgas Nödmetall


Äs schöns, bebildäräts Periodäsystem
Äs anders bebildäräts Periodäsystem
S offiziellä Periodäsystem vo dä IUPAC

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.