Northern Ireland (änglisch)
Tuaisceart Éireann (irisch)
Norlin Airlann (Ulster Scots)
Nordirland
{{{ARTIKEL-FLAGGE}}}
{{{ARTIKEL-FLAGGE}}}
{{{ARTIKEL-WAPPEN}}}
{{{ARTIKEL-WAPPEN}}}
Wahlspruch: „Dieu et mon droit“
französisch für
„Gott un mi Rächt“
Amtsspraach Änglisch (de facto), Irisch, Ulster Scots
Hauptstadt Belfast
Staatsoberhaupt Chönigin Charles III
Regierigschef Ärschti Minischter und Stäuvertretender Ärschter Minischter von Nordirland
Flächi 13.843 km²
Iiwohnerzahl 1.840.500[1]

(2014)

Bevölkerigsdichti 133 Iiwohner pro km²
Bruttoinlandsprodukt $ 33,2 Mrd.

(Schätzig 2002)

Währig Pfund Sterling, £, GBP
Gründig 1920 durch den

Government of Ireland Act

Nationalhimne UK: God Save the King, Regional de facto: A Londonderry Air
Zitzone UTC +0, Sommerziit: UTC +1
Internet-TLD .uk für

Irland in Gbruuch)

Vorwahl +44

Nordirland (änglisch Northern Ireland, irisch Tuaisceart Éireann) isch e Land un Teil vom Vereinigte Königriich Grossbritannie un Nordirland. Es bestoht us sächs vo de nün Grafschafte vo dr historische irische Provinz Ulster im Norde vo Irland.

Im Verhältnis zur Republik Irland isch Nordirland dichter bevölkert un sterker industrialisiert.

Geografi

Nordirland bildet d Fortsetzig vom Landschaftsbild in Nordängland und Südschottland nach Weschte hi. D Küstelinie isch riich gliideret. Ds Klima isch - wie überall uf de Britische Insle - ozeanisch und wird vom Golfstrom beiiflusst.

Nordirland het e Nord-Sued-Usdehnig vo 140 km. Vo Oschte nach Weschte sind es 180 km. D Insle Rathlin im Nordoschte ghört zue Nordirland. Dr Aateil vo Nordirland an dr Flächi vo de gsamte irische Insle ligt bi öbbe 16 Prozänt.

Es git drü Höhezüg: im Nordweschte d Sperrin Mountains, im Nordoschte ds Antrim Plateau, im Südoschte d Mourne Mountains (852 m).

Wichtigi Städt

  • Armagh, Ardglass
  • Ballycastle, Ballyclare, Ballymena, Banbridge, Bangor, Belfast, Bushmills
  • Carnmoney, Carrickfergus, Coleraine, Comber, Cookstown, Craigavon, Claudy
  • Derry, Donaghadee, Downpatrick, Dromore, Dundonald, Dungannon, Dungiven
  • Enniskillen
  • Glengormley
  • Hillsborough, Holywood
  • Larne, Limavady, Lisburn, Lurgan
  • Magherafelt, Maghera
  • Newcastle, Newry, Newtownards, Newtownstewart
  • Omagh
  • Portadown, Portrush, Portstewart, Portaferry
  • Strabane
  • Warrenpoint

Wirtschaft

Nordirland isch - wie d Republik Irland - vo Uswanderig prägt gsi. Grösseri Investitione si wege dr ethnisch-konfessionelle Spaltig un dr politische Unsicherheit kum gmacht worde; ds Bruttoinlandsprodukt (BIP) isch 1991 81 Prozänt vom Durchschnitt im Vereinigte Königriich gsi, d Arbeitslosigkeit hoch.

Syt 1997 wird meh inveschtiert un d Wirtschaft wachst sterker. Syt 1999 erläbt ds Land e Aastieg bim Tourismus. E wichtigs Undernääme isch Premier Power.

D Währig z Nordirland isch ds Pfund Sterling. Vier Gschäftsbanke (Bank of Ireland, First Trust Bank, Northern Bank, Ulster Bank) dörfe eigeni nordirischi Banknote drucke.

Verwaltig

1972 isch ds Nordirlandminischterium (Northern Ireland Office, Abk. NIO) in London erschaffe worde, wo vo eme Minischter oder ere Minischterin gleitet wird. Syt 2012 isch des di konservativi Politikerin Theresa Villiers. Ds Minischterium isch verantwortlech für d Beriich Strafgeriichtsbarkeit und Justizvollzug, Polizey, d Fürsorg für Opfer vo politisch motivierte Vrbräche un in dr Vrgangeheit (2002-2007), wo d Regionalregierig diräkt dr Zentralregierig unterstellt gsi isch, für d Rächtsufsicht über d Behörde z Nordirland.

Wie au in Wales und in Schottland het d Regierig vom Tony Blair iiri Politik vo dr Devolution au in Nordirland umgsetzt und het e Regionalverwaltig iigrichtet. In Nordirland gits ds Büro vo dr Exekutive („Erschte Minischter und Stellverträtende Erschte Minischter vo Nordirland“) und zäh Regional-Minischterie, nämlech für Landwirtschaft, für Kultur, Kunst und Freiziit, für Bildig, für Umwält, für Finanze und Personal, für Gsundheit, für Wirtschaft, für Beschäftigung, für Fortbildig, für Regionalentwicklig und für Sozialpolitik. En Asbekt vo dere Konstruktion isch, dass d Minischterie vo dr Republik Irland e Gägänüber nit z London, sondern z Belfast hai und eso ds allmähliche Zämewachse vo Irland gförderet wird.

Dr Hushalt vo dr nordirische Regierig, dr Northern Ireland Executive, isch hochdefizidär. Nit emal zwöi Drittel vo dr Usgabe si durch Iinahme in Nordirland deckt. Ds Vereinigte Königriich muess d Usgabe vo dr nordirische Regierig mit meh als 9 Milliarde Pfund jöhrlig subväntioniere.[2]

Bis 1972 isch Nordirland in sächs Grafschafte gliideret gsi: Antrim, Armagh, Down, Fermanagh, Derry (Londonderry) und Tyrone. Syt 1973 hets e eistuefigi Verwaltig mit 26 Distrikt. Syt em 1. April 2015 isch Nordirland in elf Dischtrikt gliideret.

Symbol

Es git zurzit kei offizielli Faane vo Nordirland. Bis 1973 isch in Nordirland d Red Hand Flag of Ulster als offzielli Flagge vrwändet worde. Denäbe hets au e Wappe vo Nordirland gee.

D Wappe vo dr Counties (Grafschafte)

Gschicht

De Giant's Causeway

D Teilig vo Irland in d Republik Irland und Nordirland het 1921 nach em Irische Unabhängigkeitschrieg stattgfunde.

Dr katholischi Bevölkerigsteil in Nordirland isch bi dr Suechi noch Arbetsstelle un Wohnige benachteiligt worde. Die Diskriminierig het vil bööses Bluet verursacht. D Gsellschaft isch scho lang politisch teilt in d Republikaner, wo meischtens irischstämmig un katholisch si un d Wiidervreinigung mit dr Republik Irland verfolge, un d Unionischte oder Royalischte, wo mäischtens protestantisch si, vo Zuewanderer abstamme un im Vereinigte Königriich bliibe wäi. Immer wider isch Gwalt zwüsche de beide Bevölkerigsgruppe usbroche. 1969 isch zum erste Mol die britisichi Armee iigsetzt worde, zum Friide z bringe. Am 30. Januar 1972 häi denn aber britischi Fallschirmjeeger z Derry bin ere Demonstration mindestens 14 Katholike umbrocht. Wäge däm so genannte Bluetige Sunndig (Bloody Sunday) häi sich mee und mee Republikaner dr terroristische IRA aagschlosse. Au protestantischi Grubbe häi Terror gege Katholike aagwändet und d Laag isch mee und mee eskaliert. Es het sich aber au e Friidensbeweegig bildet und am 10. April 1998 häi d Regierige vo Irland und Grossbritannie zämme mit de nordirische Parteie (Ulster Unionist Party, Social Democratic and Labour Party un Sinn Féin) s Karfritigsabkomme abgschlosse. D Laag het sich druf entspannt. Nordirland het wider d Sälbstverwaltig überchoo, und d Republik Irland het dr Ardikel in dr Verfassig gstriche, wo d Veräinigung mit Nordirland forderet.

Literatur

  • Líam Kennedy/Philip Ollerenshaw (Hrsg.); "An Economic History of Ulster 1820-1939". Manchester University Press, Manchester. ISBN 0-7190-1827-7.
  • Ulrike Katrin Peters, Karsten-Thilo Raab: "Nordirland Reisehandbuch". Westflügel Verlag 2006, ISBN 978-3-939408-02-4.
  • Friedhelm Rathjen: "Singende Fahrradreifen in Ulster. Eine irische Grenzerfahrung." Edition ReJoyce, Scheeßel 2004, ISBN 3-00-013551-0.
  • Dietrich Schulze-Marmeling (Hrsg.); "Nordirland. Geschichte, Landschaft, Kultur, Touren." Verlag Die Werkstatt, Göttingen 1996, ISBN 3-89533-177-5.

Weblingg

 Commons: Nordirland – Sammlig vo Multimediadateie

Fuessnoote

  1. Mid-Year Population 2014
  2. Martin Alioth: "Nordirlands Politiker feilschen um Geld. Premierminister Cameron dringt in Belfast auf eine Lösung". In: Neue Zürcher Zeitung, 12. Dezember 2014, internationale Ausgabe, S. 5.


Koordinate: 54° 35′ N,  56′ W

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.