Holländisch | ||
---|---|---|
Verbreitig: | Niderlande, Belgie (Flandern), Suriname, Niderländischi Antille, Aruba, Frônkrich (Nord-Pas-de-Calais) | |
Sprecher: | 23 Millione | |
Linguistischi Klassifikation: |
| |
Offizieller Status | ||
Amtssprooch vo: | Niderlande, Belgie, Suriname, Niderländischi Antille, Aruba | |
Sproochchürzel | ||
ISO 639-1 |
nl | |
ISO 639-2 | (B) dut | (T) nld |
ISO 639-3 |
nld | |
SIL |
nld |
Holländisch oder Niderländisch isch a germanischi Sproch, wo va öbbe 22 Millione Lütt gredt wird. Si isch nooch verwandt mitm Dütsche und dött vor allem mit dem Niiderfränkische.
Was es isch
S Holländische het sich us em niderfränkische Dialekt vu dr niderdytsche Sprooch sit dr Reformation zu ere eigeständige Hochsproch entwicklet, im glyche Zug wie d Niderlande zwische 1520 un 1648 ussem Dytsche Rych usgschiide sin. S englisch Adjektiv Dutch fer Holländisch stammt us dr Zit, wo Holländisch no als Teil vom Dütsche aagluegt worde isch.
S Holländisch het sich als erster vu dr dytsche Dialekte zu ere verschriftete Hochsproch entwicklet, noch vor em Nöihochdytsch. Holländisch isch vilycht eener e verschriftete Dialekt, wil es im e verhältnismässig chleirümige Gebit entstande isch, wo d Lüt alli äänlig gschwätzt häi, degege isch Nöihochdytsch e Mischsproch mit Elemente vu vile dytsche Dialekte. Es git kai Region z Dytschland, wo d Schriftsproch dr ursprünglich lokal Dialekt isch.
S Niderfränkisch am Rhy nördlich vu Duisburg in Dytschland cha mer als holländische Dialekt mit dytscher Hochsproch uffasse, degege isch s Plattdytsch im nordöstliche Holland e plattdütsche Dialekt mit holländischer Hochsproch, säll z Nidersachse degege eins mit hochdytscher Hochsproch.
Sit 1980 gits a Abkomme zwüsche de Niderlande und Belgie wäge der Rächtschreibung und wäge dem Spracherhalt.
Ussem Holländische het sich mit Afrikaans als Sproch vu dr Bure in Südafrika e witteri Dochtersproch entwicklet, wo früener au numme e holländische Dialekt gsi isch.
Phonologi
Gschicht
S Holländischi het di zweiti hochditschi Lütverschiebung nit mitgmacht:
Holländisch | Alemannisch |
---|---|
zwak | schwach |
paal | Pfohl |
uit | üs |
Üsserdäm het s Holländischi de alte germanische Frikativ /ɣ/ nit zuemene /g/ umgwandlet. In de moderne Sprechwiis wirrd s aber oft als /χ/ üsgsproche.
Bischpiil: Alemannisch gläbt /g̥læb̥t/ un Holländisch geleeft /ɣəleːft/. Hit däd mer aber wahrschiins, vor allem im Norde, eher /χəleɪ̯ft/ sage.
Ibersicht iber d Konsonante
Nasal | m | n | ŋ | ||
Plosiv | p b | t d | k | ||
Frikativ | f v* | s z* | x ɣ* | h | |
Aproximante | ʋ | ||||
lat.Aproximante | l | ||||
Trills | r |
- D Phonem /v/, /z/ un /ɣ/ werre vu viilene Sprecher stimmlos gsproche un falle so mit /f/, /s/ un /x/ zämme.
- D Lüt /ʃ/ un /ʒ/ kumme in manche Lehnwerter vor.
- P, t un k sin immer unbehaucht, des heisst si klinge eigetlich wie im Alemannische.
Grammatik
Subschtantiv
S Holländisch het gar keini grammatische Fäll meh, abgsee vu Räschte vum Genitiv. Des isch wiider was, wu andersch als im Ditsche un Alemannische isch. D Personalpronome hen manchmol noch e Objektform ähnlich wie in de englische Sprooch. Alli Werter hen eis vu drei Gschlächter. S männlichi un wiiblichi Gschlächt siiht aber fascht immer glich üs.
Neutrum | Plural | Mask./Fem. | Plural |
---|---|---|---|
het paard
(s Pferd) |
de paarden
(d Pferd) |
de broeder
(de Brueder) |
de broeders
(d Brieder) |
het bed
(s Bett) |
de bedden
(d Better) |
de noot
(d Nuss) |
de noten
(d Nuss (pl.)) |
het kind
(s Kind) |
de kinderen
(d Kinder) |
de vrouw
(d Froi) |
de vrouwen
(d Froie) |
Als indefinite Artikel gildet een, un des fir alli Subschtantiv. Im Plural nimmt mer in däm Fall kei Artikel.
Ekschterni Syte
D Wikipedia uff Holländisch
S Wiktionary uff Holländisch — e freis Wörterbüech
Wikiquote uff Holländisch — Zitate
Wikisource uff Holländisch — Quälletekscht
Wikibooks uff Holländisch — Lern- und Lehrmaterialie
- Niederländisch für Englischsprechende (vun Wikibooks)
- https://web.archive.org/web/20081015010301/http://www.taalunie.org/ (uf Niederländisch)
- Learn Dutch online
- MinikursNiederlaendisch
- uitmuntend.de – Deutsch <-> Niederländisch Wörterbuch mit über 325.000 Stichwörtern und Bildwörterbuch
- Online-Kurs mit Soundausgabe
- http://portal.omroep.nl/ (hollendische netzradio)