Grandson
Wappe vo Grandson
Wappe vo Grandson
Basisdate
Staat:Schwiiz
Kanton:Waadt (VD)
Bezirk:Jura-Nord vaudoisw
BFS-Nr.:5561i1f3f4
Poschtleitzahl:1422
UN/LOCODE:CH GDN
Koordinate:539510 / 184500
Höchi:447 m ü. M.
Flächi:7.89 km²
Iiwohner:3360 (31. Dezämber 2022)[1]
Website:www.grandson.ch

Charte
Charte vo Grandson
Charte vo Grandson
w

Grandson (frankoprovenzalisch [grɑ̃sɔ̃], dytsch veraltet Gransee ) isch e bolitischi Gmai im Bezirk Jura-Nord vaudois im Kanton Waadt, Schwyz.

Geografi

Grandson lyt am sidlige Stade vum Nöieburgersee. Zue dr Gmai ghere au no d Wyler Les Tuileries-de-G. un Corcelettes. D Gmaiflechi umfasst 68,7 % landwirtschaftligi Flechi, 10,9 % Wald, 18,4 % Sidligsflechi un 2 % sunschtigi Flechi.[2]

Gschicht

Grandson isch zum erschte Mol gnännt wore in dr zwote Helfti vum 11. Jh. as Grancione (um 1100 de castro Grancione, um 1126 castri Grandissoni, 1154 apud Grantionem).

Bevelkerig

Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[3]

Johr18501860187018801888190019101920
Yywohner12481476159317231713177117341605
Johr19301941195019601970198019902000
Yywohner16601726180020912135193824732759

Dr Uusländeraadail isch 2010 bi 16,8 % gläge.[2]

Religion

49,8 % vo dr Yywooner sin evangelisch-reformiert, 27,1 % sin römisch-katholisch (Stand 2000).[2]

Bolitik

Bi dr Nationalrootswahle 2011 het s des Ergebnis gee:[2] BDP 0,5 %, CVP 4,1 %, FDP 24,0 %, GLP 5,8 %, GP 12,0 %, SP 21,8 %, SVP 18,2 %, Sunschtigi 3,8 %.

Dr Burgermaischter vu Grandson isch dr François Payot (Stand Merz 2014).

Wirtschaft

D Arbetslosigkait isch anne 2011 bi 4,6 % gläge.[2]

Sproch un Dialäkt

Bi dr Volkszellig 2000 hän vu dr 2759 Yywohner 89,3 % Franzesisch as Hauptsproch aagee, 4 % Dytsch, 1,6 % Italienisch un 5,1 % anderi Sproche.[2]

Dr alt frankoprovenzalisch Patois isch wahrschyns aafangs 20. Jh. uusgstorbe. Ergebnis us dr Volkszellige vu 1990 un 2000, wu zum Dail Lyt Patois as Sproch aagchryzlet hän, gälte in dr Sprochwisseschaft as Artefakt un hän ihre Ursprung ender in statistische Fähler oder ass d Lyt unter „Patois“ ihr Regionalfranzesisch verstehn.[4][5]

zum Aaluege

Grandson hät e chlinni historeschi Altstadt uf ere Flächi vo öpe 250 uf 150 Meter mit Bürger- und Patrizierhüüser us em 17. und 18. Johrhundert. Uffällig isch s Schloss Grandson, wo 1050 serscht Mol erwähnt wird und uf eme chlinne Büchel im Nordoschte vo de Altstadt stoht. De hütig Bau isch us em 13. Johrhundert. Di reformiert Pfarrcherche Saint-Jean-Baptiste stammt us em Endi 12. Johrhundert, isch spöter aber mehrmols umbaut worde.

de Menhir bi Grandson

A de Strooss vo Grandson uf Fiez stoht guet hundert Meter änet de Autobahn en vier Meter höche und mehreri Tonne schwäre Menhir. Es git i de Region, z Corcelles-près-Concise und z Bonvillars, no anderi sötegi Stai.[6]

Literatur

  • Daniel de Raemy: Grandson VD, die Burg und das Schloss. (Schweizerische Kunstführer, Nr. 415). Hrsg. Gesellschaft für Schweizerische Kunstgeschichte GSK. Bern 1987, ISBN 3-85782-415-8.
 Commons: Grandson – Sammlig vo Multimediadateie

Fueßnote

  1. Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 5. September 2023
  2. 1 2 3 4 5 6 Bundesamt für Statistik: Regionalporträts 2012: Kennzahlen aller Gemeinden (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Mai 2012
  3. Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) )
  4. Andres Kristol: Que reste-t-il des dialectes gallo-romans de Suisse romande?. In: Jean-Michel Eloy (Hg.).: Evaluer la vitalité. Variétés d’oïl et autres langues. Université de Picardie / Centre d’Etudes Picardes, Amiens 1998, S. 101–114
  5. Pierre Knecht: Die französischsprachige Schweiz. In: Hans Bickel, Robert Schläpfer (Hg.): Die viersprachige Schweiz. Sauerländer, Aarau/Frankfurt/Salzburg 2000, S. 139–176
  6. Les menhirs de la région de Grandson uf yverdonlesbainsregion.ch abgruefen am 7. Augste 2017


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.