d Ooberflechi vo dr Ärde (Kompiuteranimazioon)
Gesamtflechi vo dr Ärde510.000.000 km2
100 %
Wasserflechi360.570.000 km2
70,7 %
Landflechi149.430.000 km2
29,3 %
Landwirtschaftlig
gnutzti Flechi 2009[1]
48.827.330 km2
9,6 %
Waldflechi 2010[2]40.204.320 km2
7,9 %
Landflechi
KontinäntLandflechiAadäil
Asie (ooni Polarinsle)44,4 Mio. km²
31 %
Amerika (ooni Polargebiet)38,3 Mio. km²
27 %
Afrika29,3 Mio. km²
20 %
Antarktika13,2 Mio. km²
9 %
Öiropa (ooni Island,
Nowaja Semlja, atlantischi Insle)
9,9 Mio. km²
7 %
Australie (mit Tasmanie)7,7 Mio. km²
5 %
Wasserflechi
Ozean %middleri Diefi
Pazifik
47 %
3870 m
Atlantik
24 %
3380 m
Indische Ozean
20 %
3600 m
Süüdlige Ozean
5 %
Arktische Ozean
4 %


D Ärdooberflechi isch d Gränzflechi zwüsche dr feste Ärdkruste, wo d Bööde umfasst und d Gwässer uf dr äinte Site und dr Atmosfääre uf dr andere. Mä däilt sä noch verschiidene Kriterie ii in Hemisfääre (vo griechisch ἥμισυς hemisys ‚halb‘ und σφαῖρα sfaira ‚Chuugele‘), also in Halbchuugele, das häisst in Helftene vo dr Ärdooberflechi.

D Hööchene vom Gländ uf dr Ärdooberflechi wärde uf dr middler Meeresspiegel bezooge. Die Niwooflechi – s Geoid – het fast genau d Form vom ene Ellipsoid und en Ooberflechi vo 510 Millioone km². Doo drvo si 71 % d Flechi vo de Meer, dr Räst vo Land.

D Ärde as Rotazioonsellipsoid

Dr Umfang bim Ekwator isch wäge dr Zentrifugalchraft vo dr Rotazion 40'075,017 km grooss, 67,154 km bzw. um 0,17 % gröösser as dr Umfang dur d Pol, wo 40'007,863 km grooss isch (bezooge uf s geodätische Referänzellipsoid vo 1980). Dr Poldurchmässer isch 12'713,504 km grooss, 42,816 km bzw. um 0,34 % chliiner as dr Ekwatordurchmässer, 12'756,320 km misst (bezooge uf s Referänzellipsoid; d Zaale si in dr Wirkligkäit e chli andersch). Wäge dene Underschiid im Umfang git s kä Bärg wo äidütig dr höggst uf dr Ärde isch. Wemm mä vo dr Hööchi über em Meeresspiegel usgoot, isch dr Montewerest im Himalaya am höggste, wemm mä dr Abstand vom Gipfel zum Middelpunkt vo dr Ärde as Kriterium nimmt, isch dr Vulkanbärg Chimborazo in de Ande, wo uf em Ekwatorwulst stoot, am höggste. Wemm mä vo dr Basis vom Bärg usgoot, isch s dr Mauna Kea uf de vulkanische Hawaii-Insle, wil si Basis uf em Meerboode vom Pazifik lit.

Hemisfääre

Wie die mäiste feste Blaneete und fast alli gröössere Möönd, wie dr Ärdmond, cha mä au d Ooberflechi vo dr Ärde in zwäi Halbchuugele iidäile, wo dütlig underschiidlig usbrägt si. D Oberflechi vo dr Ärde cha mä in e Landhemisfääre und e Wasserhemisfääre iidäile. S mäiste Land lit uf dr Landhalbchuugele, wo s öbbe 47 % vo dr sichtbare Flechi usmacht. Uf dr Wasserhalbchuugele het s uf 89 Brozänt vo dr Flechi Meer und Ozean.

D Ärde isch dr äinzig Blaneet im Sunnesüsteem, wo s uf dr Oberflechi flüssigs Wasser git. 96,5 Brozänt vo allem Wasser uf em Blaneet befindet sich in de Meer. Säll Meerwasser enthaltet im Durchschnitt 3,5 Brozänt Salz.

D Wasserflechi macht in dr gegewärtige geologische Epoche 70,7 Brozänt vo dr Ärdoberflechi us, d Landflechi umfasst 29,3 % wo hauptsächlig vo de siibe Kontinänt usgmacht wird. Dr Gröössi nooch si das Asie, Afrika, Nordamerika, Südamerika, Antarktika, Öiropa und Australie (Öiropa isch äigentlig nume e groossi Halbinsle im Weste vo Asie und isch im Raame vo dr Blattetektonik woorschinlig nie e sälbstständigi Äihäit gsi). Ass Australie en Ärddäil isch und Grönland en Insle basiert uf ere willkürlige Konvenzion, wie au d Definizioon vo Äiropa as sälbständige Kontinänt. D Flechi vom Wältmeer wird im Allgemäine in drei Ozean iidäilt, wo no Nääbemeer häi: dr Pazifik, dr Atlantik und dr Indik. Die diefsti Stell isch s Witjastief 1 im Marianegraabe, wo 11'034 m under em Meeresspiegel lit. Die durchschnittligi Diefi vo de Meer isch 3'800 m. Das ist öbbe fümfmol sovil wie die middleri Hööchi vo de Kontinänt, wo 800 m grooss isch.

 Commons: Hemisfääre – Sammlig vo Multimediadateie

Fuessnoote

  1. noch dr Wältbank World Bank Data
  2. noch dr Wältbank World Bank Data
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Erdoberfläche“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.