Dr Böimlihoof oder Chläi Rieche
Dialäkt: Baseldütsch
„Chläi Rieche“ in dr Barockzit, Kupferstich vom Emanuel Büchel, 1752

Dr Böimlihoof isch e Landguet mit ere Parkaalaag z Rieche bi Baasel, und wo dr Wänkehoof baut worde isch, het men em au Chläi Rieche afo sääge. Er isch äins vo de Kulturgüeter z Rieche, wo für d Regioon vo Bedütig si.

Beschriibig

Dr Bsitz isch umfangriich und befindet sich südlig vo dr gschlossnige Ortslaag vo Rieche, im Beriich zwüsche dr Üssere Baaselstrooss/Riechestrooss (aber e chli äwägg von ere) und dr Böimlihoofstrooss. D Lindenallee (Chläiriechebromenade), wo zum Böimlihoof füert, foot grad an dr Gränze vom Baasler Stadtkwardier Hirzbrunne aa.

Gschicht

Noch ere Überliiferig isch dr Böimlihoof ursprünglig woorschinlig as Wiiguet vom Kloster Klingedaal gründet worde. S Herehuus, wo hüt no existiert, isch 1686 baut worde. Meereri Grundstügg si drzuekauft worde und mä het dr Bau erwiteret und sithär isch s mit ere Usnaam vo 14 Joor die ganz Zit dr Summersitz vo de Baasler Groossbürgerfamilie Buurged, Meriaa und Geigy gsi.

Dr Handelsundernäämer und Bankiee Samuel Burckhardt-Zäslin het s Guet luxuriös im spootbarocke französische Stiil usbaut, het d Woon- und Ökonomiigeböid zum ene Geböidkomplex zämmegschlosse und het 1735 hindedraa e barocke Lustgaarde mit eme axiale Bezug zum Hauptgeböid lo aalege. Dr architektonisch Hauptpunkt vom Gaarde isch e Gaardesaal mit Stuckornamänt us em Joor 1738 vo Johann Carl Hemeling gsi.[1]

In dr Middi vom 18. Joorhundert isch dr Johann Jakob Meriaa (1741-1799), wo dr Nöi Wänkehoof baut het, dr Bsitzer vom Böimlihoof gsi.

Under em Husherr Samuel Merian-Kuder isch dr Gaarde noch de Blään Hofgärtner vo de badische Markgrööf, Johann Michael Zeyher (1770–1843) in en änglische Landschaftsgaarde umgänderet worde. Die alt Parkmuure und d Kesteneallee het mä lo sii. Im Zeyher si Blaan us em Joor 1802 isch erhalte. Verschidnigi chliini Bauwärk, z. B. e Biinehuus in dr Form vom ene dorische Tämpel, wo d Fassade von em mit Baumrinde verkläidet isch si im Park ufgstellt worde.

1865 het mä d Fassade vom Gaardesaal im nöibarocke Stiil umbaut. 1876 bis 1878 het dr Johann Rudolf Geigy-Merian e groosses Herehuus lo baue, das isch aber 1951 wider abbroche worde, zum dr ursprünglig Gsamtcharakter nit kabuttzmache.

Wo d Helene Geigy-Schlumberger gstorbe isch, si s Hofguet und dr Park under de Erbefamilie ufdäilt worde und s Ansamble het afo liide wäge de vile Iigriff wie Lääbheeg und modärni Iibaute. Dr Johann Rudolf Geigy-Rodriguez und d Elizabeth Geigy, wo d Bsitzer vo dr Villa „Zu de Hirze“ gsi si, wo im modärne Stiil im Bäumlihof-Areal baut worde isch, het 2003 (Bauherrschaft: J. Rudolf Geigy) am Blatz vom ene früenere Hirschgheeg dr „Hirze Bawillion“ as Ruum für Daagige und anderi exklusivi Veraastaltige lo baue. D Blääne zu däm modärne Geböid, wo wäge sine verglaaste Wänd relativ durchsichdig isch, si vom Bärner Archidekturbüro Gauer Itten Messerli (GIM) und vom Riechener Landschaftsarchidekturbüro Schönholzer+Stauffer gsi. Am Bawillion befindet sich e Skulptur vom israelische Bildhauer Rick Wienecke.

D „Stiftung Klein-Riehen“ isch 1997 noch em schwizerischem Stifdigsrächt ins Lääbe grüeft worde mit Sitz im Böimlihoof zum dr Erhalt vo de baulige und gärtnerische Aalaage vo „Chläi Rieche“ as e Baudänggmol, wo vo nazionaler und regionaler Bedütig isch, z understütze.

Vo de 1960er Joor aa het mä e Däilüberbauig vom Bäimlihoofareal blaant. D Lüt häi druf am Aafang vo de 1970er Joor en Iniziative „Dr Böimlihoof blibt grüen“ gstartet und in ere Abstimmig im Kanton Baasel-Stadt isch denn e Groossüberbauig abgleent worde. In ere andere Volksabstimmig isch dr Kanton 1983 verpflichtet worde, s Böimlihoofareal z kaufe und nume für naturschützerischi Zwägg z nutze. Wo d Kantonsregierig versproche het as s Gländ bis mindestens 2012 nid überbaut wurd, isch d Volksiniziative im Joor 2000 zruggzoge worde.

D Baute und d Gaardenaalaage vom Böimlihoof si im Brivatbsitz und nit öffentlig zuegänglig.

Litratuur

  • Paul Koelner: Bäumlihof Klein-Riehen: ein Basler Landgut und seine Besitzer, Helbing & Lichtenhahn, Baasel 1953; J. R Geigy, Basel 1958.
  • Hans Bühler: Der Bäumlihof (Klein-Riehen). In: Basler Stadtbuch, Bd. 92, 1971, S. 41-57.
  • Paul Henry Boerlin: Basler Gärten - Bäumlihof, Helbing & Lichtenhahn, Baasel 1972
  • Silvia Hofmann: Historische Gärten in Riehen: der Bäumlihof. In: Jahrbuch z’Rieche 1991, S. 5-19.
  • Anne Nagel: «Natur und Kunst liebreich untereinander vermischet»: der Garten des Bäumlihof in Riehen. In: Brigitt Sigel et al. (Hrsg.): Nutzen und Zierde: fünfzig historische Gärten in der Schweiz, Scheidegger & Spiess, Züri 2006, S. 96-101, ISBN 978-3-85881-182-0.

Weblingg

Fuessnoote

  1. ↑ Dr Archidekt und Ääscheniöör Johann Carl (Charles) Hemeling († 1737) het für dr regierendi Markgroof Karl III. Wilhelm vo Baade-Durlach gschafft. Er het under anderem an meerere Usbau- und Umgstaltigsbrojekt am Schloss Karlsrue mit gschafft, und het u. a. Entwürf für d Menascherii (1723) und d Orangscherii (1724/25) gmacht(lueg L GS 14038. lineamenta.biblhertz.it. Abgrüeft am 22. Juni 2011.). Vo 1728 aa het er an de Baute vom Markgroof z Baasel gschafft. Vom Hemeling stamme d Blään zum Ramstäinerhoof (Bild: rächts (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) ) an dr Baasler Riddergass und zum «Nöije Wänke» (1736). Dr barocki Gaardesaal vom Böimlihoof isch woorschinlig si letscht Entwurf, wo öbber anders churz noch sim Dood usgfüert het.
Dä Artikel basiert uff ere fräie Übersetzig vum Artikel „Bäumlihof“ vu de dütsche Wikipedia. E Liste vu de Autore un Versione isch do z finde.

Koordinate: 47° 34′ 15″ N, 7° 37′ 25″ O; CH1903: 613920 / 268920

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.