| Airolo | |
|---|---|
 Wappe vo Airolo | |
| Basisdate | |
| Staat: | Schwiiz |
| Kanton: | Tessin (TI) |
| Bezirk: | Leventina |
| Kreis: | Airolo |
| BFS-Nr.: | 5061 |
| Poschtleitzahl: | 6780 |
| UN/LOCODE: | CH AIR |
| Koordinate: | 690373 / 154237 |
| Höchi: | 1'175 m ü. M. |
| Flächi: | 94,5 km² |
| Iiwohner: | 1432 (31. Dezämber 2022)[1] |
| Website: | www.airolo.ch |
 | |
| Charte | |
 Charte vo Airolo | |
Airolo (lombardisch Airö(u)/Aire(u) [ajˈrøː/ajˈrøw/ajˈreː/ajˈrew], dytsch Eriels oder Jerels, rätoromanisch ) isch e Gmai im Kanton Tessin in dr Schwyz. Si ghert zum Chrais (circolo) Airolo im Bezirk Leventina.
Geografi
Airolo lyt i dr obere Leventyna am sidlige Fueß vum Gotthardpass, 55 km nerdli vu Bellinzona. Weschtli vu Airolo lyt s Bedrettodal, wu mer iber dr Nufenepass in s Wallis chunnt oder iber dr San Giacomo-Pass ins italienisch Pommatdal. Zue dr Gmai ghere au no d Derfer Brugnasco, Fontana, Madrano, Nante un Valle. S Dorf Albinasca un dr Wyler Bedrina sin hite nimi bewohnt. Airolo isch hite ne wichtigi Bahnstation an dr Bärgstreki vo dr Gotthardbahn un lyt am Sidportal vum Yysebahntunäll, wo ane 1882 ygweit worden isch, un vum Tunäll vu dr Autobahn A2), wo 1980 uffggangen isch.
Gschicht
Airolo isch zum erschte Mol gnännt wore anne 1210 as Oriolo. Im spoote 19. Joorhundert isch d Feschtig Airolo bout worde.
Verwaltig
Dr Burgermaischter (Sindaco) vu Airolo isch dr Franco Pedrini.
Bevelkerigsentwicklig
Quälle: Bundesamt für Statistik 2005[2]
| Johr | 1850 | 1860 | 1870 | 1880 | 1888 | 1900 | 1910 | 1920 |
| Yywohner | 1624 | 1652 | 1760 | 3678 | 1697 | 1628 | 1690 | 1840 |
| Johr | 1930 | 1941 | 1950 | 1960 | 1970 | 1980 | 1990 | 2000 |
| Yywohner | 1714 | 1719 | 1848 | 2023 | 2140 | 1995 | 1734 | 1593 |
Dialekt
Dr lombardisch Dialäkt vu Airolo ghert zum Ticinese.
Böuwärch
S Dorf isch im Infäntaar ISOS ufgfüert.
- Chilche Santi Nazario e Celso (12. Jh., 1877 abbrunne, 1879 nei böue)
- Forte di Airolo, alti Feschtigsaalag vu 1890
Airolo
Airolo 1835
Airolo no 1890, vor em Bärgsturz vu 1898
Blick uf Airolo vu dr Gotthard-Sidrampe uus
Lyt
- Giuseppe Motta, Bundesrot (Haimetort)
- Doris de Agostini, Skirännlaiferi (Geburtsort)
- Eugenio Corecco, remisch-katholische Bischof (Geburtsort)
Weblink
- Offizielli Website vo Airolo
- Mario Fransioli: Airolo. In: Historisches Lexikon vo dr Schwiiz.
Fueßnote
- ↑ Ständige Wohnbevölkerung nach Staatsangehörigkeitskategorie, Geschlecht und Gemeinde, definitive Jahresergebnisse, 2022. Bei späteren Gemeindefusionen Einwohnerzahlen aufgrund Stand 2022 zusammengefasst. Abruf am 7. September 2023
- ↑ Bundesamt für Statistik: Eidgenössische Volkszählung 2000: Bevölkerungsentwicklung der Gemeinden 1850–2000. Bern 2005 (Online uf bfs.admin.ch (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) , Date im Aahang (Site cha nüme abgrüeft wärde; Suche im Webarchiv) )