Statue vo dr hl. Agate z Malta
s Agatha-Fescht z Catania

Die Häilegi Agatha oder alemannisch Agete (au Agathe) isch gmäss dr Überliferig vo dr katholische Chile e Jungfrau gsi, wo im 3. Joorhundert i dr sizilianische Stadt Catania gläbt het und öppen um s Joor 251, i dr Zyt vo dr Herrschaft vom römische Kaiser Decius, als Märtireri gstorben isch.

Me fyret ires Adänken am 5. Februar.

d Legände

D Gschicht vom Läbe vo dr Agatha vo Catania chame imene Buech, wo öppe ane 1000 gschribe worden isch und dr Nazionalbiblioteek vo Frankrych ghört, s erschte Mol läse. D Agate sig, wie d Legände verzelt, z Catania als Dochter vo vermögende Eltere uf d Wält cho. Si heig ires Läbe in dere Zyt, wo d Chrischte im römische Rych no starch verfolgt gsi sind, scho in junge Joore mid em Säge vom Bischof vo Catania em Dienscht vom chrischtleche Gott gweit. Wo den dr römisch Stathalter uf Sizilie, dr Prokonsul Quintinian, wärend ere stränge Kampagne gäge d Chrischte se heig welle hüroote zum se vor dr Stroof z schütze, het si das doch abgleent. Dr hooch römisch Funkzionäär heig das nid akzeptiert und se dr Hoofdame Afrodisia ggä, ass die se würd vom chrischtleche Glaube abbringe. Wil das nid glunge sig, heig dr Statthalter d Agate vor s Gricht zitiert und mid ere dischgeriert. Den het er se zum Gfängnis und dr Foltere verurtäilt. Die heig do drin bestande, ass men ere d Brüscht abgschnitte heig. Im Gfängnis sig den gmäss dr Legände dr Häilig Petrus dr Verwundete erschyne und heig se pflägt. So het si d Foltere überläbt, und wo dr Quintinian do dervo ghört heig, sig d Agate derzue verurteilt worde, ass me se uf glüejegi Choole leggi. Do dra isch si am 5. Februar ane 251 gschtorbe.

D Forschig, wo sid langem d Läbensgschicht undersuecht het, isch druf cho, ass d Agatha vo Catania würklech e Person gsi isch, wo als chrischtlechi Märtirere gstorben isch. Wie das dozmol gnau bassiert isch, cha mer aber us dr legändehafte Überliferig nit gnau säge.

d Agate-Chile vo Dietike im Züribiet

d Vereerig vo dr Häilige

Bi de Chrischte isch d Agatha eini vo de bsunders hüüfig vereerte häilige Persone. Ane 470 isch ere z Rom schon e Chile gweit worde. Si chunt sid em früene Middelalter in chirchleche Tegscht vor, und vil Künschtler hend Bilder vo irere Gschicht gmoolet. Mängi Chile isch dr Sant Agatha gweit, i dr Stadt Catania sälber git’s näbem Dom, wo drin no hüt d Relikwie vo dr Heilige sind, no grad sibe anderi Agate-Chilene.

D Agate isch d Schutzpatronin vo dr Stadt Catania, vo Sizilie, vo Malta, vo Spanie, vo dr Republik San Marino, vo vil andere europäische Stedt, vo dr öschtrychische Gmeind St. Agatha bi Linz, den überhaupt vo alne chrischtleche Märtyrer, vo chranke Fraue, vo Guldschmid, Gloggegüüsser und Beck, und si wird als Hälferin gäge Füür und vil Naturkatastroofe agruefe. Bsunders isch si drum au die Häilegi vo dr Füürweer.[1]

Agate-Kapälle vo Disentis im Bünderland

D Vereerig vo dr heilige Agate kännt me-n au öppe bi dr uralte Chile vo Agathazäll bi Burgbeärg, z Friibeg in dr Chile vom Stadtteil Hochdorf, z Hoaschdedda, wo en Stadttäil isch vo Mäßschdedda, z Mìnkhüse un z Mìchelbàch im Elsass, z Möischter i dr Agatha-Pfarrei z Nüderef,[2] z Bueri, i dr Sankt-Agate-Kapälle z Schwyz, z Dietike, z Fislisbach, z Äredinge,[3] z Zeinige, im Chlooschter Wettige-Mehrerau bi Bregenz, i dr alte Agatha-Kapälle vo de Bärglüüt am Krischtbärg im Silberdaal vom Mantafuu,[4] z Rotzige, z Alteschried, i dr Agatekapälle bi Disentis am alte Wäg zum Lukmanierpass[5] und z Scharans im Domleschg.

s Agetebroot

Als heilsam het s Agetebroot ggulte, aso Broot, wo mer am Voroobig oder am Agetedaag pache het und i de Chile het lo sägne. Ghulffe het das gäge Füür, gäge Veezauber, zum Verloores wider finde, gägen ali mügleche Chrankete vo Mäntsch und Tier (under anderem gäge Heiwee) und dass s Vee folgsamer sig.[6]

Literatur

  • Johannes Glötzner (Hg.): Die heilige Agatha - Texte und Bilder. Gräfelfing 2011. ISBN 978-3-942138-08-6
  • Reinhard Rinnerthaler: St. Agatha, die Gottesbraut ... – Ergreifendes über die Märtyrerin – In: Zeitschrift Salzburger Volkskultur, 23. Jg., November 1999, S. 29–38.
  • Salvatore Consoli: Sant’Agata Vergine e Martire catanese. Catania 1973.
  • Adolfo Longhitano: Il culto di sant'Agata. In Agata, la santa di Catania. Bergamo 1998.
  • Santo Privitera: Il libro di sant’Agata. Catania 1999.
  • Gateano Zito: S. Agata da Catania. Gorle 2004.
 Commons: hl. Agatha – Album mit Multimediadateie

Fuessnoote

  1. ↑ Stichwort: Agathabrot Artikel uf kath.ch vom 5. Februar 2017
  2. ↑ Patronatsfest der Hl. Agatha. Archiviert vom Original am 1. Februar 2020; abgruefen am 13. März 2020.
  3. ↑ Robert Lang: Die St. Agatha-Kapelle in Unter-Ehrendingen. In: Badener Neujahrsblätter, 19, 1944, S. 48–51.
  4. ↑ St. Agatha Kapelle am Kristberg uf kristberg.at
  5. ↑ Kapelle St. Agatha* uf baukultur.gr.ch
  6. ↑ Schwiizerischs Idiotikon, Band V, Spalte 953 f., Artikel Agathen-Brōt
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.