Amérika
Amérika térã "Awya Yala" ningo yvyvusu ojeipysóva paraguasu Árktiko guive paraguasu Antártiko peve. Ipukukue rupi, 42.000.000 km², opyta mokõihápe yvyvusukuéra apytépe. Hete oñemboja'o irundy hendápe: Amérika Yvateogua, Amérika Mbyteogua, Antillas ha Amérika Yvyogua.
|
Hera ypy
Ko yvyrusúpe ningo oñembohéra raẽ "América"-icha peteĩ kuatia Cosmographiae Introductio Európa-pe ohaíva'ekue Mathias Ringmann, oñe'ẽ jave yvýre ojuhúva Cristóbal Colón. Ypykuéra ombohéra ichupe "Awya Yala", he'iséva "Yvy ityarõ etéva". Ko ñe'ẽ ou te'ýikuéra hérava Kúna Panama-gua ha ojerureva'ekue ojeipuru hag̃ua mburuvicha aimara Takir Mamani.(1)
Amérika Hembiasakue
Jepéramo oñeimo'ã avakuéra ou raẽ Amérika-pe Sivéria-gui 12-14.000 ary Beringia Yvyvovo rupi ko'ãga heta hetave tembikuaahára oimo'ã ndaupéichai ojuhúgui heta mba'e ohechaukáva ikatuha avakuéra ou América-pe ymave guive.
Mbohapy sa ary oipu'aka rire Európa América-pe oñepyrũ oñemosãso, tenonderãme umi pa'apy colonia Amérikayvateogua, ary 1776. Péicha heñói tetã USA. Uperire ary 1804-pe umi tembiguái Áfrikagua oĩva Hyãsia poguýpe oñemopu'ã avei omombyta hag̃ua ambue tetã pyahu hérava Haiti.
Ary 1811 oñepyrũ oñemosãso avei ambue tavakuéra oĩva Epáña poguýpe. 1811-pe isãso Paraguái, 1816-pe isasõ Arahentína ha hera Provinsias Joaju Río Plata-gua, 1818-pe isasõ Chíle, 1819-pe isãso Kolómbia, Perũ ha Venesuéla, Ary 1822 isãso Méhiko upeo Peteĩha Mburuvi Méhiko, Panama ha Tavakuairetã Ndominikagua, ha Tavakuarairetã Federal Mbyteamérika-gua, ha Pindoráma hera Pindoráma Mburuvi Poytuga-gui.
Tetãnguéra hekosãsova
Mandu'apy
- INEGI:Población de Zona Metropolitana de Ciudad de México por INEGI
- http://www.indec.gov.ar/nuevaweb/cuadros/4/EPHcont_2trim10.pdf
- http://factfinder2.census.gov/faces/tableservices/jsf/pages/productview.xhtml?pid=DEC_10_NSRD_GCTPL2.US24PR&prodType=table
- https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/index.html
- http://www.ine.cl/canales/chile_estadistico/demografia_y_vitales/proyecciones/Informes/Microsoft%20Word%20-%20InforP_T.pdf
Európa |
Áfrika |
Ásia |
Oseanía |
Yvateamérika |
Mbyteamérika |
Ñembyamérika |
Eurásia |
Eurafrásia |
Yvyvusu ymaguare Gondwana • Laurásia • Pãhéa • Panótia • Odínia Kolúmbia • Sahul • Kenorland • Albarra |
Amérika |
Antártida |