Stendhal

B' e ùghdar Frangach a bh' ann am Marie-Henri Beyle (23 Faoilleach 1783 - 23 Màrt 1842) neo Stendhal (IPA: stɑ̃dal) mar a b' fheàrr a dh'aithnichear e. Sgrìobh e tron chiad leth den 19mh linn. Sgrìobh e nobhailean, aistean agus leabhraichean air ealain agus eachdraidh.

Stendhal
auditor at the Conseil d'État (en) 1810 - 1814 Consul of France (en) 17 dhen Ghiblean 1831 - 22 dhen Dàmhair 1841
Beatha
Ainm slàn	Marie-Henri Beyle
Breith	Grenoble, 23 dhen Fhaoilleach 1783
Dùthaich	An Fhraing
Ciad chànan	Fraingis
Bàs	Paris, 23 dhen Mhàrt 1842
Àite-adhlacaidh	cladh Montmartre
Nàdar a’ bhàis	adhbharan nàdarra (stròc)
Teaghlach
Athair	Chérubin Beyle
Màthair	Henriette Gagnon
Cèile	no value
Bràithrean ⁊ peathraichean	liosta Pauline Beyle (en)
Foghlam
Cànain	Fraingis
Dreuchd
Dreuchd	sgrìobhadair, fèin-bheatha-eachdraiche, sgrìobhadair leabhair-latha, beatha-eachdraiche, nobhailiche, dioplomat agus art historian (en)
Obraichean comharraichte	Le Rouge et le Noir La Chartreuse de Parme On Love (en) Memoirs of an Egotist (en) Mémoires d'un touriste (en) Vanina Vanini (en) Lucien Leuwen (en) Armance (en) The Life of Henry Brulard (en) Rome, Naples and Florence (en) Racine and Shakespeare (en) Italian Chronicles (en) Q17358554
Duaisean a fhuaras	liosta Knight of the Legion of Honour
Gluasad	fìorachas romantaigeachd
Far-ainmean	Stendhal, Henri Stendhal, Stendalis, Louis Alexandre Bombet, Anastase de Serpière, Don Flegme, William Crocodile agus Dominique
Gnè ealain	psychological novel (en)
Creideamh
Creideamh	neo-dhiadhaireachd
IMDb	nm0826543

Rugadh e ann an Grenoble air an 23mh latha dhen Fhaoilleach 1783 agus chaochail e ann am Paris air an 23mh latha dhen Mhàrt 1842.[1]

Sgrìobh e na nobhailean Le Rouge et le Noir (1830), La Chartreuse de Parme (1839) agus Lucien Leuwen (nach do chrìonaich e). Thathar dhen bheachd gu bheil a chuid bildungsroman (nobhailean ionnsachaidh) a cheart cho cudromach ris na sgrìobh Honoré de Balzac, Victor Hugo, Gustave Flaubert agus Émile Zola, seach gur e fear dhe na sgrìobhadairean Frangach a bu chliùitiche den 19mh linn a bh’ ann. Lorgaidh Stendhal “am fìoras, am fìoras searbh” anns na nobhailean aige, a sgrìobh e ann an nòs caomhnach dùinte, làn sgrùdaidhean eòlais-inntinn. 'S e sgeulachdan mu dheidhinn òganaich romansach beothail, làn faireachdainnean is leis a’ ghlòir na inntinn, a th’ anns a’ mhòr-chuid dhe na leabhraichean a sgrìobh Stendhal.

Chleachdadh e tòrr ainmean pinn, mar eisimpleir Louis-Alexandre Bombet et Anastase de Serpière a bharrachd air Stendhal agus Stendalis.[1][2] Thòisich e a’ sgrìobhadh leabhraichean air ealain mar L'Histoire de la peinture en Italie, (Gàidhlig: Eachdraidh a’ Pheantaidh anns an Eadailt), a nochd 1817 fon ainm 'Beyle'. Ach chleachd e an t-ainm “Mgr. Stendhal, oifigear eachraidh” (Fraingis: ”M. de Stendhal, officier de cavalerie”) san dearbh bhliadhna nuair a dh'fhoillsich e Rome, Naples, Florence.[3] Fhuair e an t-ainm pinn sin bhon bhaile Stendal anns a’ Ghearmailt, far an do rugadh Johann Joachim Winckelmann, àrc-eòlaiche, fear-eachdraidh agus aistear air cuspairean ealaine. Dh'fhuirich Stendhal faisg air a' bhaile sin eadar 1807 agus 1808 nuair a bha e a’ sùgradh Wilhelmine de Grisheim. Chuir e an litir H anns an ainm airson gum biodh coltas na bu Ghearmailtiche air, leis gu robh e ag iarraidh gum bìte ga fhuaimneachadh mar 'Standhal'.[4]

Bha e san Arm eadar 1800 agus 1802.[3] Chaidh e a dh'obair airson seirbheis chatharra na Frainge ann an 1810, agus ri linn sin, lean e Napoleon anns an Iomairt an aghaidh na Ruis ann an 1812.[3] Bha e uabhasach dèidheil air ealain agus air an Eadailt is rinn e tòrr tursan an siud.