Penpont
‘S e baile beag dùthchasail faisg air Cill Osbairn, air an àirde an iar-dheas na h-Alba a th' ann am Penpont. Tha e suidhichte aig 62m os cionn ìre na mara,[1] ann an ceann a tuath Dhùin Phris is Gall-Ghaidhealaibh (Siorrachd Dhùn Phrìs ro 1975), eadar Am Mòine Naomh agus Bàrr na Dris. Tha e 316km air falbh bho Obar Dheathain, 101km bho Ghlaschu, 27km bhon Dùn Phrìs agus 104km bho Dhùn Èideann, prìomh-bhaile na dùthcha.[2] 'S e Beurla a th' ann a’ chiad chànain aig a’ mhòr-chuid dhe na daoine ann am Penpont, ged an robh Gàidhlig fhathast beò ro 1700.[3] Tha Eaconomaidh a' bhaile gu math crochte air àiteachas, coilltearachd agus Turasachd. A bharrachd air sin, tha carabhanlann,[4] talla a' bhaile agus gailearaidh-ealain ann[5] anns a’ bhaile, ach tha an taigh-seinnse dùinte an-dràsda.[6] Taobh fhoghlaim, tha bun-sgoil[7] ann ach feumar a dhol dhan àrd sgoil ann am Bàrr na Dris.
| Penpont | |
 | |
 | |
| Suidheachadh | |
| Dùthaich |  Alba |
| Ceàrn | Dùn Phris is Gall-Ghaidhealaibh |
| Co-chomharran | 55° 23′ 50″ Tuath 03° 46′ 42″ Iar |
| Feartan fiosaigeach | |
| Àireamh-shluaigh | mu 400 () |
| Àireamh fòn | 01848 |
| Duilleag oifigeil | Duilleag a' Bhaile |
Freumhan an Ainm
A rèir eòlaichean fhreumh-fhaclachd, tha a h-uile coltas ann gur ann à Pen y Bont[8] (Gàidhlig: Ceann na Drochaid) sa Seann-Chuimris a tha ainm a' bhaile.[9] 'S ann gu math pailt a tha ainmean-àite ann an Cuimris ann an ceann a deas na h-Alba. Chaidh an t-ainm a ghàidhealachadh ann an 1316 mar Kinpunt, [10] leis gun do nochd ar cànan ann an ceann a deas na h-Alba anns an 7mh Linn agus bha an cànan fhathast làidir ann an Siorrachd Dhùn Phrìs fhèin anns an 14mh Linn.[11]
Eachdraidh
Tha tobhtaichean chaisteil, air a bheil Tibbers (neo Tobar sa Ghàidhlig), faisg air a' bhaile, a bharrachd air tobhtaichean chabhsair bho àm nan Ròmanach. Thug Uilleam Uallas ionnsaigh air a' chaisteal ri linn Cogadh Neo-eisimeileachd na h-Alba.[12] Nochd Penpont sa nobhail The Private Memoirs and Confessions of a Justified Sinner, a sgrìobh Seumas Hogg ann an 1824. Thoisich Fèil ann an 1891 agus tha e air a bhith a' dol bho neart gu neart fad còrr is ciad bliadhna. Thogadh eaglais ùr sa bhaile ann an 1867[13] san aon àite far an robh àite cràbhach air a bhith fad nan linntean. Tha dà chlach bhon 11mh Linn a lorgadh sa chladh ri fhaicinn san taigh-tasgaidh ann an Dùn Phrìs. A-rèir carragh-chuimhne a' bhaile, fhuair 41 duine à Penpont bàs sa Chogadh Mòr[14] agus naoinear eile san Dàrna Cogadh.
Iomraidhean
- Elevatin Map
- Distances From
- Lorimer, W. L., "The Persistence of Gaelic in Galloway and Carrick", ann an Scottish Gaelic Studies, VI.2 (1949), duilleag 117
- Penpont Leisure
- Big Red
- Drumsleet
- A' Chomhairle
- Scottish Places
- Etymological Geography: Being a Classified List of Terms of Most Frequent Occurrence, T. A. Gibson, Dùn Èideann, 1835
- The New Statistical Account of Scotland, Volume 2, William Blackwood, Dùn Èideann 1834
- Transactions and Journal of Proceedings of the Dumfriesshire and Galloway Natural History and Antiquarian Society. Third Series. Volume XI: 147
- Life of Sir William Wallace of Elderslie, John Donald Carrick, Dùn Èideann, 1830
- Canmore
- Scottish War Memorials Project
Achadh na h-Eaglaise • Ae • Amisfield • Applegarthtown • Auldgirth • Bankend • Bàrr na Dris • Beattock • Bentpath • Canonbaidh • Cathair • Cathair Ruairidh • Chapelknowe • Cille Chonaill • Cille Bhrìghde • Cill Osbairn • Cille Phàdraig nam Fleamach • An Clachan • Clarencefield • Collin • Comar na Drise • Cuingealach • Dalswinton • Daltan • Doire Chonaill • Dòrnach • Drochaid Charrainn • Drochaid a' Mhuilinn • Drochaid Mhic Iain • Dubhras na Doire • Dùn Choll • Dùn Phris • Dùn Sgoir • Eaglais Fheichin • Eastriggs • Eskdalemuir • Gleann Chapall • Greatna • Hightae • Hoddom • Inbhir Anainn • Kettleholm • Kirtlebridge • Langaim • Loch Mhabain • Logarbaidh • Am Magh Fada • Middlebie • Mouswald • Parkgate • Penpont • Powfoot • Ruadhail • Templand • Torthorwald • Tynron • Wamphray • Waterbeck