Eadar-theangachadh a' Bhìobaill gu Gàidhlig
Tha eadar-theangachadh a' Bhìobaill gu Gàidhlig a' dol air ais gun bhliadhna 1801. 'S e Seon Carsuel, Easbaig nan Eilean, a chuir Gàidhlig air Foirm na n-Urrnuidheadh ann an 1567. Ged a tha an cànan ann nas fhaisge air Gàidhlig Chlasaigeach na Gàidhlig, thathar a' gabhail ris mar a' chiad leabhar a chaidh a chlò bhualadh sa Ghàidhlig.[1] Rinn Dùghall Caimbeul a bhuineadh a Chnapadal eadar-theangachadh dhen t-Seann Tiomnadh ann an 1673 ach 's e làmh-sgrìobhainn a bh' ann agus cha deach fhoillseachadh a-riamh.[2] Bha James Kirkwood (1650-1709) a' brosnachadh foghlam tro mheadhan na Gàidhlig agus rinn e oidhirp tionndadh dhen Bhìoball Ghaeilge a rinn William Bedell ach cha do shoirbhich leis, ged a shoirbhich le pròiseact eile, foillseachadh de shalmadair sa Ghàidhlig ann an 1684.[3][4]
Cha b' ann ach an dèidh Blàr Chuil Lodair ann an 1746 gun do thòisich an Society in Scotland for Propagating Christian Knowledge air Gàidhlig a chur air a' Bhìoball ann an da-rìreabh a-mach on bhliadhna 1755.[5] Anns a' chiad dol a-mach, chaidh an Tiomnadh Nuadh fhoillseachadh le Seumas Stiùbhart (1701-1789), ministear Chill Fhinn,[6] agus am bàrd Dùghall Bochanan ann an 1767. Stèidhich Seumas obair air an tionndadh Ghreugais agus chuir Dùghall piseach air a' Ghàidhlig.[7][8] Chaidh am Bìoball slàn fhoillseachadh mar thoradh air sin ann an 1801.[9][10]
Tùsan
- Heal, Felicity Reformation in Britain and Ireland (2005) td 282
- Fox, A. ⁊ Woolf, D. The spoken word: oral culture in Britain, 1500-1850 (2002) td 94
- Claydon, T. ⁊ McBride, I. Protestantism and National Identity: Britain and Ireland (2007) td 176
- Ferguson, W. The Identity of the Scottish Nation: An Historic Quest (1988) td 243
- Szasz, M. Scottish Highlanders and Native Americans: indigenous education (2007) td 100
- Foster, G. Language and poverty: the persistence of Scottish Gaelic Memorial University of Newfoundland. Institute of Social and Economic Research, 1988
- Jackson, R. Oxford Dictionary of National Biography "Buchanan, Dugald (1716–1768)" (2004)
- Greenslade, S. (deas.) The Cambridge History of the Bible Volume 3 (1975) td 173
- Meek, Dòmhnall Language and Style in the Scottish Gaelic Bible (1767-1807) ann an Scottish Language Irisean 9-12 Association for Scottish Literary Studies
- Koch, J. Celtic culture: a historical encyclopedia (2006) td 208