Devanāgarī
S' e Aibidil abugida[1] a chleachdar gus iomadh cànan a sgrìobhadh, mar samscruta, an hindi, an neapali, am marathi, an caismiri, an sindhi, am bihari, am bhili, an konkani air neo am bhojpuri. S' e fear dhe na abaidilean nas cumanta anns Na h-Innseachan agus Neapal a th'ann an devanagari (ann an samscruta: देवनागरी, IPA: d̪eːʋˈnaːɡri).
Samhlaidhean Devanāgarī
Ann an devanagari sgrìobhar gach uile fuaimreag fo na connragan neo os an cionn: a thuilleadh air sin thathar a’ sgrìobhadh feadhainn air an t-soidhne guthach AA air an taobh dheas, ach thathar a’ sgrìobhadh an soidhne guthach I air an taobh chlì. Mìneachaidh an clàr gach uile fuaimreag a leanas: seallaidh an colbh "Litir" an litir fhèin gun fhuaimreag, "Soidhne còmhla ri [p]" a’ chonnrag air a cleadhadh còmhla ri fuaimreag, an turas seo leis an litir "p"; "Ainm Unicode" an t-ainm aig gach fuaimreag ann an Unicode; tha an colbh IPA a’ sealltainn na litrichean ann an aibidil fuaim-eòlasach eadar-nàiseanta co-fhreagrach leis an fhuaimneachadh hindi dhen litir devanagari.
| Litir | Samhla còmhla ri [p] | Ainm Unicode | IPA |
|---|---|---|---|
| अ | प (càil sam bith) | a | ə |
| आ | पा | aa | ɑ |
| इ | पि | i | ɪ |
| ई | पी | ii | i |
| उ | पु | u | ʊ |
| ऊ | पू | uu | u |
| ऋ | पृ | r guthach | rɪ (r ann an samscruta) |
| ॠ | पॄ | rr guthach | rɪ (rː ann an samscruta) |
| ऌ | पॢ | l guthach | (l ann an samscruta) |
| ॡ | पॣ | ll guthach | ([lː ann an samscruta) |
| ऍ | पॅ | e chandra | |
| ऎ | पॆ | e giorid | e |
| ए | पे | e | e: |
| ऐ | पै | ai | ɛ (ai ann an samscruta) |
| ऑ | पॉ | o candra | |
| ऒ | पॊ | o goirid | o |
| ओ | पो | o | oː |
| औ | पौ | au | ɔ (au ann an samscruta) |
| Samhlaidhean còmhla ri [p] | Ainm unicode | Cleachdadh |
|---|---|---|
| प् | virama | Halanta neo viraama, a chuireas às dhan fhuaimreag tùsail. |
| पँ | candrabindu | Srònachadh na fuaimreige |
| पं | anusvara | Anusvaara srònachadh na fuaimreige |
| पः | visarga | Analachadh fònaigeach an dèidh na fuaimreige |
| प़ | nukta | uaimean air an toirt bho Fharsi (mar eiseimpleir., p + nukta = f) |
| पऽ | avagraha | Fuaimreag fhadaichte. |
Feumar an litir a fhuaimneachadh mura sgrìobhar fuaimreag sam bith. Feumar viraama/halant a chleachdadh gus dì-fhuaimreag a sheallltain.
| Litir | Ainm Unicode | Eadar Litreachas IAST | IPA |
|---|---|---|---|
| क | ka | k | k |
| ख | kja | kh | kh |
| ग | ga | g | g |
| घ | gja | gh | gɦ |
| ङ | nga | ṅ | ŋ |
| च | cha | c | tʃ |
| छ | chja | ch | tʃh |
| ज | sha | j | dʒ |
| झ | shja | jh | dʒɦ |
| ञ | nia | ñ | ɲ |
| ट | ta | ṭ | ʈ |
| ठ | tja | ṭh | ʈh |
| ड | da | ḍ | ɖ / ɽ |
| ढ | dja | ḍh | ɖɦ / ɽɦ |
| ण | nna | ṇ | ɳ |
| त | ta | t | t̪ |
| थ | tja | th | t̪h |
| द | da | d | d̪ |
| ध | dja | dh | d̪ɦ |
| न | na | n | n̪ |
| प | pa | p | p |
| फ | pha | ph | ph |
| ब | ba | b | b |
| भ | bha | bh | bɦ |
| म | ma | m | m |
| य | ya | y | j |
| र | ra | r | ɾ |
| ल | la | l | l |
| ळ | lla | ḷ | ɭ |
| व | va | v | v |
| श | sha | ś | ɕ |
| ष | ssa | ṣ | ʂ |
| स | sa | s | s |
| ह | ha | h | h |
Dhen fheadhainn seo, cha chleachdar ळ ann an hindi. Cleachdar a h-uile càil ann am marathi.
Sgrìobhar na h-Àireamhan ann an Devanāgarī mar a leanas:
| ० | १ | २ | ३ | ४ | ५ | ६ | ७ | ८ | ९ |
| 0 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |