Auguste Rodin

Auguste Rodin
Beatha
Ainm slàn	René François Auguste Rodin
Breith	Paris, 12 dhen t-Samhain 1840
Dùthaich	An Fhraing
Bàs	Meudon, 17 dhen t-Samhain 1917
Àite-adhlacaidh	Villa des Brillants (en) ; Meudon
Teaghlach
Athair	Jean Baptiste Rodin
Màthair	Marie Cheffer
Cèile	Rose Beuret Mignon (en) (29 dhen Fhaoilleach 1917 -
Càraid	Camille Claudel (en) ; Gwen John
Foghlam
Foghlam	École nationale supérieure des arts décoratifs (en)
Cànain	Fraingis
Luchd-teagaisg	Albert-Ernest Carrier-Belleuse (en) ; Horace Lecoq de Boisbaudran (en)
Oileanaich	Antoine Bourdelle (en) ; Constantin Brâncuși; Camille Claudel (en) ; Charles Despiau; Louis Auguste Albert Paul (en) ; Carl Milles (en) ; Agnes de Frumerie (en) ; Hilda Flodin (en) ; Raphaël Diligent (en) ; Ivan Kavaleridze (en) ; Eleonora Abramowna Bloch (en)
Dreuchd
Dreuchd	snaidheadair, graphic artist (en) , neach-tarraing, neach togail dhealbhan, peantair, architectural draftsperson (en) agus printmaker (en)
	Com-pàirtiche Documenta III (en) ;
Àitichean-obrach	A' Bhruiseal, Meudon, Paris, An Ròimh, Dordrecht, Lunnainn agus Buenos Aires
Obraichean comharraichte	The Thinker (en) ; The Age of Bronze (en) ; The Burghers of Calais (en) ; The Gates of Hell (en) ; Amor and Psyche (en) ; The Kiss (en) ; Monument to Balzac (en)
Duaisean a fhuaras	liosta Grand Officer of the Legion of Honour (16 dhen Chèitean 1910) ; Order of Leopold ; Knight of the Legion of Honour (31 dhen Dùbhlachd 1887) ; Oifigear Lèigean na h-Onaire (19 dhen Fhaoilleach 1892) ; Commander of the Legion of Honour (20 dhen Chèitean 1903) ; honorary doctorate of the University of Glasgow (1906) ; Honorary doctor of the University of Oxford (1907) ; honorary doctor of the University of Jena (1905) ;
Buaidh	Michelangelo agus Jean-Baptiste Carpeaux (en)
Ballrachd	Accademia delle Arti del Disegno (en)
Gluasad	modern art (en) ; Symbolism (en)
Gnè ealain	portrait (en) ; allegory (en) ; figure (en) ; nude (en)

B’ e François-Auguste-René Rodin (Paris, 12 an t-Samhain 1840 - Meudon, 17 an t-Samhain 1917) fear dhe na deilbhearan na b’ ainmeile a bh’ ann a-riamh.[1] Tha na nithean na b’ fheàrr a rinn e ann an dà taigh-tasgaidh ann am Paris agus Meudon a-nis. Bha athair, Jean-Baptiste, na oifigear poilis ann an Normandaidh.

Trèanadh agus Obair

Rodin, 1898.

Thòisich e a chuid trèanaidh foirmeil ann an 1854, nuair a chaidh e dhan Sgoil Bheag (Fraingis: La Petite École), is Lecoq de Boisbaudran agus Jean-Hilaire Belloc a’ toirt foghlam dha na h-oileanaich an siud. Aig aon an àm dh’ionnsachadh e fo stiùireadh Antoine-Louis Barye, eòlaiche-bodhaig,[2]is bha e an sàs ag obair anns an stiùidio aig Louis-Robert Carrier-Belleuse cuideachd.[3] An dèidh an Sgoil Bheag fhàgail, dh’fheuch e ris a dhol do Sgoil na h-Ealain Pharis, ach chaidh e dhiùltadh trì tursan.

‘S e An duine leis an t-sròin bhriste (L'Homme au nez cassé)[4] a bh’ann a’ chiad rud a chuir e a-steach dhan Salon ann am Paris, ach dhiùltadh e air sàilleabh nach robh e deiseil.[5] Seo liosta na nithean na b’ ainmeile aige: An Smuaineadair (1880), Am Pòg (1886) agus Am Mac Stròdhail (1889).

‘S e Dorsan Ifrinn (La Porte de l’Enfer) an rud na b’ adhartaiche ghlòir-mhiannaiche a rinn e a-riamh, a dh’iarr Taigh-tasgaidh na h-Ealain Mhaisich air. Mhair an gnothach ceithir bliadhna gus an robh e deiseil airson taisbeanadh an Salon ann an 1900, is chuidich Camille Claudel e ris. Thug e brosnachadh agus misneachadh bho mhòran tobraichean, ach dh’ainmich esan fhèin gu seachd àraidh Dorsan Phàrrais le Ghiberti, An Ifrinn[6] le Dante agus Flùraichean na n-Aingidheachd[7] le Baudelaire.

Rinn e ìomhaighean dhe Victor Hugo agus Honoré de Balzac ann an 1897 a bha gu math connspaideach aig an àm, ach ‘s e càrnan-cuimhne poblach ann am Paris a th’ annta a-nis. Tha am buidheann eachdraidheil aige ris an canar Na Bùirdeasaich à Calais (Les Bourgeois de Calais) uabhasach ainmeil gus an latha an-diugh cuideachd, is chithear e ri beulaibh Pàrlamaid Shasainn ann an Lunnainn.[8] A bharrachd air sin, tha aon ìomhaigh a rinn e, Eòin Baistidh, ann an Gleann na Cille, faisg air Dùn Phrìs, Alba.[9]

Ealain agus Lomnochd

Bha cuspairean gnèitheasach agus drùis-mhiannach a-riamh ann an teas mheadhan na h-obrach aig Rodin.[10] Fhaiceadh cuirp rùisgte is gnothaichean na feòla dhe gach uile seòrsa, fiù 's fèin-bhrodadh, anns a chuid obrach, seadh anns na h-ìomhaighean mheatailt is cloiche, seadh anns na dealbhan is gràbhalaichean. ‘S e dìreach Rodin a bh' ann a’ chiad dheilbhear a rinn fìor dhealbh caineag mhnà,[11] ann an Iris, teachdaire na Diathan (Iris, messagère des dieux).[12]

Gaol

Bha beò-ghlacadh làidir taobh cuspairean na feòla aig Rodin.[13] agus bha tòrr leannain aige fad a bheatha, ach thug dithis dhuibh buaidh mhòr air a chuid obrach. ‘S e Rose Beuret a’ chiad leannan a fhuair e, bha iad còmhla fad am beatha, is phòs e rithe mu dheireadh thall air an 29mh latha dhenFhaoilleach 1917 (am bliadhna a bhàsaich an dithis dhuibh).[14] Thug Rose Beuret mac dha, ach leigeadh Rodin seachad e.

Bheireadh boireannach eile buaidh fa leth mòr air beatha Rodin, tè air an robh Camille Claudel, a bha an sàs ann am buidheann dhe oileanaich a fhuair Rodin, mu 1884. Dh’aidich Rodin gun do thòisich e air cuspairean gu math drùis-mhiannach agus gnèitheasach a dh’obair nuair a choinnich e Camille Claudell. Chaochail i ann an 1943 an dèidh 30 bliadhna a chuir seachad ann an taigh-cuthaich.[15]

Bha mòran leannain ainmeil eile ann an saoghal an ealain aig Rodin fad a bheatha cuideachd. Mar eisimpleir, sgrìobh an dannsair Isadora Duncan mu dheidhinn a cuid leannanachd neo-thorrach còmhla ris an deilbhear:[16] ’S e dìreach a h-uile càil a thoirt dhasan gum bu mhiann leamsa fhèin agus sin a dhèanainn gu dearbh, nan cuireadh mo chuid fhoghlaim amaideach an dearg eagal ormsa (...). Abair na tursan a ghabh mi aithreachas air a’ mhì-thuigsinn ghòrach leis gun do chaill mi an cothrom seunta mo mhaighdeanas a thoirt dhan dhia Pan, do Rodin uamhasach! A bharrachd air sin, thug mòran de luchd-ealain is cleasaichean pàirt ann am beatha Rodin, is bho àm gu àm bhite ag iarraidh a bhith ga mì-chliùthachadh gu poblach, air an sgàth; Sgaoileadh Sergei Diaguilev droch fhathannan mu dheidhinn Rodin agus Vatslav Nijinski, nuair a chunnaic e an dithis dhuibh nan cadal còmhla air an fheur an comhair an Taigh-òsda Hôtel Biron.

Dìleab

‘S e fìor ro-theachdaire an deilbhidh nòs-ùr agus fìorachail a bh’ann Rodin, ged an robh neart clasaigeach ann cuideachd. Thug e buaidh uabhasach mòr air deilbhearan an 20mh Linn mar Camille Claudel, Maillol, Constantin Brâncuşi, Matisse, Alberto Giacometti neo fiù 's Chillida.[17] Tha feadhainn ag ràdh gur robh na rinn e cudromach do dh’Egon Schiele cuideachd.

Iomraidhean

Musée Rodin
Bronze Gallery
Història de l'art del segle XIX, le García Carmen, Universitat de València, 2000, duilleagan 197 gu 199, ISBN 84-370-4274-7
Insecula
Història de l'art del segle XIX, le García Carmen, Universitat de València, 2000, duilleagan 197 gu 199, ISBN 84-370-4274-7
EPDLP
Galeón
Virtual London
Dumfries and Galloway Online
Exposiciones Mapfre
Dwelly-d
Exporevue
Auguste Rodin, le Rainer Maria Rilke, Santa Coloma de Queralt, Obrador Edèndum, 2000, duilleag 16, ISBN 978-84-936609-6-3
Soumaya
Centro Psicoanalítico de Madrid
Auguste Rodin, le Rainer Maria rilke, Santa Coloma de Queralt, Obrador Edèndum, 2000, duilleag 19, ISBN 978-84-936609-6-3
TV3

Ceanglaichean a-mach

Musée Rodin, Paris.
Rodin Museum, Philadelphia.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.

[1] Musée Rodin

[2] Bronze Gallery

[3] Història de l'art del segle XIX, le García Carmen, Universitat de València, 2000, duilleagan 197 gu 199, ISBN 84-370-4274-7

[4] Insecula

[5] Història de l'art del segle XIX, le García Carmen, Universitat de València, 2000, duilleagan 197 gu 199, ISBN 84-370-4274-7

[6] EPDLP

[7] Galeón

[8] Virtual London

[9] Dumfries and Galloway Online

[10] Exposiciones Mapfre

[11] Dwelly-d

[12] Exporevue

[13] Auguste Rodin, le Rainer Maria Rilke, Santa Coloma de Queralt, Obrador Edèndum, 2000, duilleag 16, ISBN 978-84-936609-6-3

[14] Soumaya

[15] Centro Psicoanalítico de Madrid

[16] Auguste Rodin, le Rainer Maria rilke, Santa Coloma de Queralt, Obrador Edèndum, 2000, duilleag 19, ISBN 978-84-936609-6-3

[17] TV3