Uathghiniúint
Bealach anaithnid spontáineach a cheaptaí a bheith ann, roimh ré an mhicreascóip is na micribhitheolaíochta, a dtiocfadh larbhaí cuileog ar fheoil lofa nó beacáin is fungais eile chun cinn. Déanach sa 17ú céad thaispeáin Francesco Redi (1626-1694) go dtagann larbhaí cuileog ar an saol as uibheacha, bíodh is gur uibheacha bídeacha iad. Louis Pasteur (1822-1895) a thaispeáin nárbh ann don uathghiniúint maidir leis na fungais is na frídíní galair. Bhain sé feidhm as fleascán le muineál fada is cor i bhfoirm U ag barr an mhuiníl. Chuir sé tuaslagán saothrúcháin, arbh fhéidir fungais a fhás ann, sa bhfleascán seo, agus bhruith é le pé fungais a bhí ann a mharú is an tuaslagán a dhéanamh aimrid. D'fhág sé i leataobh é ansin, agus bealach ag an aer dul isteach sa bhfleascán gan a leithéid a bheith ag spóir fhrídíní na bhfungas, de bharr an choir sa mhuineál. Níor fhás aon fhungas sa tuaslagán. Ach tar éis do Pasteur an fleascán a chur ar a thaobh i dtreo is gur shnigh cuid den tuaslagán isteach sa chor i muineál an fhleascáin, mar a bhféadfadh spóir fungais a bheith, is an fleascán a fhágaint ina sheasamh arís, d'fhás fungais sa tuaslagán. Ní raibh na horgánaigh seo in ann teacht ar an saol ach ó orgánaigh eile, agus chuir sin críoch le coincheap na huathghiniúna.[1]
Tagairtí
- Hussey, Matt (2011). "Uathghiniúint". Fréamh an Eolais. Coiscéim. p. 686.
Tá an t-alt seo bunaithe ar ábhar as Fréamh an Eolais, ciclipéid eolaíochta agus teicneolaíochta leis an Ollamh Matthew Hussey, foilsithe ag Coiscéim sa bhliain 2011. Tá comhluadar na Vicipéide go mór faoi chomaoin acu beirt as ucht cead a thabhairt an t-ábhar ón leabhar a roinnt linn go léir. |
Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |