Siombailí agus foirmlí ceimiceacha

Maidir leis na siombailí agus foirmlí ceimiceacha, d'fhonn gurbh éascaide scríobh na ceimice (ina mbíonn tagairt go minic d'adaimh ag imoibriú le chéile), cuirtear adamh de dhúil in iúl le ceannlitir ainm na dúile, nó leis an gceannlitir agus an litir shuntasach eile den ainm, m.sh. H d'adamh hidrigine, C d'adamh carbóin, N d'adamh nítrigine, O d'adamh ocsaigine, Na d'adamh sóidiam (natrium sa Laidin), Fe d'adamh iarainn ( ferrum sa Laidin) , Ni d'adamh nicile, Cu d'adamh copair  (cuprum sa Laidin), Pb d'adamh luaidhe (plumbum sa Laidin) agus U d'adamh úráiniam.

I gcás ina mbíonn níos mó ná adamh amháin de dhúil áirithe i gceist agus nach mbíonnn na hadaimh nasctha, cuirtear in iúl iad leis an uimhir a scríobh ar chlé na siombaile; cur i gcás ciallaíonn 3C (sa chaint: trí C) trí adamh shaora (nemhnasctha) sa charbón, agus ciallaíonn 2Fe (sa chaint:dó Fe) dhá adammh shaora d'iarann.

Cuirtear móilíní de chomhdhúil (ina mbíonn adaimh éagsúla nasctha), in iúl le foirmle ina mbíonn na siombailí gar dá chéile, agus má tá níos mó ná adamh amháin den dúil chéanna sa mhóilín, cuirtear uimhir na n-adamh sin in iúl leis an uimhir a chur ag bun na siombaile ar dheis. Cuir i gcás, ciallaíonn an fhoirmle FeO móilín ina mbíonn adamh amháin iarainn nasctha le hadamh ocsaigine, agus ciallaíonn Fe2O2 móilín ina mbíonn dhá adamh iarainn nasctha le trí adamh ocsaigine ar bhealach éigin. Ag caint ar an móilín Fe3O2, deirimid Fe a dó, O a trí. Arís ciallaíonn H2SO4(H a dó, S, O a ceathair) móilín ina bhfuil dhá adamh hidrigine, adamh amháin sulfair agus ceithre adamh ocsaigine nasctha le chéile. Nuair atá níos mó ná móilín amháin i gceist, cuirtear uimhir na móilíní roimne seo; cuir i gcás, ciallaíonn 3Fe2O2 (trí Fe a dó, O a trí) trí mhóilín den chomhdhúil sin .i. ocsaíd fheireach, agus ciallaíonn 2H2SO4 (dó H a dó, S, O a ceathair) dhá mhóíilín den chomhdhúil seo .i. aigéad sulfarach. I gcás imoibriú idir adaimh éagsúla chun móilín de chomhdhúil áirithe a thabhairt, cuirtear in iúl é le cothromóid de na siombaolí agus na foirmlí ceimeacha. Cuir i gcás, ciallaíonn an chotheomóid C+2S → CS2, gur imoibrigh adamh amháin carbóin C le dhá adamh sulfair S, chun an móilín CS2 a thabhairt ina bhfuil na hadaimh sin nasctha le chéile.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.