Réaltra bíseach
Is éard atá i réaltra bíseach ná diosca comhréidh rothlach a bhfuil réaltaí, gás agus deannach ann, in éineacht le braisle lárnach réaltaí a dtugtar an bolg air. Tá réaltaí doiléire le feiceáil timpeall orthu sin ina luan réaltrach agus a lán acu le fáil i mbraislí cruinneogacha. Edwin Hubble ba thúisce a thug cuntas ar an réaltra bíseach.[1]
Tá géaga bíseacha le fáil sna réaltraí seo atá ag síneadh amach ó lár an diosca. Bíonn réaltaí nua á nginiúint sna géaga sin agus tá siad níos soiléire ná an diosca féin de bharr a bhfuil de réaltaí óga teo OB iontu.
Tá struchtúr a bhfuil cuma barraí air le fáil i dtimpeall dhá thrian de na réaltraí bíseacha[2]. Síneann na barraí ón mbolg lárnach, áit a dtosaíonn na géaga bíseacha. Sampla de seo is ea Bealach na Bó Finne.
Is réaltraí neamhrialta agus réaltraí bíseacha amach is isteach le 60% de na réaltraí sa Chruinne áitiúil.[3] Tá siad le fáil i réigiúin ísealdlúis den chuid is mó agus is annamh i lár braislí réaltraí iad.[4]
Struchtúr
Tá ceithre chuid sna réaltraí bíseacha:
- Diosca comhréidh rothlach atá déanta de réaltaí (agus a bhformhór nuachumtha) agus d’ábhar idir-réaltach
- Bolg lárnach réaltach, é déanta de réaltaí ar den saghas is sine iad den chuid is mó agus dealramh aige le réaltra éiclipseach
- Luan réaltrach neaschruinn agus a lán braislí cruinneogacha ann
- Dúpholl ollmhór i lár baill an bhoilg lárnaigh
Nótaí
- Hubble, E. P. (1936). The Realm of the Nebulae. Yale University Press. ISBN 0-300-02500-9
- D. Mihalas, D. (1968). Galactic Astronomy. W. H. Freeman. ISBN 978-0-7167-0326-6}}
- Loveday, J. (1996). February, The APM Bright Galaxy Catalogue, Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, Volume 278, Issue 4, lgh 1025–1048.
- Dressler, A. (1980), March, ‘Galaxy morphology in rich clusters— Implications for the formation and evolution of galaxies,’ The Astrophysical Journal, Volume 236, lgh 351–365
Is síol réalteolaíochta é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh. |