Painéal Idir-Rialtasach ar an Athrú Aeráide

Ní dhéanann PIRAA buntaighde ná monatóireacht ar athrú aeráide. Déanann sé atbhreithniú córasach ar an litríocht a bhaineann leis an scéal chun an t-eolas is déanaí a thabhairt ar an athrú aeráide, ar a thorthaí agus ar a bhféadfaí a dhéanamh i ngeall air.[2][3] Tairgeann na mílte eolaí agus saineolaí athbhreithniú agus achoimriú a dhéanamh ar na sonraí sna mílte staidéar agus tiomsaíonn siad príomhthorthaí an taighde i dTuarascálacha Meastacháin.[4] Cuireann an t-athbhreithniú béim ar shoiléire agus ar chruinneas agus bíonn an t-ábhar á scagadh i gcónaí;[5] maíodh gurb é an piarmheasúnú is mó ag an bpobal eolaíochta é.[6] Bíonn "Achoimre do Lucht Déanta Beartas" sna tuarascálacha agus gach líne di scrúdaithe ag toscairí ó na rialtais atá páirteach sa ghnó, sin os cionn 120 tír go minic.[7]

Údarás idirnáisiúnta ar an athrú aeráide is ea an PIRAA.[8][6] Tugann sé eolas do rialtais agus don phobal, agus tá an-tábhacht lena chuid tuarascálacha i gCoinbhinsiún Creatlaí na Naisiún Aontaithe um Athrú Aeráide (CCNAAA), an príomhchonradh idirnáisiúnta chun dul i ngleic leis an athrú aeráide.[9][2]

Déanann toscairí de chuid na mballstát an PIRAA a reáchtáil. Cuireann siad lánchruinnithe ar bun gach bliain ar a laghad.[10] Toghann an painéal seo búró eolaithe a bhíonn ann ar feadh timthriall meastacháin (sé nó seacht mbliana de ghnáth), agus a roghnaíonn saineolaithe atá molta ag rialtais agus ag eagraíochtaí breathnóireachta chun go scríobhfaidís tuarascálacha. Tá rúnaíocht ag an PIRAA, in éineacht le hAonaid Tacaíochta Teicniúla.[10]

Tar éis gur toghadh an búró nua in 2015, thosaigh an PIRAA an séú timthriall meastacháin agus é le críochnú in 2022. Tá roinnt tuarascálacha speisialta foilsithe idir an dá am, agus orthu sin tá an Tuarascáil Speisialta ar Théamh Domhanda 1.5 °C, an Tuarascáil Speisialta ar an Athrú Aeráide agus an Tír, agus an Tuarascáil Speisialta ar an Aigéan agus ar an gCriósféar in Aeráid atá ag Athrú. Dá bhrí sin, maítear gurb é an séú timthriall meastacháin an ceann is uaillmhianaí i stair an PIRAA.[11]

I Mí Lúnasa 2021, d’fhógair an grúpa Eolaíochta Fisiciúla a shéú Tuarascáil Mheastacháin.[12]

Deir an tuarascáil mar a leanas:

• Rinne bearta daonna an t-atmaisféar, an t-aigéan agus an tír a théamh, rud is cúis le athruithe forleathana meara ar an atmaisféar, ar an aigéan, an criósféar (an chuid reoite den aigéan) agus an bithsféar (áit ar bith a bhfuil beatha le fáil).

• Na hathruithe a rinneadh le déanaí ar an gcóras aeráide ní raibh a leithéidí le fáil cheana leis na céadta nó na mílte bliain. Tá a lán athruithe ann nach féidir iad a leigheas go ceann na gcéadta nó na mílte bliain, go háirithe i dtaca leis an aigéan, na hoighearchlúideacha agus leibhéal na farraige.
• Téann an t-athrú aeráide a chuir daoine ar siúl i bhfeidhm ar gach réigiún. Tá níos mó fianaise ann ná riamh go bhfuil baint aige le tonnta teasa, báisteach throm, triomach agus anfaí trópaiceacha.

• Méadóidh an teocht dhomhanda dhromchla go dtí lár na haoise seo ar a laghad. Mura ndéanfar laghdú mór luath ar astúcháin ceaptha teasa, beidh téamh os cionn 1.5 céim Celsius ann agus drochthoradh níos géire fós ann.

• Déanfaidh téamh leanúnach domhanda an trimthriall domhanda uisce a ghéarú i dtreo go mbeidh sé níos luainí, ag athrú na monsún agus ag géarú triomaigh agus tuilte.

• De réir mar a mhéadóidh astúcháin dé-ocsaíde carbóin, ní bheidh an tír agus an t-aigéan chomh maith sin ag sú isteach dé-ocsaíd charbóin ón atmaisféar.
• B’fhéidir go leáfadh na hoighearchlúideacha, go n-athródh sruthanna aigéin go tobann agus go méadódh an téamh thar mar atá súil leis.
• Chun srian a chur leis an téamh a chuir daoine ar bun, is gá astúcháin charnacha dé-ocsaíd charbóin a laghdú go náid ghlan. Is gá astúcháin ceaptha teasa eile leithéidí meiteáin a laghdú chomh maith.

• Dá mbeadh astúcháin an-ísle ann bheadh a rian sin le haithint i gceann roinnt blianta ar charnadh aerasól agus gás ceaptha teasa agus ar chaighdeán an aeir. D’aithneofaí laghdú ar an teocht dhromchla i gceann timpeall fiche bliain.[12]

• 6ú Tuarascáil de chuid an Phainéil Idir-Rialtasach ar an Athrú Aeráide