Murchadh Ó Ceallaigh
An chéad rí is daichead Uí Mhaine agus ochtú Ceann na Fine ba ea Murchadh Ó Ceallaigh (bás 1186).
| Teaghlach | |
|---|---|
| Athair | Tadhg Ó Ceallaigh |
Stair
Maraíodh an t-iar-rí, Conchúr Meánmhaighe, i gCath na gConchúr sa bhliain 1180 le linn éirí amach in éadan rí na gConnacht.[1]
Is amhlaidh gurbh é Murchadh ina mac le Tadhg Ó Ceallaigh, a bhí fuadaithe sa bhliain 1145 ag Toirdhealbach mac Diarmada Ó Briain, rí Thuamhan.
Éirithe amach
Le linn na mblianta 1183–1186, tharla tuilleadh achrainn i measc Uí Conchúir, agus mar thoradh bhí ar Ruaidrí Ua Conchobair éirí as an ríogacht ar son a mhic, Conchúr Meánmhaighe.[2]
Go gairid ina dhiaidh sin, chuaigh Conchúr i ngleic le Murchadh, a raibh aige an tiarnacht is mó sa ríocht. Insítear sna hannála gur maraíodh Murchadh ag Conchúr.[3] Maraíodh Chonchúr féin sa bhliain 1189.[4]
Muintir
Dúirt John O'Donovan go raibh comharba Mhurchadha, Domnall Mór Ua Cellaigh (bás 1221) ina shinsear gach Ó Ceallaigh a bhí ar marthain sa 17ú haois. B'fhéidir nach dtugann seo le fios ach gur thit muintir na Mhurchadha as an uasalaicme.
Tagairtí sna hannála
- ACM 1181.4: ... Do-rochair beos Aodh mac Conchobhair Ui Cellaigh, ...
- ACM 1186.7: Murchadh mac Taidhg Ui Ceallaigh tigherna Ua Máine do marbhadh la Conchobhar Maonmaighe.
Foinsí
- Corpus of Electronic Texts
- Francis John Byrne, Irish Kings and High-Kings, Baile Átha Cliath (1971;2003) Four Courts Press, ISBN 978-1-85182-196-9
- Gerard Madden, History of the O'Maddens of Hy-Many, 2004. ISBN 0-9529511-7-7.
- Joseph Mannion, The Life, Legends and Legacy of Saint Kerrill: A Fifth-Century East Galway Evangelist, 2004. ISBN 0-9547698-1-3
- Denis Walsh, Uí Mhaine
- Dan P. McCarthy, Synchronisms Curtha i gcartlann 2012-06-08 ar an Wayback Machine, eagrán athbhreithnithe, Coláiste na Tríonóide.
Tagairtí
- Annála na gCeithre Máistrí, ACM 1180.6
- ACM 1186.5
- ACM 1186.7
- ACM 1189.8
| Réamhtheachtaí Conchobar Maenmaige Ua Cellaigh |
Rí Uí Mhaine 1180–1186 |
Comharba Domnall Mór Ua Cellaigh |