Muintir Mhurchadha

Rítheaghlach as cúige Chonnacht na meánaoise, géag de chlann Uí Bhriúin, ba ea Muintir Mhurchadha (Meán-Ghaeilge Muintir Murchada). Ainmníodh iad as Murchadh mac Maonaigh, rí of Uí Bhriúin Seola, a fuair bás sa bhliain 891.[1] In am trátha, mar ba ghnách, ainmníodh an ceantar as an muintir.

Luath dhreamanna agus ríochtaí in Éirinn, c. 800

Stair

Feictear an rítheaghlach don chéad uair sna hannála sa bhliain 1061,[2] agus faoin mbliain 1238 b'ionann an t-ainm agus an tuath.[3] Ghlac an teaghlach an sloinne Ó Flaithbheartaigh. Díbríodh iad ag ríthe Uí Chonchúir go dtí Iar Connacht, áit ar a bhfuil fud cónaí orthu.

Fuarthas ar a laghad na paróiste a leanas mar chuid de Mhuintir Mhurchada: Cill Fhursa, Cill Chilbhire, Cill Éinne, Cill Chuanna, An Carraigín (Gaillimh), Cill Leabhair agus Comar. Meastar freisin go raibh codanna desna paróistí a leanas ann: Béal Chláir, Domhnach Pádraig, Cora Finne (Gaillimh), Tuaim, Cill Bheanáin agus Cill Fhir Iarainn.

Is dréacht é Crichaireacht cinedach nduchasa Muintiri Murchada, a théann siar go dtí Flaithbertach Ua Flaithbertaigh (bás 1098), rí Chonnacht, ina bhfeictear na príomh chlanna agus a gcuid tailte laistigh de Mhuintir Mhurchadha.

Ríthe

Uí Fhlaithbheartaigh Iarthair
  • Domhnall Crón Ó Flaithbheartaigh, beo 1559

Uí Fhlaithbheartaigh Oirthir
  • Murchadh na dTuadh Ó Flaithbheartaigh, beo 1560–1593.

Tagairtí sna hannála

As Annála na gCeithre Máistrí, as Meán-Ghaeilge:

  • ACM 1417.5: Ruaidhri mac Murchadha Uí Fhlaithbertaigh, Ruaidhri mac Diarmada Duibh Uí Flaithbertaigh, & sé fir dhécc d' Uíbh Flaithbhertaigh imaille friú do bháthadh for Chuan Umhaill.
  • ACM 1422.5: Domhnall Find Ua Flaithbheartaigh do mharbhadh la cloinn Domhnaill Uí Fhlaithbhertaigh.
  • ACM 1442.7: O Flaithbheartaigh .i. An Giolla Dub mac Briain tighearna Iarthair Connacht do écc.
  • ACM 1565.5: Murchadh mac Domhnaill mic Ruaidhri Uí Flaithbertaigh do bhathadh.

Féach freisin

Foinsí
  • Nollaig Ó Muraíle (2008), A tract on the Connacht territory of Munitir Mhurchada Journal of the Cork Historical and Archaeological Society, iml. 113.
  • Paul MacCotter, Medieval Ireland: Territorial, Political and Economic Divisions, Four Courts Press, 2008, ll. 140–141. ISBN 978-1-84682-098-4

Tagairtí
  1. Annála na gCeithre Máistrí, ACM 891.12
  2. ACM 1061.12
  3. ACM 1238.7, Caisléna do dhénamh h-i Muintir Murchadha


This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.