Liosta monarchaí Shasana

Seo liosta ríthe agus banríonacha Ríocht Shasana a thosaíonn le hAilfrid Mór, Rí Wessex, ar cheann de na foríochtaí a bhíod i gceannas ar roinnt de Shasana comhaimseartha. Cé nach raibh Alfred an chéad rí a rinne éileamh na Sasanaigh uilig a rialú, léiríonn a riail an chéad líne gan bhriseadh de Ríthe a bhí i gceannas ar Shasana ar fad, sé sin Teaghlach Wessex.[1] B'í an bhanríon Áine monarc deireanach ríocht Shasana idirdhealaithe, agus as sin amach, ar an 8 Márta 1702, rinneadh banríon na Breataine Móire agus na hÉireann d'Áine.

Crann teaghlaigh de mhonarcaí Shasana agus na Breataine Móire ó Choncas na Normannach i leith
Armas Ríthe Shasana, 1558-1603

Is minic a mbíonn argóintí ann faoi, cé acu, i measc ríochtaí ársa Angla-Shacsanach a ba chóir an t-aitheantas, céad Rí Shasana amach. Mar shampla, uaireanta tugann scríbhneoirí móréilimh an teideal 'ríthe Shasana' ar Offa, rí Mhercai, agus Egbert, rí Wessex, ach ní aontaíonn na staraithe go léir leo. Ag deireadh an ochtú haois, bhain Offa ceannasaíocht amach ar dheisceart Shasana, ach nír mhair  a fhorlámhas i ndiaidh a bháis sa bhliain 796. Sa bhliain 829, chloígh Egbert Mercia, ach chaill sé an smacht a bhí aige uirthi go luath ina dhiaidh sin. Anonn sa naoú haois b'í Ríocht  Wessex an ríocht Angla-Shacsanach is láidre.  B'é Ailfrid Mór ardtiarna iarthair Mhercia agus d'úsáid dé an teideal 'Rí na nAnglach agus na Sacsanach',  ach ní bhfuair sé riamh i gcumhacht in oirthear agus i dtuaisceart Shasana, ag an am sin bhí ansin i lámha na nDanar (a thugtaí 'Danelaw' uirthi. Chloígh a mhac Edward Mór oirthir Danelaw, ach b'é Æthelstan, mac Edward an chéad rí a bhí in ann  iomlán Shasana a rialú, nuair a chloígh sé Northumbria, sa bhliain 927, agus meastar de réir roinnt staraithe nua-aimseartha gurm é an chéad rí Shasana.[2][3]

An Phrionsacht na breataine Bige a bhí ionchorprú isteach i Ríocht Shasana faoi Reacht Rhuddlan i 1284, agus i 1301 Rí Edward mé a infheistiú ar a mhac is sine, ar an todhchaí Rí Edward II, mar an Prionsa na breataine Bige. Ós rud é an am sin, ach amháin le haghaidh an Rí Edward III, an duine is sine mac de gach monarchs béarla a bheith iompartha teideal seo. Tar éis an bháis na Banríona Eilís I, gan cheist, i 1603, an corónacha Shasana agus na Halban a bhí ceangailte, in pearsanta aontais faoi Rí Séamas VI na Halban, a bhí Séamus I Shasana. Ag ríoga forógra, James styled é féin ina "Rí na Breataine Móire", ach den sórt sin aon ríocht a bhí a cruthaíodh go dtí 1707, nuair a Sasana ndearnadh reachtacha aontais le Halbain go dtí foirm nua Ríocht aontaithe na Breataine Móire, i rith an réimeas na Banríona Anne.[4]

Nótaí
  1. A Brief History of British Kings and Queens: British Royal History from Alfred the Great to the Present, Mike Ashley, Running Press, 2003
  2. "Handbook of British Chronology" (1996). Royal Historical Society.
  3. Keynes, Simon (2001). "Rulers of the English, c.450–1066". In Michael Lapidge, John Blair, Simon Keynes agus Donald Scragg (ed.). The Blackwell Encyclopedia of Anglo-Saxon England. Blackwell Publishing. p. 514. ISBN 978-0-631-22492-1.{{cite encyclopedia}}: CS1 maint: multiple names: editors list (link)
  4. In 1801, the Kingdom of Ireland, which had been under English rule since King Henry II, became part of the United Kingdom of Great Britain and Ireland following the Act of Union, which lasted until the secession of Ireland in 1922 and the subsequent renaming of the state to the United Kingdom of Great Britain and Northern Ireland.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.