Jimmy Wales

Saolaíodh Wales do Jimmy Wales, bainisteoir i siopa grósaera, agus do Doris Wales, múinteoir bunscoile i scoil phríobháideach a bhunaigh a máthair féin i Huntsville. Sa teach scoile úd, nach raibh ach aon tseomra amháin inti, a bhfuair Jimmy Wales óg agus an triúr eile den chlann a gcuid bunoideachais. Faoi aois a cheithre bliana, bhí léamh aige. Bhí an World Book Encyclopedia ceannaithe ag a mháthair ó fhear díolacháin, agus bhain Jimmy sult as a léamh. D'éirigh sé mar nós aige an Encyclopædia Britannica a léamh chomh maith. Nuair a bhí an t-ochtú bliain ar scoil críochnaithe aige, d'fhreastail sé ar an Randolph School, ardscoil i Huntsville inar ullmhaíodh na mic léinn don ollscolaíocht. Cé go raibh sé costasach orthu, chuir tuismitheoirí Jimmy Wales béim ón tús ar an oideachas.

Fuair Jimmy Wales céim bhaitsiléara in airgeadas ó Ollscoil Auburn, in Alabama. Lean sé ar aghaidh leis an airgeadas agus é páirteach i gcláracha dochtúireachta in Ollscoil Alabama agus Ollscoil Indiana. Fuair sé céim mháistir san airgeadas ó Ollscoil Alabama ach níor scríobh sé a thráchtas dochtúireachta ariamh.

Sa bhliain 1996, chuir Wales agus beirt pháirtí gnó comhlacht Idirlín ag obair darb ainm Bomis, cineál fáinne Idirlín dírithe ar na fir, a chuir fóraim agus suíomhanna eile siamsaíochta, spóirt, ficsin eolaíochta srl le fáil dóibh, grianghraif anghrácha san áireamh ar feadh tamaill. D'éirigh Wales as an bhfiontar sin sa bhliain 2006.

I mí Mhárta na bliana 2000 ag Bomis thosaigh Wales ag obair ar Nupedia, tionscadal ciclipéide i mBéarla, an t-ábhar ab ansa leis. Bhí Nupedia á scríobh ag saineolaithe agus iad ag obair ar bhunús breithnithe piaraí. Cheap Wales fear darb ainm Larry Singer mar phríomheagarthóir ar an gciclipéid; phléigh an bheirt acu cúrsaí fealsúnachta eatarthu féin. Ní raibh Nupedia ag dul chun cinn go maith, áfach, agus mhol Ken Kovitz, cláraitheoir agus cara le Singer, dóibh féidhm a bhaint as Wiki-Software le marbhántacht Nupedia a shárú.

D'éist siad lena chomhairle agus rinne siad vící den Nupedia. Vící teoranta a bhí ann mar, cé go raibh na hailt le bheith curtha le chéile ag cibé daoine ón taobh amuigh a bhí sásta bheith páirteach san obair—cosúil le Wikipedia an lae inniu—bhí na hailt chríochnaithe le dul faoi inniúchadh saineolaithe Nupedia (na ‘piaraí’ mar dhea) go fóill. Chuir an chuid ba mhó de na saineolaithe céanna an plean seo síos agus suas, áfach—ní raibh siad sásta bheith páirteach ann. Cúig lá ina dhiaidh sin, mar sin, ar an 15ú Eanáir 2001, d’fhoscail Wales an tionscadal don saol mór. An rud nach raibh ann ach deis thurgnamhach le maith a dhéanamh don Nupedia, bhí sé ina chiclipéid neamhspleách a bhaist Sanger ‘Wikipedia’ air.

Tá a thuilleadh meán ag Cómhaoin Wikimedia a bhaineann le: Jimmy Wales.

• Jimmy Wales Curtha i gcartlann 2004-10-11 ar an Wayback Machine, blag oifigiúil

Is síol é an t-alt seo. Cuir leis, chun cuidiú leis an Vicipéid. Má tá alt níos forbartha le fáil i dteanga eile, is féidir leat aistriúchán Gaeilge a dhéanamh.