Jean Bodel

Jean Bodel
	;
Beathaisnéis
Breith	c. 1165; Arras, An Fhrainc
Bás	c. 1210 ; 44/45 bliana d'aois; Beaurain, An Fhrainc
Siocair bháis	Lobhra
Gníomhaíocht
Réimse oibre	Litríocht mheánaoiseach, fabliau agus Litríocht na Fraince
Gairm	file, ceoltóir, scríbhneoir, trúbadóir
Seánra	Chanson de geste
Teangacha	An Fhraincis
Saothar
	Saothar suntasach Le Jeu de saint Nicolas; Le vilain de Farbu (en) ; Brunain la vache au prêtre (en) ; Des deus chevaus (en) ; De covoteus et de l'envieus (en) ; Le vilain de Bailluel (en) ; Pastourelles (en) ; Les congés (en) ; (1190) Li sohaiz desvez (en) ; (12 haois) Chanson des Saisnes (en) ; (12 haois) De Haimet et de Barat (en) ;

Trouvère-oirfideach ón gcathair Arras na Fraince ab ea Jean Bodel, nó Jehan Bodel. Do rugadh é thart ar an mbliain 1165 agus do fuair sé bás thart ar an mbliain 1210. Do bhain sé clú agus cáil amach leis na chansons de geste agus na fabliaux a scríobh sé as Sean-Fhraincis.

Is é Bodel a scríobh an Chanson des Saisnes (Gaeilge: 'Bailéad na Sacsanach'), bailéad faoin gcogadh a chuir Séarlas Mór ar na Sacsanaigh agus ar a dtaoiseach, Widukind - nó Guiteclin, mar a thugann Bodel air. Scríobh Bodel an Jeu de saint Nicolas (Gaeilge: 'Dráma Shan Nioclás') leis. Dráma is ea an Jeu de saint Nicolas a insíonn faoin gcaoi ina gcuireann San Nicolás ar ghadaithe, gadaithe a bhí tar éis ciste a ghoid ón rí, an ciste sin a thabhairt thar n-ais. Chomh maith leis an dá phíosa sin, do scríobh Bodel go leor fabliaux, Brunain la vache au prêtre (Gaeilge: 'Brunain, bó don sagart') ina measc.

Dob é Bodel an chéad duine, a bhfuil aithne againn air, a chuir ord ar na hábhair fhinscéalacha agus na ciogail liteartha a mbunaíodh scríbhneoirí Fraincise na Meánaoise a gcuid saothar orthu. Roinn sé na hábhair agus na ciogail sin i dtrí fhoghrúpa: an matière de Rome (Gaeilge: 'Ábhar na Róimhe'), nó na scéalta a bhaineann leis an Ré Chlasaiceach; an matière de Bretagne (Gaeilge: 'Ábhar na Breataine'), nó na scéalta a bhaineann leis an Rí Artúr; agus an matière de France (Gaeilge: 'Ábhar na Fraince'), nó na scéalta a bhaineann le Séarlas Mór agus na ridirí a bhí aige.

Sa bhliain 1202, tháinig an lobhra ar Bhodel agus chuaigh sé isteach i lobharlann, áit inar chaith sé na blianta deireanacha dá shaol. Agus an lobhra tagtha air, scríobh sé Congés (Gaeilge: 'Beannachtaí an té a imíonn'), sa dán sin chuir Bodel a bheannacht lena chairde agus leis an gcathair inar rugadh é. Ní hé An Bás ábhar an dáin a scríobh Bodel, ach bás an fhile féin. Ós rud é go bhfuil sé bunaithe ar phearsa agus ar shaol an fhile, tá áit lárnach ag an ndán seo i stair litríocht na Fraince: Ba iad Congés le Bodel agus na Rainn faoin mBás a scríobh Hélinand de Froidmont a chuir tús le modh nua filíochta i dtraidisiún na Fraince, filíocht phearsanta. Is filíocht den saghas sin a scríobhfadh Rutebeuf, duine desna filí Francacha is iomráití díobh siúd a scríobh sa Meánaois.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.