Iosrael
Tír sa Mheánoirthear, ar bhruach thoir na Meánmhara is ea Iosrael. Bhí daonra de 8,4 milliún duine sa tír sa bhliain 2006.
![]() | |||||
---|---|---|---|---|---|
מְדִינַת יִשְׂרָאֵל (he) دَوْلَة إِسْرَائِيل (ar) ![]() | |||||
|
|||||
![]() ![]() | |||||
Aintiún | Hatikvah ![]() | ||||
Mana | «luach ar iarraidh» ![]() | ||||
Siombail oifigiúil | húpú, Anemone coronaria, Madra Chanán, ológ agus falafel ![]() | ||||
Ainmnithe in ómós | Tír Iosrael agus Iacób ![]() | ||||
Suíomh | |||||
![]() | |||||
| |||||
Príomhchathair | Iarúsailéim ![]() | ||||
Daonra | |||||
Iomlán | 872,700 (1948) ![]() | ||||
• Dlús | 42.02 hab./km² | ||||
Teanga oifigiúil | An Eabhrais ![]() | ||||
Reiligiún | An Giúdachas, Ioslam, An Chríostaíocht agus na Drúsaigh ![]() | ||||
Tíreolaíocht | |||||
Cuid de | An Meánoirthear Iarthar na hÁise ![]() | ||||
Achar dromchla | 20,770 km² ![]() | ||||
• Uisce | 2.1 % ![]() | ||||
Suite i nó in aice le limistéar uisce | An Mhuir Leiveantach, Muir na Gailíle, An Mhuir Mharbh, Gulf of Aqaba (en) ![]() ![]() | ||||
Pointe is airde | Sliabh Hearmón (2,814 m) ![]() | ||||
Pointe is ísle | An Mhuir Mharbh (−437 m) ![]() | ||||
Ar theorainn le | |||||
Sonraí stairiúla | |||||
Leanann sé/sí | an Phalaistín Shainordaitheach ![]() | ||||
Bunaitheoir(í) | David Ben-Gurion ![]() | ||||
Cruthú | 14 Bealtaine 1948: (Forógra saoirse Iosrael) | ||||
Saoire phoiblí | Yom HaShoah (en) ![]() ![]() Yom Hazikaron (en) ![]() ![]() Independence Day (en) ![]() ![]() Jerusalem Day (en) ![]() ![]() Rosh Hashanah (en) ![]() ![]() Yom Kippur (10 Tishrei (en) ![]() Sukkot (en) ![]() ![]() Shemini Atzeret (en) ![]() ![]() Féile an Tiomnaithe (25 Kislev (en) ![]() Tu BiShvat (en) ![]() ![]() Púirím (14 Adar (en) ![]() Cáisc na nGiúdach (15 Nisan (en) ![]() Mimouna (en) ![]() ![]() Shavuot (en) ![]() ![]() Lag BaOmer (en) ![]() ![]() Tu B'Av (en) ![]() ![]() ![]() | ||||
Eagraíocht pholaitiúil | |||||
Córas rialtais | poblacht pharlaiminteach agus stát aonadach ![]() | ||||
Comhlacht feidhmiúcháin | cabinet of Israel (en) ![]() ![]() | ||||
Comhlacht reachtach | Knesset (en) ![]() ![]() | ||||
• Príomh-Aire Iosrael ![]() | Benjamin Netanyahu (2022–) ![]() | ||||
Údarás breithiúnach is airde | Cúirt Uachtarach Iosrael ![]() | ||||
Eacnamaíocht | |||||
OTI ainmniúil | 520,700,000,000 dollar (2022) ![]() | ||||
Airgeadra | seiceal nua ![]() | ||||
Aitheantóir tuairisciúil | |||||
Lonnaithe i gcrios ama | |||||
Fearann Idirlín barrleibhéil | .il agus ישראל. (en) ![]() ![]() | ||||
Glaochód | +972 ![]() | ||||
Uimhir theileafóin éigeandála | 100, 101 agus 102 ![]() | ||||
Cód tíre | IL ![]() | ||||
Eile | |||||
Suíomh gréasáin | gov.il ![]() | ||||
![]() ![]() ![]() ![]() ![]() ![]() |
Daoine
Tá móramh Giúdach in Iosrael, agus is stát Giúdach é.[1] Ach bíonn lucht mór Arabach sa tír, maraon le mionlaigh eile. Tá dlúthbhaint ag tailte na bPalaistíneach le hIosrael maidir le cúrsaí airgid agus polaitíochta, mar go n-oibríonn an-chuid Palaistíneach in Iosrael, agus go bhfuil na céadta coilíneachtaí curtha ar bun ag Iosraelaigh den aicme chrua a dteastaíonn uathu seilbh a ghlacadh go hiomlán ar an 'Iosrael stairiúil'.
Ar 8 Nollaig 2017, d'fhógair Uachtarán Stáit Aontaithe Mheiriceá, Donald Trump, go raibh na Stáit Aontaithe chun aitheantas a thabhairt feasta go hIarúsailéim mar phríomhchathair Iosrael.[2]
Tíreolaíocht
Is í an Mhuir Mharbh an áit is ísle ar domhain, agus téann a lán ann le snámh, rud atá an-éasca, ós rud é go bhfuil an t-uisce trom le salann. Tá dún Masada fós le feiceáil, áit ar fhan buíon Giúdach a bhí ag cur i gcoinne na Rómhánach ar feadh trí bliana, gur mharaigh siad iad féin ar dheireadh. Tógann sé trí huair a chloig dul go dtí an mullach, nó is féidir dul le carr-chábla. I measc na sliabhraonta tá an Ghailíl, Shliabh Chairmeil agus an Golan sa tuaisceart.

Féach freisin
- Stair Iosrael
- Coimhlint Iosraelach-Phalaistíneach
- Eabhrais
- Daoine Iosraelacha
- Iarúsailéim
Tagairtí
- Gadi Taub (2019-04-19). "Opinion Yes, the Nation-state of the Jewish People" (en). Haaretz. Dáta rochtana: 2019-05-14.
- Nuacht RTÉ (2017-12-08). "Pailistíneach amháin - ar a laghad - maraithe le linn caismirte" (as ga-IE).