Gnaeus Julius Agricola
Ginearál agus polaiteoir Rómhánach ab ea Gnaeus Julius Agricola (13 Meitheamh 40 – 23 Lúnasa 93) a bhí freagrach as cuid mhór de choncas na Róimhe ar an mBreatain. Rugadh Agricola do theaghlach polaitiúil de chéim sheanadóiriúil, agus thosaigh Agricola a ghairm bheatha mhíleata mar threabhann míleata faoin nGobharnóir Gaius Suetonius Paulinus. Ina ghairm bheatha ina dhiaidh sin, bhí sé i bpoist pholaitiúla éagsúla sa Róimh. Sa bhliain 64, ceapadh é ina chaestóir i gCúige na hÁise. Dhá bhliain ina dhiaidh sin, ceapadh é ina threabhann pleibeach, agus sa bhliain 68, rinneadh praetóir de. I rith Bhliain na gCeithre Impire sa bhliain 69, thacaigh sé le Veaspáisian, ginearál arm na Siria, ina iarraidh ar an ríchathaoir.
  | |
| Beathaisnéis | |
|---|---|
| Breith | 13 Iúil 40 Forum Iulii (en)  |
| Bás | 23 Lúnasa 93 53 bliana d'aois An Róimh |
| Siocair bháis | Dúnmharú |
| Gobharnóir Rómhánach An Bhreatain Rómhánach | |
| 78 – 85 ← Frontinus (en) – Sallustius Lucullus (en) → | |
| Praetóir | |
| Caestóir | |
| Seanadóir de chuid na Sean-Róimhe | |
| Treabhann na bpleibeach | |
 Consal Rómhánach | |
| | |
| Gníomhaíocht | |
| Gairm | polaiteoir, saighdiúir |
| Tréimhse ama | Ard-Impireacht na Róimhe |
| Teangacha | An Laidin |
| Gairm mhillteach | |
| Géillsine | Impireacht na Róimhe |
| Coinbhleacht | Battle of Watling Street (en) agus Battle of Mons Graupius (en) |
| Teaghlach | |
| Céile | Domitia Decidiana (en) (61–) |
| Páiste | Julia Agricola |
| Athair | Lucius Julius Graecinus (en) agus Julia Procilla (en) |
Nuair a rinneadh Impire de Veaspáisian, rinneadh paitríoch de Agricola agus ceapadh é ina ghobharnóir ar Gallia Aquitania . Sa bhliain 77, rinneadh consal agus gobharnóir na Breataine (Laidin: Britannia) de . Mar ghobharnóir, chríochnaigh sé an concas a bhfuil sa lá atá inniu ann sa Bhreatain Bheag agus i dtuaisceart Shasana, agus threoraigh sé a arm go dtí an taobh i bhfad ó thuaidh d' Albain, ag bunú dúnta trasna cuid mhaith de na hísealchríocha . Sa bhliain 85, athghairm an tImpire Domitian Agricola ón mBreatain tar éis seirbhís neamhghnách fada ann. Tar éis dó filleadh, scoir sé ón saol míleata agus poiblí agus fuair sé bás sa bhliain 93. Scríobhadh an chuid is mó dá bhfuil ar eolas faoi Agricola agus a ghobharnóireacht sa De vita et moribus Iulii Agricolae, [1] bunfhoinse, a scríobh Tacitus, mac-céile Agricola, agus fianaise sheandálaíochta mhionsonraithe ó thuaisceart na Breataine. [2]
Luathshaol
Rugadh Agricola i gcoilíneacht (Laidin: colonia) Forum Julii, Gallia Narbonensis ( Fréjus na Fraince anois). Bhí tuismitheoirí Agricola ó theaghlaigh pholaitiúla iomráiteacha, de chéim sheanadóiriúil sa Ghaill Rómhánach . Bhí an bheirt sheanathair aige ina ngobharnóirí impiriúla. Praetóir ba ea a athair, Lucius Julius Graecinus, agus bhí sé ina bhall de Sheanad na Róimhe sa bhliain a rugadh Agricola. Bhí cáil bainte amach ag Graecinus mar gheall ar a spéis san fhealsúnacht. Idir 40 Lúnasa agus 41 Eanáir, d'ordaigh an t-impire Caligula a bhás, toisc gur dhiúltaigh sé dara col ceathrar an impire Marcus Junius Silanus a ionchúiseamh.
Julia Procilla ab ainm dá mháthair. Déanann an staraí Rómhánach Tacitus cur síos uirthi mar "bhean de bhua ar leith" a raibh gean ceanúil aici ar a mac. Cuireadh oideachas ar Agricola in Massilia (Marseille), agus léirigh sé an méid a measadh a bheith ina spéis mhíshláintiúil san fhealsúnacht.
Gairm pholaitiúil
Thosaigh sé a ghairm bheatha i saol poiblí na Róimhe mar threabhann míleata, rinne sé seirbhís sa Bhreatain faoi Gaius Suetonius Paulinus ó 58 go 62. Is dócha go raibh baint aige leis an Legio II Augusta, ach roghnaíodh é chun seirbhís a dhéanamh ar fhoireann Suetonius [3] agus mar sin is cinnte go raibh sé rannpháirteach i gcur faoi chois éirí amach Boudica sa bhliain 61.
Tagairtí
- Tacitus, Agricola; Dio Cassius (Roman History 66.20) and three inscriptions found in Britain (including the Verulamium Forum inscription) also make reference to Agricola.
- Hanson, W.S. (1991), Agricola and the conquest of the north (2nd edn), London: Batsford.
- Agricola 5