Brian (miotaseolaíocht)
I Miotaseolaíocht na nGael, ar duine de thriúr mac Tuireann na dTuath Dé Danann ba ea Brian, i dteannta le Iuchar agus Iucharba.
| Cineál | carachtar i miotaseolaíocht na nGael  |
|---|---|
| Comhthéacs | |
| Cruinne | miotaseolaíocht na gCeilteach |
| Dáta | |
| Inscne | fireann |
| Muintir | |
| Máthair | Danu |
| Athair | Lugh |
| Siblíní | Iucharba agus Iuchar |
Oidheadh Chlainne Tuireann
Shocraigh an triúr deartháireacha, Cian, namhaid a n-athair, agus é féin athair Lugh, a mharú. Chuaigh Cian i riocht muice, chun é féin a chur as aithne, ach chuaigh na deartháireacha i riocht cúnna, agus chuaigh ar a thóir. Mharaigh siad é agus shrac a chorp as a chéile. Rinne siad iarracht a gcoir a cheilt, ach rug Lugh orthu ar ball beag. Mar éiric, sheol sé ar tóraíocht iad ar fud an domhain, chun airm draíochta a thabhairt ar ais, a bhí ar intinn ag Lugh feidhm a bhaint astu sa Dara Cath Maighe Tuireadh. D'éirigh leo gach a raibh ó Lugh, ach d'fhill siad go hÉirinn agus iad gortaithe go dona. D'impigh siad ar Lugh iad a leigheas, ach dhiúltaigh sé. Fuair siad bás, agus fuair Tuireann bás de chumha thar a n-uaigheanna.
I leagan amháin ar a laghad den scéal, is é Brian an té a bhí glic agus grinn, siúd is nach raibh stuaim ná meabhair ag a dheartháireacha, agus an-uamhan orthu i láthair Bhriain.
Cuireadh scéal Clainne Tuireann i gcomórtas le hArgonautica Gaelach.[1]
Béaloideas na hAlban
I mbéaloideas níos déanaí na hAlban, b'fhear mórchúiseach é Brian, a thug cabhair don Chailleach chun Deò-ghrèine a tharrtháil.
Cultúr na ndaoine
Is príomhphearsa é Brian san úrscéal As Baile: A Story le Patrick Magee, a athinsíonn scéal Mhic Tuireann.
Tagairtí
- "The Children of Tuireann". P. W. Joyce (aistr.). 1879. Old Irish Romances. C. Kegan Paul & Co.