1975

1975
Sampla de	bliain féilire agus common year starting and ending on Wednesday (en)
Féilirí eile
féilire Ghréagóra	1975 (mcmlxxv)
Ioslamach	1395 – 1396
Síneach	4671 – 4672
Eabhrach	5735 – 5736
Hiondúch	2030 – 2031 (Vikram Samvat); 1897 – 1898 (Shaka Samvat); 5076 – 5077 (Kali Yuga)
Peirseach	1353 – 1354
Airméanach	1424
Rúnach	2225
Ab urbe condita	2728
Catagóirí
	Breitheanna Básanna ; Teilifís Scannáin
Aois
	19ú haois - 20ú haois - 21ú haois
Deich mbliana
	1940í 1950í 1960í - 1970í - 1980í 1990í 2000í
Bliain
	1972 1973 1974 - 1975 - 1976 1977 1978

Eachtraí

4 Feabhra - D'éirigh le crith talún a thuar den chéad uair riamh (rud annamh ó shin i leith) in Haicheng, Liaoning, Daonphoblacht na Síne. Fuair 2,041 duine bás ina ainneoin sin.
11 Feabhra - Fuair Margaret Thatcher an bua ar Edward Heath sa chomórtas le haghaidh cheannasaíocht an Pháirtí Choimeádaigh.
4 Aibreán - Chuir Bill Gates a chomhlacht nua ar bun in Albuquerque, Nua-Mheicsiceo.
17 Aibreán - Ghabh an Khmer Rouge Phnom Penh, príomhchathir na Cambóide agus d'ordaigh siad do lucht na cathrach gan eisceacht imeacht láithreach bonn. Cuireadh tús le cinedhíothú an Khmer Rouge.
30 Aibreán - Ghabh fórsaí an tuaiscirt cathair Saigon i Vítneam, ag cur deireadh le cogadh a mhair tríocha bliain. Tugadh Cathair Ho Chi Minh uirthi in ómós do cheannaire náisiúnach cumannach na tíre.
1 Lúnasa - Síníodh Comhaontaithe Heilsincí.
8 Lúnasa - Theip ar Dhamba Banqiao i Henan sa tSín, agus tíofún agus fronta fuar ag bualadh lena chéile. An teip dhamba ba mhó ariamh a bhí ann: Fuair 26,000 duine bás sna tuillte féin agus timpeall ar 140,000 leis an ngorta agus na galair a tháinig ina dhiaidh.
10 Samhain - Chuaigh an SS Edmund Fitzgerald go tóin Loch Superior le linn stoirme. Chum Gordon Lightfoot amhrán faoi níos déanaí.
11 Samhain - Fógraíodh neamhspleáchas Angóla ón Phortaingéil.
26 Samhain - Taispeánadh an scannán cultais úd The Rocky Horror Picture Show sna pictiúrlanna den chéad uair.

Thaispeáin nascadh Apollo-Soyuz sa spás sa bhliain 1975 go raibh na Stáit Aontaithe agus an tAontas Sóivéadach ábalta comhoibriú lena chéile.

Breitheanna

1 Eanáir — Terence Flanagan, polaiteoir Éireannach
2 Eanáir — Rónán Mac Con Iomaire, scríbhneoir agus craoltóir Éireannach
5 Eanáir — Bradley Cooper, aisteoir Meiriceánach
11 Eanáir — Matteo Renzi, polaiteoir Iodálach
5 Feabhra — Giovanni van Bronckhorst, imreoir sacair agus bainisteoir Ísiltíreach
18 Feabhra — Gary Neville, imreoir sacair Sasanach
21 Feabhra — Sergio Martínez, dornálaí Airgintíneach
8 Márta — Sultan Ibragimov, dornálaí
12 Márta — Amanda Milling, polaiteoir de chuid an Pháirtí Choimeádaigh sa Ríocht Aontaithe
14 Márta — Rushanara Ali, polaiteoir Briotanach
15 Márta — Veselin Topalov, ardmháistir fichille Bulgárach
15 Márta — Will.i.am, ceoltóir, aisteoir agus amhránaí Meiriceánach
21 Márta — Mark Williams, imreoir snúcair Breatnach
27 Márta — Fergie, ceoltóir, aisteoir agus amhránaí Meiriceánach
1 Aibreán — Darragh Ó Sé, imreoir peil Ghaelach
3 Aibreán — Aries Spears, fuirseoir Meiriceánach
5 Aibreán — John Hartson, imreoir sacair Breatnach
16 Aibreán — Sean Maher, aisteoir Meiriceánach
19 Aibreán — Jussi Jääskeläinen, imreoir sacair Fionlannach
25 Aibreán — Dara Ó Cinnéide, imreoir peil Ghaelach
2 Bealtaine — David Beckham, imreoir sacair Sasanach
3 Bealtaine — Christina Hendricks, ban-aisteoir Meiriceánach
6 Bealtaine — Fabiola Toupin, amhránaí Ceanadach
7 Bealtaine — Seán Ó Cadhain, polaiteoir Éireannach
9 Bealtaine — Chris Diamantopoulos, aisteoir Ceanadach
12 Bealtaine — Jonah Lomu, imreoir rugbaí Nua-Shéalannach
18 Bealtaine — John Higgins, imreoir snúcair Albanach
21 Bealtaine — Laurent Robert, imreoir sacair Francach
24 Bealtaine — Will Sasso, fuirseoir Ceanadach
25 Bealtaine — Keiko Fujimori, polaiteoir Peiriúch
4 Meitheamh — Angelina Jolie, ban-aisteoir Meiriceánach
8 Meitheamh — Michael Buckley, aisteoir, stiúrthóir, agus scríbhneoir scripte Meiriceánach
10 Meitheamh — Henrik Pedersen, imreoir sacair Danmhargach
17 Meitheamh — Alice Mary Higgins, polaiteoir Éireannach
24 Meitheamh — Joe Carey, polaiteoir Éireannach de chuid Fine Gael
25 Meitheamh — Vladimir Kramnik, ardmháistir fichille Rúiseach
27 Meitheamh — Tobey Maguire, aisteoir Meiriceánach
30 Meitheamh — Ralf Schumacher, tiománaí Foirmle a hAon
5 Iúil — Hernán Crespo, imreoir sacair Airgintíneach
6 Iúil — 50 Cent, rapálaí agus aisteoir Meiriceánach
9 Iúil — Jack White, ceoltóir Meiriceánach
10 Iúil — Stefán Karl Stefánsson, aisteoir Íoslannach
12 Iúil — Carolina Kasting, ban-aisteoir
13 Iúil — Alan Kelly, polaiteoir Éireannach
17 Iúil — Konnie Huq, láithreoir teilifíse Briotanach
26 Iúil — Liz Truss, polaiteoir Briotanach
5 Lúnasa — Antony Cotton, aisteoir
10 Lúnasa — Brian Ó Dúchair, imreoir peil Ghaelach
12 Lúnasa — Casey Affleck, aisteoir Meiriceánach
22 Lúnasa — Diarmuid Ó Murchú, imreoir peil Ghaelach
30 Lúnasa — Radhi Jaïdi, imreoir sacair Túinéiseach
13 Meán Fómhair — Idan Tal, imreoir sacair Iosraelach
20 Meán Fómhair — Juan Pablo Montoya, tiománaí Foirmle a hAon
22 Meán Fómhair — Katie Holten, ealaíontóir Éireannach
25 Meán Fómhair — Declan Donnelly, láithreoir teilifíse Sasanach
25 Meán Fómhair — Tom Neville, polaiteoir Éireannach
29 Meán Fómhair — Ollie Cahill, peileadóir Éireannach
30 Meán Fómhair — Marion Cotillard, ban-aisteoir Francach
5 Deireadh Fómhair — Bobo Balde, imreoir sacair Francach
5 Deireadh Fómhair — Kate Winslet, ban-aisteoir Sasanach
5 Deireadh Fómhair — Scott Weinger, aisteoir Meiriceánach
6 Deireadh Fómhair — Pato Machete, rapálaí
10 Deireadh Fómhair — Daniel Santos, dornálaí
21 Deireadh Fómhair — Colin McGrath, polaiteoir i dTuaisceart Éireann
21 Deireadh Fómhair — Henrique Hilário, peileadóir Portaingéalach
8 Samhain — Tara Reid, ban-aisteoir Meiriceánach
9 Samhain — James Browne, polaiteoir Éireannach
12 Samhain — Des Bishop, fuirseoir Gael-Mheiriceánach
16 Samhain — Tara Lynne O'Neill, ban-aisteoir Éireannach
29 Samhain — Natalie Evans, Banbharún Evans of Bowes Park, polaiteoir coimeádach Briotanach
2 Nollaig — Adel Kachermi, aisteoir agus amhránaí Francach
5 Nollaig — Ronnie O'Sullivan, imreoir snúcair Sasanach
7 Nollaig — Gerald Nash, polaiteoir Éireannach
14 Nollaig — Stephen Donnelly, polaiteoir neamhspleách Éireannach
15 Nollaig — Aaron Flahavan, imreoir sacair (b. 2001)
16 Nollaig — Paul Maynard, polaiteoir Briotanach
19 Nollaig — Brandon Sanderson, Údar Fantasaíochta/Ficsean Eolaíochta Meiriceánach
21 Nollaig — Charles Michel, polaiteoir Beilgeach
30 Nollaig — Tiger Woods, galfaire Meiriceánach

Básanna

4 Eanáir — Carlo Levi, scríbhneoir Iodálach (r. 1902)
5 Eanáir — Johnny Geoghegan, polaiteoir Éireannach
7 Eanáir — Sinéad de Valera, bean chéile Eamon de Valera, polaiteoir Éireannach (r. 1878)
24 Eanáir — Larry Fine, aisteoir Meiriceánach (r. 1902)
7 Feabhra — Eamonn Cooney, polaiteoir Éireannach
14 Feabhra — Julian Huxley, bitheolaí Sasanach (r. 1887)
23 Feabhra — Earnán de Blaghd, polaiteoir, réabhlóidí agus bainisteoir amharclainne (r. 1889)
25 Feabhra — Elijah Muhammad, ceannaire reiligiúnach Meiriceánach
8 Márta — Robert Lahiffe, polaiteoir Éireannach
13 Márta — Ivo Andrić, scríbhneoir Iúgslavach (r. 1892)
14 Márta — Susan Hayward, ban-aisteoir Meiriceánach
17 Márta — Ernest Benson, polaiteoir
28 Márta — Pádraig Mac Con Midhe, iar-Uachtarán Chumann Lúthchleas Gael
5 Aibreán — Chiang Kai-shek, polaiteoir Síneach (r. 1887)
10 Aibreán — Marjorie Main, ban-aisteoir
10 Aibreán — Walker Evans, grianghrafadóir Meiriceánach (r. 1903)
11 Aibreán — Seán Collins, polaiteoir Éireannach
12 Aibreán — Josephine Baker, ban-aisteoir agus amhránaí Francach a rugadh i Meiriceá
14 Aibreán — Fredric March, aisteoir Meiriceánach
23 Aibreán — Michael Carty, polaiteoir Éireannach
30 Aibreán — Denis Heskin, polaiteoir Éireannach
4 Bealtaine — Moe Howard, fuirseoir agus aisteoir Meiriceánach (r. 1897)
10 Bealtaine — Michael Tierney, polaiteoir agus scoláire Éireannach
18 Bealtaine — Kazimierz Fajans, ceimiceoir Polannach (r. 1887)
29 Bealtaine — Ezzard Charles, dornálaí Meiriceánach (r. 1921)
30 Bealtaine — Steve Prefontaine, lúthchleasaí Meiriceánach (r. 1951)
24 Meitheamh — Frank MacDermot, polaiteoir Éireannach
26 Meitheamh — Josemaría Escrivá, sagart Spáinneach
7 Iúil — Jakob Bjerknes, eolaí Ioruach-Mheiriceánach (r. 1897)
8 Iúil — Lennart Skoglund, peileadóir Sualannach
9 Lúnasa — Dmitri Shostakovich, cumadóir ceoil Rúiseach (r. 1906)
10 Lúnasa — Riobárd Bartún, státaire Éireannach (r. 1881)
16 Lúnasa — Gearóid Mac Spealáin, scríbhneoir agus staraí Éireannach
27 Lúnasa — Haile Selassie, Impire na hAetóipe
29 Lúnasa — Eamon de Valera, tríú Uachtarán na hÉireann (r. 1882)
29 Lúnasa — Éamon de Valera, 3ú Uachtarán na hÉireann
10 Meán Fómhair — George Paget Thomson, fisiceoir Sasanach
15 Meán Fómhair — Stephen Jordan, polaiteoir Éireannach
20 Meán Fómhair — Saint-John Perse, file Francach
23 Meán Fómhair — Daniel Vaughan, polaiteoir Éireannach
25 Meán Fómhair — Henry Kenny, polaiteoir Éireannach
26 Meán Fómhair — Conrad Hal Waddington, bitheolaí Briotanach
1 Deireadh Fómhair — Seán Ó Céin, iománaí Éireannach (r. 1917)
30 Deireadh Fómhair — Gustav Hertz, fisiceoir Gearmánach
31 Deireadh Fómhair — Joseph Calleia, aisteoir
5 Samhain — Francisco Franco, deachtóir Spáinneach (r. 1892)
13 Samhain — Olga Bergholz, file Sóivédach (r. 1910)
29 Samhain — Graham Hill, tiománaí carr rásaíochta Briotanach

Teilifís

Scannáin

Duaiseanna Nobel

Síocháin – Andrey Sakharov
Fisic – Aage Niels Bohr, Ben Roy Mottelson, agus Leo James Rainwater
Ceimic – John Warcup Cornforth, Vladimir Prelog
Leigheas – David Baltimore, Renato Dulbecco, Howard Martin Temin
Litríocht – Eugenio Montale
Eacnamaíocht – Leonid Kantorovich, Tjalling Koopmans

Litríocht na Gaeilge

Adios, Tarlach Ó hUid
An Faoileán Bán, Proinsias Mac an Bheatha

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.