Skouwen-Duvelân Schouwen-Duiveland
In strjitbyld út Brunisse.
flagge	wapen
lokaasje
polityk
lân	Nederlân
provinsje	Seelân
boargemaster	Jack van der Hoek (D66)
sifers en geografy
haadplak	Sieriksee
grutste plak	Sieriksee
ynwennertal	33.833 (2014)
befolkingstichtens	147,1 / km²
oerflak	488,21 km²
● wêrfan lân	230,07 km²
● wêrfan wetter	258,14 km²
tal stêden	2
tal doarpen	15
ferkearsieren	N57, N59, N256
skiednis
oprjochte	1997
oant 1961	grut tal gemeenten
1961 – 1997	6 gemeenten
1972	oanlis Brouwersdaam
oar
netnûmer	0111
postkoade	4300–4329
tiidsône	UTC +1
simmertiid	UTC +2
webside	www.schouwen-duiveland.nl

Skouwen-Duvelân (Nederlânsk: Schouwen-Duiveland; Siuwsk: Schouwen-Duveland) is eilân en gemeente yn it noarden fan 'e Nederlânske provinsje Seelân. Dizze krite bestiet út in fjouwertal eardere, oaninoar groeide eilannen. By de Wettersneedramp fan 1953 wie Skouwen-Duvelân it slimst troffen gebiet. Mei it reekommen fan 'e Brouwersdaam, yn 1972, waard it isolemint fan it eilân beëinige. Neitiid ûntjoech it him ta in sintrum fan toerisme en wettersport. Yn 1997 waard Skouwen-Duvelân troch in proses fan gemeentlike weryndieling ta ien inkele gemeente. It haadplak is Sieriksee.

Skiednis

Oarspronklik bestie wat no Skouwen-Duvelân is út fjouwer ûnderskate eilannen, te witten Skouwen, Duvelân, Dreiskor (Dreischor) en Bommenede. Yn 'e rin fan 'e iuwen groeiden dy troch in proses fan fersâning fan see-earms en minsklik yngripen yn 'e foarm fan ynpoldering fan kwelders stadichoan oaninoar. De daam tusken Skouwen en Duvelân, de beide grutste eilannen, datearret út 1610.

Yn 'e Twadde Wrâldoarloch wie Skouwen-Duvelân it iennichste Siuwske eilân dat oant de Dútske oerjefte fan 5 maaie 1945 beset bleau. By de Wettersneedramp fan 1953 wie Skouwen-Duvelân it eilân dat it swierst troffen waard. Utsein de dunen op 'e westpunt strûpte it der hielendal ûnder, mei 534 deadlike slachtoffers as gefolch.

Mei it reekommen fan 'e Brouwersdaam, yn 1972, waard it isolemint fan it eilân beëinige. Neitiid waard Skouwen-Duvelân in sintrum fan toerisme, mei as wichtichste attraksje de wettersport. Sa wurdt der oan surfen, silen, snorkeljen en djipseedûken dien, wylst de strannen oan 'e Noardseekust tige gaadlik binne foar sinnebaaien.

Nei in proses fan gemeentlike weryndieling ûntstiene op 1 jannewaris 1961 de seis nije gemeenten Brouwershaven, Brunisse, Duvelân, Middenskouwen, Sieriksee en Westerskouwen. Op 1 jannewaris 1997 giene dy by in nije gemeentlike weryndieling op yn 'e gemeente Skouwen-Duvelân.

Geografy

Skouwen-Duvelân hat in oerflak fan goed 488 km², wêrfan't 230 km² út lân bestiet en goed 258 km² út wetter. It eilân wurdt yn it westen begrinzge troch de Noardsee. Oan 'e súdkant foarmet de Easterskelde de skieding mei Noard-Bevelân, wylst yn it noarden de Grevelingen it eilân skiede fan it Súdhollânske Goeree-Oerflakkee. Yn it easten lizze it Mastgat en de Sipe, dy't de skieding foarmje mei de eilannen Toalen, resp. Sint-Filipslân.

Skouwen-Duvelân is no op fjouwer plakken mei oare eilannen ferbûn: yn it noarden fia de Brouwersdaam yn 'e Grevelingen mei Goeree-Oerflakkee; yn it noardeasten fia de Grevelingedaam op 'e grins fan 'e Grevelingen en de Sipe mei Goeree-Oerflakkee en Sint-Filipslân; yn it súdwesten fia de Stoarmfloedkearing yn de Easterskelde mei Noard-Bevelân; en yn it súdeasten fia de Seelânbrêge ek mei Noard-Bevelân. It grutste part fan it eilân bestiet noch altyd út in tinbefolke, agrarysk gebiet. It haadplak fan 'e gemeente is Sieriksee, dat oan 'e súdkust leit, deunby it begjin fan 'e Seelânbrêge. Sieriksee is ek fierwei de grutste wenkearn fan it eilân.

Wenkearnen

Yn 'e gemeente Skouwen-Duvelân lizze 17 wenkearnen, wêrûnder de beide stêden Sieriksee (stedsjrochten 1248) en Brouwershaven (stedsrjochten 1403) en dêrnjonken 15 doarpen. Hjirûnder de ynwennertallen per 1 jannewaris 2014:

Skouwen-Duvelân telt twa plakken mei histoaryske stedsrjochten, te witten: Sieriksee en Brouwershaven. Utbuorrens binne: Beldert, Boarchslûs (Burghsluis), Brijdoarp (Brijdorpe), Elkersee (Elkerzee), Kapelle (Capelle), Loperskapelle (Looperskapelle), Moriaanshaad (Moriaanshoofd), Nijertsjerk ('t Skutsje) (Nieuwerkerke ('t Schutje)), Nij-Haamstee (Nieuw-Haamstede), Skoddebeurs (Schuddebeurs) en Westskouwen (Westenschouwen).

Demografy

Skouwen-Duvelân hie yn 2014 in befolking fan krapoan 34.000 minsken, wat delkomt op in befolkingstichtens fan 147 minsken de km². Der wurde fan âlds op it eilân twa Siuwske dialekten sprutsen: it Skousk yn it westen en it Duvelânsk yn it easten. Dy binne benammen besibbe oan 'e dialekten fan Toalen en Sint-Filipslân en fan it Súdhollânske eilân Goeree-Oerflakkee en it doarp Eastfoarne, op Foarne-Putten, wêrmei't se de Noardsiuwske dialektgroep foarmje.