In Sineeske namme is de namme fan persoanen yn 'e Folksrepublyk Sina, Hongkong, Makau en Taiwan en fan lju fan etnysk Sineesk komôf om utens. Fanwegen de histoaryske dominânsje fan Sina yn 'e kultuer fan East-Aazje en Súdeast-Aazje binne in soad Koreaanske nammen en Fjetnameeske nammen eins adaptaasjes fan Sineeske nammen, of binne alteast histoarysk woartele yn 'e Sineeske taal. Foarhinne hiene Sinezen in soad ferskillende nammen, lykas de tatenamme, skoalnamme, hoflikheidsnamme en postume namme. Dat hong foar in part gear mei taboes oangeande wa't wa yn 'e tradisjonele Sineeske kultuer by namme neame mocht, sels as de neamde persoan net oanwêzich wie. Tsjintwurdich bestiet de Sineeske namme allinne noch út in famyljenamme, almeast besteande út ien wurdlid, en in foarnamme, almeast besteande út twa wurdlidden, wêrby't de famyljenamme foàr de foarnamme pleatst wurdt. Yn in bekende namme as Mao Zedong is dus 'Mao' de famyljenamme, en 'Zedong' de foarnamme.

Iere skiednis

Yn 'e earste helte fan it lêste milennium f.Kr., ûnder it regear fan 'e Zhou-dynasty, koene leden fan 'e Sineeske adel wol fjouwer ferskillende nammen hawwe: in foarnamme (名, míng), in klannamme (姓, xìng), in geslachtsnamme (氏, shì) en in hoflikheidsnamme of stylnamme (字, zì). Dêropta hiene se dan ek noch twa titels: in standerttitel (爵, jué) en in postume titel (諡, shì, of 諡號, shìhào). Sljochtwei folk hie mar ien namme, de 'foarnamme' (míng), mar it konsept fan foar- en efternammen bestie doe noch hielendal net, ek net mank de adel. Pas fan likernôch 500 f.Kr. ôf, yn it saneamde Tiidrek fan Maityd en Hjerst, begûnen de âlde geslachts- en klannammen har te ûntjaan ta famyljenammen yn 'e moderne betsjutting fan dat wurd. Dat proses duorre lykwols ferskate iuwen en pas oan 'e ein fan 'e Han-dynasty, yn 'e earste iuw f.Kr., hiene alle Sinezen famyljenammen oannommen.

Sineeske famyljenammen

De Sineeske famyljenamme (oftewol efternamme) stiet foàr de foarnamme. Utsein dyjingen dy't bûten Sina, Taiwan en Súdeast-Aazje wenje of lju dy't faak of lang om utens reizgje, passe Sinezen harren nammefolchoarder frijwol nea oan 'e Westerske wizânsje oan (earst foarnamme, dan famyljenamme). En Westerske publikaasjes behâlde by it werjaan fan Sineeske nammen frijwol altyd de Sineeske nammefolchoarder (earst famyljenamme, dan foarnamme). Dêrmei ferskille Sinezen fan Japanners, want hoewol't yn it Japansk ek de famyljenamme foàr de foarnamme stiet, is it wenst dat Japanners yn it bûtenlân (of yn kommunikaasje mei it bûtenlân) dy folchoarder omdraaie. Ek yn Westerske publikaasjes wurde Japanske nammen frijwol altyd werjûn mei de foarnamme foàr de famyljenamme.

Hoewol't der tsjintwurdich yn Sina mear as 4.000 ûnderskate Sineeske famyljenammen (姓, xìng) yn gebrûk binne, dielt 85% fan 'e oardel miljard ynwenners fan it lân 100 famyljenammen. De top 3 allinnich al, Wang (王), Li (李) en Zhang (張), beslacht mear as 20% fan 'e befolking. Dy homogeniteit komt fuort út it feit dat de grutte mearderheid fan 'e Sineeske famyljenammen út mar ien inkeld karakter (en dus út ien inkeld wurdlid) bestiet, wylst famyljenammen fan mear as ien wurdlid oer it algemien foarbeholden binne oan 'e ferskate etnyske minderheden yn Sina, lykas de Mongoalen, de Tibetanen en de Oeigoeren. Dat hat yn 'e skiednis fan Sina net altyd sa west: tusken de earste en de fyfde iuw nei Kristus waarden troch in wet tsjin foarnammen dy't út mear as ien wurdlid bestiene, foar in perioade fan in pear iuwen mearwurdliddige famyljenammen populêr. Ferskate foaroansteande persoanen út dy snuorje, lykas Zhuge Liang en Sima Qian, hiene dan ek in famyljenamme dy't út twa wurdlidden en in foarnamme dy't út ien wurdlid bestie, persiis it tsjinstelde fan 'e hjoeddeiske sitewaasje.

De Sineeske famyljenamme komt fuort út twa ûnderskate prehistoaryske tradysjes: de klannamme (姓, xìng) en de geslachtsnamme (氏, shì). De oarspronklike dragers fan in klannamme wiene ferskate famyljes mei keizerlik bloed oan it hof fan 'e Shang-dynasty, fan wa't de namme fanwegen harren ôfstamming yn 'e froulike line fan it keizershûs altyd de 'frou'-radikaal (女) omfieme. De oarspronklike dragers fan in geslachtsnamme wiene gjin famyljes, mar de opienfolgjende hearskers oer beskate lienen en de opienfolgjende dragers fan beskate aadlike titels dy't troch it hof fan 'e Shang-dynasty útrikt waarden. Mei útsûndering fan Jiang (姜) en Yao (姚) binne de oarspronklike klannammen neitiid alhiel ferdwûn. Iroanyskernôch hawwe de oantsjuttings xìng en shì fan betsjutting wiksele, mei't xìng no brûkt wurdt om famyljenammen oan te tsjutten dy't foar it meastepart fuortkomme út 'e oarspronklike geslachtsnammen, wylst shì yn 'e moderne kontekts ferwiist nei de famyljenammen fan troude froulju.

De ûnbidich grutte moderne nammeklans diele soms ien inkele tanghao of 'foarâlderlike seal', mar besteane eins út in ferskaat oan ferskillende famyljes dy't deselde namme brûke mar net genetysk besibbe binne. De famyljenamme Ma (馬), bygelyks, omfettet de neiteam fan 'e hege amtner Zhao She, út it Tiidrek fan de Oarlogjende Steaten (476-221 f.Kr.), de ôfstammelingen fan dy syn ûnderdienen yn it lien Mafu, etnyske Koreänen út 'e net besibbe Mahan-konfederaasje en moslims út hiel westlik Sina fan wa't de foarâlden de namme Ma oannamen om 'e profeet Mohammed te earjen. Mar hoe fiersocht oft de bannen tusken sokke lyknammige famyljes soms ek binne, it bliuwt yn Sina min ofte mear taboe om mei immen te trouwen dy't deselde efternamme hat.

Sineeske foarnammen

Sineeske foarnammen (名, míng, of 名字, míngzi) beslane in folle grutter ferskaat as Sineeske famyljenammen, ek al binne se frijwol allegear beheind ta twa wurdlidden. Farianten ynbegrepen binne der teminsten 106.000 ferskillende Sineeske karakters, mar anno 2006 koene dêrfan yn 'e Folksrepublyk Sina mar 32.000 digitaal ynfierd wurde. It oandiel fan karakters dy't gongber binne (d.w.s. geregeldwei troch in oansjenlik diel fan 'e befolking brûkt wurde), is sels noch behindiger. Sineeske foarnammen wurde keazen op grûn fan in stikmannich faktoaren, lykas it hawwen fan in oangename klank en toan (it Sineesk is in tonale taal), it hawwen fan positive assosjaasjes of it skreaun wurden mei in karakter mei in elegante foarm. It komt rûnom foar dat de beide wurdlidden op dy kritearia folslein los faninoar keazen wurde, mar dochs is de op dy wize ûntstiene foarnamme altyd in ienheid wêrfan't de beide wurdlidden net los faninoar bestean kinne, ek al hawwe se yn 'e ûntstiene kombinaasje gjin betsjutting mear. (Dizze sitewaasje is ferlykber mei Fryske nammen: 'Wil-' en '-lem' foarmje ien namme, 'Willem', ek al binne it twa wurdlidden.)

Hjoed oan 'e dei meitsje foarnammen dy't út twa karakters en dus wurdlidden besteane mear as 80% út fan alle Sineeske foarnammen. Dat is lykwols in sitewaasje dy't pas sûnt de Ming-dynasty (1368-1644) sa is. Under de iere Han-dynasty (206 f.Kr.-9 n.Kr.) bestie 70% fan alle foarnammen út mar ien karakter. Under de Xin-dynasty (9-23) gie dat persintaazje omheech oant 98%, nei't keizer Wang Mang alle twawurdliddige foarnammen ferbea. Hoewol't de Xin-dynasty mar fjirtjin jier duorre, bleau dy wet mear as fjouwer iuwen fan krêft, oant troch ynvaazjes út it noarden en de winsk fan 'e hegerein foar it stiftsjen fan geslachten de belangstelling foar sokke langere foarnammen wer tanaam. Pas ûnder de Tang-dynasty (618-907) en de Song-dynasty (960-1279) krige it meastepart fan 'e Sineeske befolking in foarnamme dy't út twa karakters bestie, mar de Liao-dynasty (907-1125) en de etnysk Mongoalske Yuan-dynasty (1271-1368) joegen wer sterk de foarkar oan foarnammen fan ien karakter. De restauraasje fan 'e etnysk Sineeske dominânsje ûnder de Ming-dynasty (1368-1644) en de promoasje fan 'e etnysk Sineeske kultuer ûnder de etnysk Mantsjoeske Qing-dynasty (1636-1911) soargen neitiid yn 'e mande mei de opkomst fan generaasjenammen foar de fêstiging fan 'e hjoeddeistige tradysjes.

Sineeske foarnammen wurde faak jûn op basis fan 'e manlike of froulike kwaliteiten dy't men der yn trochklinken heart, wêrby't manlju ferbûn wurde mei krêft en strangheid en froulju mei skientme en blommen. It is gongberder om in ferlytsingsfoarm ta te foegjen oan famkesnammen as oan jongesnammen. Sokke ferlytsingsfoarmen binne bgl. it wurd xiǎo, dat "lyts" of "jong" betsjut of in ferdûbeling fan 'e karakters, lykas yn nammen as Mingming of Meimei. Der besteane lykwols ek foarbylden fan bekende manlju dy't sa'n soarte namme hawwe, lykas de kommunistyske foaroanman Deng Xiaoping en de keunstner en dissidint Ai Weiwei. Lju fan it plattelân hiene foarhinne gauris nammen dêr't it plattelânslibben yn trochklonk, lykas Daniu (大牛, "grutte okse") of Dazhu (大柱, "grutte peal"), mar sokke nammen begjinne tsjintwurdich ûngewoan te wurden.

Fierders wurdt it yn Sina, oars as yn it Westen, beskôge as wat dat net heart om in bern nei in bekend persoan te ferneamen. Dat nimt net wei dat tsientûzenen lju in tige gongbere namme as dy fan horderinner Liu Xiang diele kinne, salang't se mar net spesifyk nei him ferneamd binne. It is yn Sina ek tige ûngewoan om in bern te ferneamen nei in famyljelid, wat te krijen hat mei tradisjonele nammetaboes. As men in bern nei bgl. syn pake ferneamt, sille ommers oare jongere leden fan 'e famylje altyd de namme fan 'e pake brûke moatte om dat bern oan te sprekken, en it wurdt yn Sina beskôge as hiel ûnfatsoenlik as jongere famyljeleden de foarnamme fan in âlder famyljelid útsprekke, ek as dy der sels net by binne. Foarâlden kinne wol op in oare wize ynfloed útoefenje op 'e nammejouwing fan Sineeske bern, ntl. troch de saneamde generaasjenamme. Dêrby dielt elts bern út ien generaasje fan in famylje ien fan 'e beide karakters fan 'e foarnamme. Sechstjin, tweintich, twaentritich of noch mear generaasjenammen waarden dan yn 't foar fêstlein, sadat dy mei-inoar in gedicht foarmen. It gedicht dat yn 1737 foar tweintich neikommende generaasjes fan 'e famylje fan Mao Zedong fêstlein waard, gie bgl. sa:

立显荣朝士，"Wês grutsk en lit dat sûnder te skromjen oan 'e hearen sjen,"

文方运际祥。"En stúdzje en tapassing sille de grinzen fan ús fortún úttynje litte."

祖恩贻泽远，"Ut foarâlderlike geunsten komt troch de tiid hinne freonlikheid fuort,"

世代永承昌。"Neikommelingen dy't foar ivich yn 'e skuld steane foar harren woltier."

Dat gedicht wie mei Mao sels yn 'e fjirtjinde generaasje oanbelâne, doe't er dermei briek en syn soannen ynstee de generaasjenamme An (岸, "grutsk") joech. In selde wizânsje bestie foarhinne oangeande de artystenammen fan 'e sjongers fan 'e Sineeske opera: alle studinten dy't yn itselde jier oan 'e trening oan in ynstitút begûnen, namen dan itselde earste karakter oan foar harren nije foarnammen. Ofhinklik fan 'e regio en de tradysjes fan 'e oangeande famylje waarden dochters faak net yn 'e famyljeregisters opnommen en dielden dêrom net de generaasjenamme fan 'e soannen, hoewol't it skoan mooglik wie dat se in eigen generaasjenamme hiene.

Sels as der gjin generaasjenammen brûkt wurde, bestiet der net selden in ferbân tusken de (karakters fan 'e) foarnammen dy't oan 'e bern út ien húshâlding jûn wurde. Sa komt it gauris foar dat in jonge dy't fan Sōng (松, "nullebeam") hjit, in suster hat dy't fan Méi (梅, "prom") hjit (dêrby giet it net om 'e betsjutting, mar om 'e oerienkomstige foarm fan 'e karakters). Yn guon húshâldings hawwe de nammen fan alle bern deselde radikaal. Yn 'e famylje Jia (贾), bygelyks, yn Dream fan de Reade Keamer, in roman dy't de opkomst en ûndergong fan 'e Qing-dynasty folget, bestiet de earste generaasje út Zheng (政), She (赦) en Min (敏); de twadde generaasje út Lian (琏), Zhen (珍) en Huan (环); en de trêde generaasje út Yun (芸), Qin (芹) en Lan (兰; doe skreaun as 蘭).

Yn resintere tiden binne generaasjenammen minder gewoan wurden, mar noch altyd binne Sineeske foarnammen sterk ferbûn mei de histoaryske perioade. Sa krigen nei de oerwinning fan 'e kommunisten yn 'e Sineeske Boargeroarloch en de fêstiging fan 'e Folksrepublyk Sina yn 1949 in soad bern 'revolúsjonêre' nammen, lykas Qiangguo (強國, "Sterke Naasje") of Dongfeng (東風, "Eastewyn"). Op deselde manear wie it op Taiwan, dat nei de Boargeroarloch it taflechtsoard waard fan 'e kapitalistyske Republyk Sina, lange tiid wenst om ien fan 'e fjouwer karakters fan 'e namme Zhōnghuá Mínguó (中華民國, "Republyk Sina") yn 'e foarnammen fan jonges op te nimmen. Ek komme nammen op basis fan tydlike raazjes foar, lykas Aoyun ("Olympyske Spullen") krekt foar en nei de Olympyske Spullen fan Peking, yn 2008. Yn ferbân dêrmei bestiet der yn Sina ek in trend troch lju dy't ûntefreden binne oer harren foarnamme om in wiersizzer yn te hieren, dy't dan in nije namme bepale kin dy't yn oerienstimming is mei de tradysjes fan it taoïsme en/of it Sineesk universalisme.

Stavering fan Sineeske nammen

It oerstaverjen fan Sineeske karakters (en dus ek fan Sineeske nammen) nei it Latynske alfabet hjit transliteraasje. Foar it Sineesk wurdt dêrfoar gebrûk makke fan in systeem dat pinyin hjit, en dat yn 1958 foar dat doel yn 'e Folksrepublyk Sina ynfierd waard. Hjoed de dei is pinyin ek it offisjele transliteraasjesysteem fan it regear fan Singapoer, de Feriene Naasjes en de Ynternasjonale Organisaasje foar Standerdisaasje (ISO). Nei desennia fan wjerstân waard pinyin yn 2009 ek yn Taiwan ynfierd as it offisjele transliteraasjesysteem fan 'e oerheid (hoewol't it Taiwaneeske boargers frijstiet om oare transliteraasjesystemen te brûken, net allinnich yn privee-omstannichheden, mar ek yn offisjele dokuminten, lykas paspoarten). Pinyin is maklik werom te kennen oan it faak foarkommen fan 'e letters q en x, dy't yn Westerske talen oer it algemien mar in bytsje brûkt wurde. (Dy hawwe trouwens yn pinyin ek in hiel oare fonetyske wearde as yn 'e measte Westerske talen.) Fierders kinne de toanen fan it Mandarynsk yn it pinyin werjûn wurde troch it tafoegjen fan beskate diakrityske tekens. Om in foarbyld te jaan: de namme fan 'e bekende kommunistyske foaroanman 毛澤東 wurdt yn pinyin mei toantekens skreaun as Máo Zédōng.

Persoansnammen wurde yn pinyin werjûn as twa wurden: de famyljenamme (fan almeast ien wurdlid) en de foarnamme (fan almeast twa wurdlidden). De beide wurdlidden fan 'e foarnamme wurde oaninoar skreaun sûnder spaasje of keppelstreekje of ekstra haadletter dertuskenyn. Dus 王秀英 wurdt yn korrekt pinyin werjûn as Wang Xiuying (sûnder toantekens) of as Wáng Xiùyīng (mei toantekens), mar wurdt net skreaun as Wang Xiu Ying, Wang Xiu-Ying, Wang Xiu-ying, Wang XiuYing of Wangxiuying, ensfh. Yn 'e seldsume gefallen dat in Sineeske famyljenamme út mear as ien karakter/wurdlid bestiet, wurdt dy ek op deselde wize oaninoar skreaun, dus as Sima Qian, en net as Si Ma Qian, Si-Ma Qian, Si-ma Qian of SiMa Qian, en alhielendal net as Si Maqian. Mei't de Sineeske taal lykwols gjin ferlet hat fan spaasjes (om't alle wurdlidden lossteande karakters binne) en der dêrom mar komselden gebrûk fan makket, kenne de measte Sineeske memmetaalsprekkers de regels oangeande it oaninoarfêstskriuwen fan 'e wurdlidden fan foarnammen en mearwurdliddige efternammen net. It leit foar harren foar de hân om gewoan in spaasje tusken de pinyin-werjefte fan elts karakter fan harren eigen namme yn te stopjen. Dat is in flater dy't foar harrensels gjin gefolgen hat, want sy witte fansels krekt hoe't it sit mei Sineeske nammen. Mar sprekkers fan talen dy't alfabetyske skriften brûke, wurde dêrtroch op 'e doele brocht, en tinke dat sa'n Sineeske namme út trije wurden bestiet ynstee fan út twa.

Yn Taiwan is de oergong op pinyin noch hiel pril, en dêrom (en ek om't beskate dielen fan 'e Taiwaneeske maatskippij harren der aktyf tsjin fersette) wurde dêr noch withoefolle net-standerdisearre nammefoarmen brûkt, wêrfan't de meast foarkommende Lee (pinyin: Li) en Soong (pinyin: Song) binne. Dy beide nammefoarmen binne ûntstien ûnder ynfloed fan it Ingelsk, dat op Taiwan in folle gruttere ynfloed hat as op it Sineeske fêstelân. Dêrnjonken brûke in soad Taiwanezen ek noch altyd it âldere Wade-Giles-transliteraasjesysteem (yntrodusearre troch Thomas Wade yn 1859 en yngeand oanpast troch Herbert Giles yn 1892). Om't dat troch Ingelsktaligen ûntwurpen is, komt ek dêryn in sterke Ingelske ynfloed werom. Wade-Giles kin identifisearre wurde troch it gebrûk fan 'e digraaf hs (pinyin: x) en de digraaf ts (pinyin: z en c), en troch it ynfoegjen fan keppelstreekjes tusken de wurdlidden fan foarnammen. Yn dit systeem wurdt de namme fan 毛澤東 transliterearre as Mao Tse-tung. Sekuere werjefte fan wurden yn Wade-Giles hinget ôf fan it tafoegjen fan sifers yn superskrift oan 'e ein wurdlidden dy't de (nûmere) toan oanjouwe en fan it gebrûk fan 'e lofter-apostrof (‘) om ûnderskie te meitsjen tusken aspirearre en net-aspirearre konsonanten, mar yn 'e praktyk wurde beide meastal fuortlitten. Yn hielendal sekuer Wade-Giles soe Mao Zedong skreaun wurde as Mao² Tse²-tung¹, Wang Xiuying as Wang² Hsiu⁴-ying¹, en Sima Qian as Ssu¹-Ma³ Ch‘ien¹.

Pinyin en Wade-Giles binne allebeide represintaasjes fan 'e útspraak fan it Mandarynsk, de grutste Sinityske taal, dy't sprutsen wurdt yn noardeastlik Sina, mei de haadstêd Peking as sintrum. Yn Hongkong, Makau en yn 'e mienskippen fan 'e Sineeske diaspora yn Súdeast-Aazje en yn oare dielen fan 'e wrâld sprekt men gauris in oare Sinityske taal, lykas Kantoneesk yn Hongkong en Makau en Hakka en Hokkineesk yn Súdeast-Aazje. De sprekkers fan dy talen meitsje gebrûk fan in grut tal eigen, faak rivalisearjende transliteraasjesystemen. Yn Hongkong, dêr't in soad ynwenners grutwurden binne ûnder it Britske koloniale bestjoer, binne in protte Britske staveringsgewoanten oernommen foar it werjaan fan nammen, lykas Lee foar 李, Shaw foar 邵, ensfh. Yn Makau wurde Sineeske nammen soms noch transliterearre op basis fan 'e Portegeeske stavering. Yn sawol Hongkong as Makau wurde Sineeske nammen meastal transliterearre mei in keppelstreekje tusken de beide karakters fan 'e foarnamme. Datselde jildt foar Taiwan, dêr't Wade-Giles noch in protte brûkt wurdt. Yn Maleizje en Singapoer is it dan wer folslein normaal om 'e Sineeske nammen by it transliterearjen wer te jaan as trije losse wurden, lykas by de eardere premier fan Singapoer Lee Kuan Yew, dêr't de lêste beide 'wurden' ien inkele foarnamme foarmje.

Oare nammen

Fan harren prehistoarje ôf hawwe de Sinezen in stikmannich nammetaboes yn eare holden, wêrby't se de nammen fan âlderen, foarâlden en hearskers net lûdop seine út respekt of eangstme. Fan gefolgen wie it foarhinne foar de Sineeske hegerein wenst om troch de tiid hinne in ferskaat oan nammen te dragen, wylst keizers en fergoade foarâlden sels noch mear nammen hiene. De hjoeddeistige praktyk is folle ienfâldiger en konsistinter, mar beskate alternative nammefoarmen wurde noch altyd brûkt.

Oansprekfoarmen

Yn famyljefermiddens wurdt it yn Sina faak as ûnfoech of sels as oanstjitjaand beskôge as immen de foarnamme brûkt fan ien dy't âlder is as de sprekker. Ynstee is it gebrûkliker om famyljeleden oan te tsjutten troch abstrakte hierargyske beneamings te brûken. Foar bruorren en susters betsjut dat: "grutte suster", "twadde suster", ensfh. Oare famyljeleden wurde neamd nei harren famyljebân mei de sprekker, troch berte of houlik en oan 'e kant fan 'e mem of oan dy fan 'e heit. Foar jongere famyljeleden wurde sokke abstrakte oantsjuttings mar komselden brûkt, behalven yn formele sitewaasjes (bgl. op begraffenissen) of by wize fan yndirekte oantsjutting as men praat tsjin famyljeleden dy't noch jonger binne as dejinge dêr't it oer giet. Bern kinne sûnder beswieren by de foarnamme neamd wurde, hoewol't de foarkar jûn wurde kin oan it gebrûk fan bynammen.

As men praat oer kunde dy't gjin famylje is, wurde sokken oer it algemien oantsjut mei in hoflikheidsfoarm, lykas "mem Li" (李妈妈, Lǐ māma) of "frou Zhu" (朱太太, Zhū tàitai). Foarnammen wurde allinnich brûkt as de sprekker ferwiist nei folwoeksen freonen fan him of har of nei bern, hoewol't it yn Sina, oars as yn 'e Westerske wrâld, hiel normaal is om sels goede freonen oan te tsjutten mei harren folsleine namme (famyljenamme ynbegrepen). Ek is it hiel gewoan om immen oan te tsjutten as lǎo (老, "âld(e)") of xiǎo (小, "jong(e)"), folge troch harren famyljenamme, bgl.: Lǎo Wáng (老王) of Xiǎo Zhāng (小张). Xiǎo wurdt ek gauris brûkt as ferlytsingsfoarm, en wurdt dan yn 'e regel keppele oan it twadde (of iennichste) wurdlid fan 'e foarnamme, ynstee fan oan 'e famyljenamme.

Om immen lǎo ("âld") te neamen, hat yn it Sineesk gjin negative ymplikaasjes of assosjaasjes mei ûnfatsoen dy't it yn Westerske talen hat, mei't âlderdom yn 'e Sineeske maatskippij sjoen wurdt as eat dat grut respekt fertsjinnet. Nettsjinsteande dat is it oan te rieden om as bûtensteander nimmen lǎo of xiǎo te neamen oant it dúdlik is dat dy oantsjutting rûnom brûkt wurdt en dus akseptabel is. Yn oare gefallen is it better gebrûk te meitsjen fan 'e folsleine namme fan in persoan (dus famylje- en foarnamme) of de famyljenamme folge troch xiānsheng (先生, "menear") of nǚshì (女士, "mefrou").

Op skoalle en as men âlde klassegenoaten weromsjocht, is it wenst om harren oan te sprekken as âldere bruorren of susters, lykas "âldere broer Zhào" (ferienfâldige Sineesk: 赵哥, tradisjoneel Sineesk: 趙哥, Zhào Gé) of "âldere suster Zhāng" (ferienfâldige Sineesk: 张姐, tradisjoneel Sineesk: 張姐, Zhāng Jǐe). Dat kin in utering wêze fan respekt foar âldere klassegenoaten, mar ek gewoan in manear om freonskip út te drukken. Immen oansprekke as in jongere broer of suster wurdt selden dien. Oare persoanen wurde, om respekt te toanen, gauris oansprutsen mei harren berop, benammen as it giet om ûnderwizers, mei't sokken yn 'e Sineeske kultuer heech oanskreaun steane. Learlingen en âld-learlingen, mar ek oare lju sille yn sa'n gefal immen oansprekke as bgl. "master Lǐ" (李老師, Lǐ lǎoshī). Soks wurdt yn sa'n gefal as fatsoenliker beskôge as om te sizzen "menear Lǐ". Krektsa wurde ek bgl. yngenieurs en direkteurs mei harren berop oansprutsen.

Oare nammegewoanten