Galysje
flagge	wapen
geografyske lokaasje
polityk
haadstêd	Lemberch
offisjele taal	Poalsk (sûnt 1867), Dútsk
steatsfoarm
ûntstien út
opgien yn
no diel fan	Poalen Oekraïne
sifers
ynwennertal	4,6 miljoen (1851) 8,0 miljoen (1910)
oerflak	78.497 km²

Galysje (Poalsk: Galicja, Oekraynsk: Галичина, Halytsjyna, Jiddysk: גאַליציע, Galitsye) is in histoarysk gebiet yn it suden fan Poalen en it west fan 'e Oekraïne. De haadstêd wie Lemberch (Poalsk: Lwów, Oekraynsk: Львів Lviv). West-Galysje foarmet hjoed-de-dei ûnderdiel fan Poalen, wylst East-Galysje by de Oekraïne heart.

Namme

De namme Galysje stamt fan 'e stêd Halytsj (Russysk: Galitsj, yn it Latyn: Galicia). De oerienkomst mei de Spaanske regio Galysje (Spaansk Galysje) is tafallich.

Skiednis

Sûnt de iere midsiuwen waard it gebiet bewenne troch eastlike Slaven. Yn 'e 12e iuw stiften de Rjoerikiden it foarstedom Galysje. Dat foarstedom fusearre tsjin it ein fan dy iuw mei it oanbuorjende foarstedom Wolhynje ta it keninkryk Galysje-Wolhynje. Om't de kearn fan it gebiet oarspronklik ûnderdiel wie fan 'e Rûs wurdt dat diel ek wol Read-Ruslân neamd.

Yn 1352 waard it foarstedom ferdield tusken it keninkryk Poalen en it gruthartochdom Litouwen. It grutste diel fan Galysje foel ûnder de Poalske kroan en dat bleau sa nei de uny fan Poalen en Litouwen.

Lokaasje Galysje yn 'e tiid fan 'e dûbelmonargy Eastenryk-Hongarij (1914)

Tusken 1772 en 1918 wie it as it keninkryk Galysje en Lodomearje in bestjoerlike ienheid fan Eastenryk. Yn 'e Earste Wrâldkriich waard der tusken de Eastenrikers en de Russen slim fochten yn Galysje. Nei de Earste Wrâldoarloch waard Galysje mei de Frede fan Riga oan it nije Poalen tadield.

Op 1 septimber 1939 foel Dútslân Poalen oan en op 17 septimber 1939 folge de Russyske ynfal yn Poalen. Neffens it Molotov-Ribbentroppakt ferdielden de twa lannen Poalen. It westlike diel fan de Bûg waard troch de Dútsers beset, it eastlike diel troch de Sovjet-Uny. Wylst West-Galysje yn it Dútske diel foel, lei East-Galysje yn it Russyske diel. Mei't Dútslân op 22 juny 1941 yn it ramt fan 'e Operaasje Barbarossa Ruslân de oarloch ferklearre folge dêrnei de Dútske besetting fan hiel Galysje.

Nei de Twadde Wrâldoarloch waard East-Galysje by de Oekraynske Sosjalistyske Sovjetrepublyk yndield, wylst West-Galysje by it hjoeddeiske Poalen bleau.

Befolking

De befolking fan Galysje wie oant de Twadde Wrâldoarloch tige multy-etnysk. Yn it west bestie Galysje fierwei foar it grutste part út Poalen, wylst East-Galysje in Oekraynske mearderheid hie, dy't troch de Habsburgers yn har ryk Roethenen neamd waarden. Dêrnjonken bestie der in grutte joadske minderheid. De Poalen wiene roomsk-katolyk, wylst de Roethenen yn 'e regel eastersk-otterdoks of gryksk-katolyk wiene.

De Oekraïners foarmen nei de yndieling by Poalen in bolstjurrige minderheid en fielden har troch de assimilaasjepolityk fan de lokale, yn 'e regel Poalske, bestjoerders diskriminearre. De ferhâldings tusken de befolkingsgroepen ferhurden nei't de Organisaasje fan Oekraynske Nasjonalisten jimmeroan mear terroristyske oanslaggen útfierden op ynstellings en Poalske beamten. Om't hja foar harren nasjonalistyske aspiraasjes foardiel mienden te heljen, kollaborearren in soad Oekraïners yn 1939 ynearsten mei de Russyske en dêrnei yn 1941 mei de Dútske besetter.

Nei de Dútske ynfal waard mei in soad help fan 'e Oekraynske nasjonalisten it Galysyske joadendom hast folslein útroege. Ek fierden Oekraynske nasjonalisten yn East-Galysje en Wolhynje in grutte slachting ûnder de Poalske befolking en oare minderheden út.

Nei de Twadde Wrâldoarloch waard de Poalske befolking út East-Galysje ferdreaun nei Poalen, fral nei it west fan it lân om dêr de gebieten op 'e nij te befolken dêr't de oaspronklike Dútske befolking ferdreaun wie.