Floyd Red Crow Westerman | ||
akteur | ||
persoanlike bysûnderheden | ||
echte namme | Floyd Red Crow Westerman, Káŋǧi Duta | |
nasjonaliteit | Amerikaansk | |
berne | 17 augustus 1936 | |
berteplak | yn it Lake Traverse Reservaat (Súd-Dakota) | |
stoarn | 13 desimber 2007) | |
stjerplak | Los Angeles (Kalifornje) | |
etnisiteit | Dakota-Sû (Sioux) | |
jierren aktyf | 1989 – 2007 | |
offisjele webside | ||
www.floydwesterman.com |
Floyd Red Crow Westerman (Yndiaanske namme: Káŋǧi Duta, "Reade Krie"; ferienfâldige stavering: Kanghi Duta); yn it Lake Traverse Yndianereservaat (Súd-Dakota), 17 augustus 1936 – Los Angeles, 13 desimber 2007) wie in Amerikaansk akteur, sjonger en polityk aktivist fan Yndiaansk komôf. Hy wûn yn 'e Feriene Steaten in beskate bekendheid as countrysjonger foar't er frij let yn syn libben in aktearkarriêre begûn. Ynternasjonale bekendheid, alteast fan gesicht, krige Westerman troch syn rol yn 'e film Dances with Wolves, út 1990. In oare bekende rol fan him wie de Yndiaanske medisynman George Littlefox yn 'e komeedzjesearje Dharma & Greg. Njonken syn sjongen en aktearjen wie Westerman ek tige aktyf as aktivist foar Yndiaanske kwestjes.
Libben en karriêre
Jonkheid en oplieding
Westerman waard yn 1936 berne yn it Lake Traverse Yndianereservaat, yn it noardeasten fan 'e Amerikaanske steat Súd-Dakota. Syn âlden hearden allebeide ta de Eastlike Dakota, in subgroep fan 'e Sû (Sioux). Syn bertenamme wie Floyd Westerman, mar doe't er folwoeksen wie, naam er de Ingelske oersetting fan syn Yndiaanske namme Káŋǧi Duta, Red Crow, oan as syn middelnamme.
Mei tsien jier waard Westerman nei it Wahpeton Ynternaat ta stjoerd, dêr't er yn 'e kunde kaam mei Dennis Banks, dy't letter in lieder fan 'e Amerikaanske Yndiaanske Beweging wurde soe. Op it ynternaat waarden Westerman, Banks en de oare learlingen twongen om har tradisjoneel lange hier ôf te knippen en waard harren ferbean om har memmetaal te sprekken of har eigen goaden te ferearjen. De traumatyske behanneling dy't him dêr te'n diel foel, hie in sterke ynfloed op Westerman syn lettere libben. Nei't er fan it ynternaat ôf gien wie, studearre er oan 'e Noardlike Steatsuniversiteit, yn Aberdeen (Súd-Dakota). Neitiid tsjinne er twa jier yn it Amerikaanske Marinierskorps.
Karriêre
Yn 'e 1960-er en 1970-er jierren fêstige Westerman yn eigen lân in solide reputaasje as sjonger fan countrymuzyk. De ûnderwerpen dy't er dêrby oanroerde, hiene hast allegearre op 'e iene of oare manear te krijen mei de Yndianen en de ynfloeden fan 'e Westerske kultuer op harren bestean. Njonken syn wurk as solo-artyst wurke Westerman gear mei sokke grutte nammen as Willie Nelson, Harry Belafonte, Joni Mitchell en Kris Kristofferson. Letter, yn 'e 1990-er jierren, gied er op toernee mei Sting, om jild op te heljen foar it behâld fan 'e reinwâlden. Ek foar oare goede doelen sette er him belangeleas yn.
Westerman syn aardichheid oan aktearjen kaam fuort út syn sjongkarriêre, mei't in protte sjongers har oan dy oerstap weagen. Sels makke er syn debút yn 'e film Renegades, út 1989, as "Red Crow", de Lakota-heit fan haadpersoan Hank Storm, spile troch Lou Diamond Phillips. By in breder Amerikaansk en in ynternasjonaal publyk krige er bekendheid, alteast fan gesicht, yn 'e rol fan it opperhaad Ten Bears, yn Kevin Costner syn mei in Oscar foar Bêste Film bekroande masterwurk Dances with Wolves, út 1990. Oare bekende films dêr't er yn spile, wiene en Grey Owl (1999) en Hidalgo (2004).
Behalven yn films fertolke Westerman ek geregeldwei rollen op 'e tillefyzje. Yn 'e plysjesearje Walker, Texas Ranger hied er yn it earste seizoen in fêste rol as "omke Ray", en yn 'e komeedzjesearje Dharma & Greg hied er in weromkearende rol as de Yndiaanske medisynman George Littlefox, dy't earst libben foarkomt, dan ferstjert en dêrnei as geast weromkeart. Yn 1991 spile Westerman yn 'e minysearje Son of the Morning Star, oer generaal George Armstrong Custer, de rol fan it Lakota-opperhaad Sittende Bolle.
Fierders wied er û.m. te sjen yn 'e komeedzjesearje Roseanne, de rjochtbankdrama's L.A. Law en Judging Amy, de fantasysearje The X Files, de aksjesearje MacGyver en de detektivesearjes Murder, She Wrote en Baywatch Nights. Soms waard er op 'e ôftiteling koartwei fermeld as Floyd Westerman. Fan 2003 oant 2007 wied er fierders ek allegeduerigen op 'e Amerikaanske tillefyzje te sjen yn reklamespotsjes foar "Lakota", in merk pinestiller. Syn lêste rol spile er yn 'e film Swing Vote, dy't postúm útkaam yn 2008.
Priveelibben
Los fan syn wurkpaad as sjonger en akteur sette Westerman him oanhâldend yn foar Yndiaanske doelen, en droech er rûnom syn Yndiaanske identiteit út. Hy wie lid fan 'e Amerikaanske Yndiaanske Beweging (AIM) en naam bytiden diel oan 'e protestaksjes dy't troch dy organisaasje bewurkmastere waarden. Westerman wie ferskate kearen troud en hie fiif bern. Syn lêste frou, Rosie, wie in Dútse, mei wa't er noch yn it houliksboatsje stapte doe't er al op jierren wie.
Ferstjerren
Westerman ferstoar nei in lang siikbêd op 13 desimber 2007 yn it Cedars Sinai Hospital yn Los Angeles oan 'e gefolgen fan leukemy. Hy waard 71 jier.
Diskografy
- 1969 – Custer Died for Your Sins
- 1970 – Indian Country
- 1982 – Custer Died for Your Sins (re-recording)
- 1982 – The Land Is Your Mother
- 1990 – Oyate (mei Tony Hymas)
- 2006 – A Tribute to Johnny Cash
Filmografy
Filmografy as akteur | |||
jier | titel | rol of funksje | opmerkings |
---|---|---|---|
films | |||
1988 | Powwow Highway | stim oer radioferbining | as stimakteur |
1989 | Renegades | Red Crow | |
1990 | Dances with Wolves | Ten Bears | |
1991 | The Doors | sjamaan | |
1991 | Clearcut | Wilf Redwing | |
1994 | Jonathan degli Orsi | opperhaad Watanka | |
1997 | Dusting Cliff 7 | Indian Bob | |
1997 | The Brave | Papa | |
1998 | Naturally Native | foarsitter Pico | |
1999 | Grey Owl | opperhaad op powwow | |
2003 | Truth and Dare | âldman | |
2003 | Atlantis: Milo's Adventure | Chakashi | as stimakteur |
2004 | Hidalgo | opperhaad Eagle Horn | |
2006 | The Tillamook Treasure | Standing Elk | |
2008 | Swing Vote | opperhaad Running Bear | |
tillefyzje | |||
1988 | MacGyver | Two Eagles | gastrol; ôfl. Mask of the Wolf |
1989 | Hardball | ? | gastrol; ôfl. The Cleveland Indian |
1990 | Captain Planet and the Planeteers | opperhaad | as stimakteur; gastrol yn in tekenfilmsearje; ôfl. Tree of Life |
1991 | L.A. Law | rjochter William Gainser | gastrol; ôfl. Dances with Sharks |
1991 | Son of the Morning Star | Sittende Bolle | minysearje |
1991–1993 | Northern Exposure | One-Who-Waits | weromkearende rol; 2 ôfl.: The Big Kiss (1991), Duets (1993) |
1992 | Murder, She Wrote | Ashie Nakai | gastrol; ôfl. Night of the Coyote |
1993 | The Wild West | voice-over | minysearje |
1993 | The Dakota Conflict | voice-over | tillefyzjefilm |
1993 | Rio Shannon | Gabriel | tillefyzjefilm |
1993 | The Broken Chain | stamâldste | tillefyzjefilm |
1993–1994 | Walker, Texas Ranger | omke Ray Firewalker | fêste rol seizoen 1; 26 ôfl. |
1994 | Lakota Woman: Siege at Wounded Knee | pake fan Mary Crow Dog | tillefyzjefilm |
1995 | 500 Nations | voice-over | minysearje |
1995 | Buffalo Girls | No Ears | minysearje |
1995 | Siringo | Plenty Wounds | tillefyzjefilm |
1995 | Roseanne | Floyd | gastrol; ôfl. The Last Thursday in November |
1995–1999 | The X-Files | Albert Hosteen | weromkearende rol; 5 ôfl. |
1997 | The Pretender | Ernie Two Feathers | gastrol; ôfl. Mirage |
1997 | Baywatch Nights | Yndiaanske gids Wahote | gastrol; ôfl. The Vortex |
1997 | Poltergeist: The Legacy | Ezekial | gastrol; ôfl. Shadow Fall |
1997 | Millennium | âlde Yndiaan | gastrol; ôfl. A Single Blade of Grass |
1997–2001 | Dharma & Greg | medisynman George Littlefox | weromkearende rol; 4 ôfl. |
2001 | Judging Amy | Wheeler | gastrol; ôfl. Rights of Passage |
2003 | DreamKeeper | Iron Spoon | tillefyzjefilm |
2008 | Comanche Moon | âlde Komantsje #1 | minysearje |
Keppelings om utens
Boarnen, noaten en/as referinsjes: |
Foar boarnen en oare literatuer, sjoch ûnder: References, op dizze side. |