Dantumawâld

De tsjerke moat om 1200 hinne boud wêze en yn 1755 ôfbrutsen. De earste boarnen skriuwe yn 1369 oer "Dointhimwalda", letter wurdt dit yn 1421 "Dontimwalda" en yn 1505 Dantumwald. Dont wiist op in hege sânrêch yn in fierder sompich feangebiet. Dizze dont rint fan Driezum en Damwâld nei Rinsumageast. Op dizze sânrêch hawwe yn de rin fan de tiid in soad foaroansteande famyljes wenne yn Dantumawâld. It docht bliken út de states en stinzen dy't hjir stienen en stean:

• Botniastate, op de byhearrende grûn is no it Lânskipsaktiviteitesintrum Botniahiem
• Bongastate
• Doniastate
• Ewingastate
• Onnemahûs
• Plantenhove

Ikkerwâld

Foardat it gebiet ôfgroeven waard wie de grûn geskikt foar lânbou. It doarp krige dêrtroch har namme. Mar nei de feanterij bleaun der skrale sângrûn oer. Hjir stiene ek aadlike huzen:

• Grut Saakma en Lyts Saakma
• Jousmastate
• Remmersmastate

Moarrewâld

It doarp is boud op de Murimma terp, en krige syn namme troch moarre nei de swarte (wiete) feangrûn dêr't letter turf fan stutsen waard. Hjir hawwe ek in soad aadlike huzen stien. Yn Moarrewâld kaam yn 1881 by de Krúswei in nij gemeentehûs te stean.

Basisskoallen

• KBS De Sprankeling (Kristlik)
• Dr. J. Botkeskoalle (Iepenbier)

Mei it begjin fan skoaljier 2020-2021 binne de eardere Kristlike basisskoallen De Bron en De Fontein gearfoege ta ien skoalle: De Sprankeling. Dizze nije skoalle sit mei de Dr. J. Botkeskoalle en in nije sporthal op Kampus Damwâld oan de Badhúswei.

Spesjaal ûnderwiis

Yn Damwâld stiet in ynstelling foar dreech learende en/of beheinde bern: De Wingerd. De Wingerd is in Kristlike skoalle foar learlingen mei in ûntwikkelingsachterstân. De skoalle hat twa lokaasjes: ien oan De Klimmer foar it basisûnderwiis en ien oan de Nijewei foar it fuortset ûnderwiis.

Fuortset ûnderwiis

Sûnt 1919 hie Damwâld in feriening foar fuortset ûnderwiis, de feriening foar Kristlik MULO yn de gemeente Dantumadiel. Op 1 augustus 1921 waard de (M)ULO iepene, yn in pân oan de haadwei dêr't hjoed-de-dei in meubelsaak sit. De skoalle stie dêrnei jierrenlang oan de Nijewei, ûnder de namme Kristlike Mafû De Saad. Mei yngong fan skoaljier 2020/2021 is de skoalle fanwege it weromrinnend tal learlingen definityf sletten. Yn it skoalgebou is tsjintwurdich it fuortset ûnderwiis fan De Wingerd húsfeste.

Ferieningen

• WIK'34 - kuorbal
• Sportferiening Damwâld (SVD) - gymnastyk
• Fuotbalferiening Broekster Boys
• De Wâlden - fuotbal
• K '75 - basketbal
• Nut en Nocht - keatsen
• Blauwe Doffer - dowen
• It Honk - grifformearde jongerein
• Hjir Binne We Dan - toaniel
• Skaakwâld (Schaakwoude) - skaken

Befolkingsferrun

• 1974: 4814
• 2004: 5934
• 2008: 5568
• 2014: 5640
• 2016: 6067
• 2018: 5610
• 2021: 5600

Bekende ynwenners

• Jan Kooistra, keunstskilder
• Dr. Jacob Botke, learaar yn Moarrewâld fan 1896-1898. Nei him is in skoalle en in strjitte en in park neamd
• Geart Arend Roorda, fuotballer SK It Hearrenfean
• Sipke Ernst, skaker
• Willem Verf, skriuwer

Monuminten

• Bonifatiustsjerke (Foarwei 2)
• Benediktustsjerke (Doniawei 76)
• Wolkomstsjerke/Fermanje (Doniawei 34)
• Oargel fan De Ikker (Hearewei 1)
• Earder gemeentehûs fan Dantumadiel (Haadwei 46)
• De Krúswei (Haadwei 42)

It âldste diel fan de herfoarme tsjerke dy't wijd wie oan Sint-Benediktus is út de 12e iuw.

De Sûkerei

De Wikipedy hat ek in side Kultuerhistoarysk Sintrum de Sûkerei.

De Sûkerei is in museum wêr't it libben yn de Fryske Wâlden rûnom 1900 sintraal stiet. De eardere sûkereidrûgerij, wêroan't it museum har namme ûntlient, fungearret as besikerssintrum. Yn dizze âlde drûgerij is it produksjeproses fan sûkereikofje te sjen, in produkt wat eartiids yn de gemeente Dantumadiel in soad produsearre waard. Fierder binne der yn dit museum in oantal wâldhûskes te bewûnderjen, dy't earne oars yn de gemeente ôfbrutsen binne en hjir opnij opboud binne. Yn 2016 is de poldermûne De Mearmin fan Rinsumageast hjiroan tafoege wurden. Dy mûne is ôfbrutsen en op it terrein fan De Sûkerei yn Damwâld opnij opboud.