Sambia
Sambia, amtelk Republiik faan Sambia (üüb Ingels: Republic of Zambia [ˈzæmbɪə]), iar Nuurdroodeesien, as en banenstoot uun a süüd faan Aafrika. Uun a waast leit Angoola, uun a nuurdwaast at Demokraatisk Republiik Kongo, uun a nuurduast Tansaniia, uun a uast Malaawi, an uun a süüd lei Namiibia, Botsuana, Simbabwe an Mosambik. At lun hee 13.092.666 lidj (2010)[1]. At hoodsteed as Lusaka.
![]() |
![](../I/Flag_of_Zambia.svg.png.webp)
![](../I/Zambia_on_the_globe_(Africa_centered).svg.png.webp)
Geografii
Geograafisk Laag
At lun dialt grensen mä aacht lunen. Det lingst grens (1930 km) wurt mä det Demokraatisk Republiik Kongo an det kurtst (0.15 km) mä Botsuana diald. At lun dialt uk en 1110 km lung grens mä Angoola, en 837 km lung mä Malaawi, en 797 km lung mä Simbabwe, en 419 km lung mä Mosambik, en 338 km lung mä Tansaniia an en 233 km lung mä Namiibia.
Indialing faan Ferwalting
Sambia hee tjiin prowinsen.
Nööm | Grate | Lidj (2010) | Hoodsteed | Koord | |
---|---|---|---|---|---|
1 | Central | 110.450 | 1.375.710 | Kabwe | ![]() |
2 | Copperbelt | 31.328 | 1.972.317 | Ndola | |
3 | Eastern | 51.476 | 1.592.661 | Chipata | |
4 | Luapula | 50.567 | 991.927 | Mansa | |
5 | Lusaka | 23.490 | 2.238.569 | Lusaka | |
6 | Muchinga | 87.806 | 711.657 | Chinsali | |
7 | Northwestern | 125.826 | 727.044 | Solwezi | |
8 | Northern | 77.650 | 1.105.824 | Kasama | |
9 | Southern | 68.410 | 1.473.983 | Choma | |
10 | Western | 126.386 | 902.974 | Mongu |
Befölkring
Spriiken
Det amtelk spriik faan't lun as Ingels. Det Bemba Spriik, ian faan dön Bantuspriiken, wurd faan föl lidj uun't lun snaaket.
Histoore
Sambia wurd 24. Oktuuber 1964 suwereen. Kenneth Kaunda wiar tu 1991 de iarst president.
Öler presidenten: Frederick Chiluba (1991-2002), Levy Mwanawasa (2002-2008), Rupiah Banda (2008-2011), Michael Sata (2011-2014), Guy Scott (2014-2015) an Edgar Lungu (2015-2021).
Politiik
Sambia as en republiik. A president sant 2021 as Hakainde Hichilema.
Bütjenpolitiik
Sambia as lasmoot faan dön Feriand Natschuunen sant 1. Deetsember 1964. Det as uk sant 1964 lasmoot faan det Commonwealth of Nations.
Wiartskap
At weering faan't lun as de Sambisk Kwacha, wat faan det Beenk faan Sambia ütjbroocht wurt.