Jidisk
Jidisk (üüb Jidisk: יידיש of אידיש Jidisch of Idisch, wurdelk jüüdsk, kurt för ייִדיש-טײַטש Jidisch-Taitsch of Jüüdsk-Tjiisk) as en amanbi düüsen juar ual spriik, wat faan aschkenaasisk juuden uun widj dialen faan Euroopa spreegen an skrewen wurd an faan en dial faan hör efterfeeder tu daaling spreegen an skrewen wurt. At spriik hiart tu det germaans skööl faan spriiken. Det as efter algemian meening en ütj det Madelhuuchtjiisk ütjgingen waastgermaans, mä hebreewsk, arameeisk, romaanisk, slaawisk an widjer spriikelementen uunfald spriik. Det dialt ham iin uun Waast- an Uastjidisk. Det letst bestäänt ütj dön spriikwiisen Nuurduastjidisk („Liitauisk Jidisk“), Madeljidisk („Poolsk Jidisk“) an Süüduastjidisk („Ukrainisk Jidisk“). At spriik brükt det hebreewsk alfabeet.
Tekst üüb Fering |
Ferglik
Jidisk | Latiins Skraft | Madelhuuchtjiisk | Neimuudis Tjiisk | Fering |
---|---|---|---|---|
קויפן | kojfn | koufen | kaufen | kuupe |
הויז | hojz | hūs | Haus | hüs |
אויס | ojs | ūʒ | aus | ütj |
פלייש | flejš | vleisch | Fleisch | fleesk |
מיין | mejn | mīn | mein | min |
וווינען | vojnen | wonen | wohnen | wene |
Gramatik
Bispal faan en sechelk hoodwurd: דאָס הויז [dɔs hɔɪ̯z] (at hüs)
Kaasus | Iantaal | Muartaal |
---|---|---|
noominatiif | דאָס הויז [dɔs hɔɪ̯z] | די הײַזער [di haɪ̯zɜr] |
akusatiif | דאָס הויז [dɔs hɔɪ̯z] | די הײַזער [di haɪ̯zɜr] |
daatiif | דעם הויז [dɛm hɔɪ̯z] | די הײַזער [di haɪ̯zɜr] |