Geologii

At Geologii (faan greks γῆ gē̂ ‚Eerd‘ an λόγος lógos ‚Liar‘) as det wedenskap diarfaan, hü a eerd wurden an apbaud as.

Geoloogenhöömerk
Tekst üüb Öömrang


Äon Ära Süsteem ≈ Ääler (mya)
Phanerozoikum
Düür: 542 Ma
Känozoikum
Eerdneitdj
Düür: 65,5 Ma		 Quartär 2,588–0
Neogen 23,03–2,588
Paläogen 65,5–23,03
Mesozoikum
Eerdmadelääler
Düür: 185,5 Ma		 Kritj 145,5–65,5
Jura 199,6–145,5
Trias 251–199,6
Paläozoikum
Eerdualtidj
Düür: 291 Ma		 Perm 299–251
Karbon 359,2–299
Devon 416–359,2
Silur 443,7–416
Ordovizium 488,3–443,7
Kambrium 542–488,3
Prä­kambrium Proterozoikum
Düür: 1.958 Ma
Neoproterozoikum
Leed
Proterozoikum
Düür: 458 Ma		 Ediacarium 635–542
Cryogenium 850–635
Tonium 1.000–850
Mesoproterozoikum
Madel
Proterozoikum
Düür: 600 Ma		 Stenium 1.200–1.000
Ectasium 1.400–1.200
Calymmium 1.600–1.400
Paläoproterozoikum
Ääder
Proterozoikum
Düür: 900 Ma		 Statherium 1.800–1.600
Orosirium 2.050–1.800
Rhyacium 2.300–2.050
Siderium 2.500–2.300
Archaikum
Düür: 1.500 Ma		 Neoarchaikum
Düür: 300 Ma		 2.800–2.500
Mesoarchaikum
Düür: 400 Ma		 3.200–2.800
Paläoarchaikum
Düür: 400 Ma		 3.600–3.200
Eoarchaikum
Düür: 400 Ma		 4.000–3.600
Hadaikum
Düür: 600 Ma		 4.600–4.000

Iindialang

Algemian geologii

Det algemian geologii befaadet ham mä a krääften, diar mä det materiol faan a eerd amgung. Diar san fööraal trii ünlik waier, amdat materiol tu stianang woort, an diaram jaft at

  1. Sedimentiten
  2. Magmatiten
  3. Metamorphiten

Krääften kön faan bütjen kem, do het jo exogen. Of jo kem faan banen uun a eerd, do het jo endogen.

Histoorisk geologii

A histoorisk geoloogen fraage diarefter, wat efter a rä üüb a eerd föörkimen as.

  1. A Stratigrafii bööret iin uun a eerd an gongt diarfaan ütj, dat det, wat widjer oner fünjen woort, tuiarst diar wiar.
  2. A Geokronologii wal ei bluas sai, wat tuiarst diar wiar, man uk, wan det wiar an hü loong det düüret hää. So komt det tu det tabel üüb a rochter ääg.

Uunwand geologii

A uunwand geoloogen befaade jo fööraal mä a surgen faan a minsken an fersjük föörütj tu saien, wan wi mä ünloken tu reegnin haa üs tun bispal

  1. Ütjbruch faan en wulkaan
  2. Eerdbeewrin
  3. Tsunamis

Man jo gongt det uk am di ufbau faan wäärdag materiol üs

  1. Kööl
  2. Eerdööle
  3. Mineraalen

Luke uk diar
Commons Commonskategorii: Geologii – Saamlang faan bilen of filmer
Wikisource Wikisource: Geologii  (sjiisk)
Didiar artiikel as di 01.10.2015 uun det list faan gud artiikler, diar det leesen luane apnimen wurden. Uun uugenblak jaft at diar 73 faan.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.