Belgien/fe
Belgien [ˈbɛlgi̯ən], amtelk det Köningrik faan Belgien (üüb Holuns: België an Koninkrijk België, üüb Fraansöösk: Belgique an Royaume de Belgique) as en lun uun a nuurdwaast faan Euroopa. Uun a nuurd leit Holun an uun a uast lei Tjiisklun an Luksemborig. Det hee 11.376.070 lidj (2018)[1]. At hoodsteed faan't lun as Brüssel.
Tekst üüb Fering |
Geografii
Geograafisk Laag
Belgien leit twesken amanbi 51° an 49° (faan a nuurd tu a süüd) an 2° an 6° (faan a waast tu a uast). At lun as amanbi twaalewsis letjer üüs Tjiisklun.
At lun dialt grensen mä fjauer lunen. Det lingst grens (556 km) faan't lun wurt mä Frankrik an det kurtst (130 km) mä Luksemborig diald. At lun dialt uk en 478 km lung grens mä Holun an en 133 km lung mä Tjiisklun. A eeg faan Belgien as 66.5 km lung.
Berger
De huuchst berig uun Belgien as de Botrange, wat uun a uast faan't lun leit.
Struumer
De lingst struum uun Belgien as de Scheldt Struum, wat sin kwel uun Frankrik hee an troch Belgien tu a nuurd iin uun't Nuurdsia uun Holun leept.
Steeden
Dön tjiin gratst steeden uun't lun san:
# | Steed | Lidj (2019)[2] |
---|---|---|
1 | Antwerpen | 525.935 |
2 | Gent | 262.219 |
3 | Charleroi | 202.267 |
4 | Lüttich | 197.327 |
5 | Brüssel | 181.726 |
6 | Schaerbeek | 133.309 |
7 | Anderlecht | 119.714 |
8 | Brügge | 118.325 |
9 | Namur | 110.779 |
10 | Lööwen | 101.624 |
Indialing faan Ferwalting
Belgien hee 10 prowinsen:
# | Prowins | Grate (km²)[3] | Lidj (2018)[4] | Hoodsteed |
---|---|---|---|---|
1 | Antwerpen | 2867 | 1.847.486 | Antwerpen |
2 | Fleemisk-Brabant | 2106 | 1.138.489 | Lööwen |
3 | Hennegau | 3786 | 1.341.645 | Mons |
4 | Limborig | 2422 | 870.880 | Hasselt |
5 | Lüttich | 3862 | 1.105.326 | Lüttich |
6 | Luksemborig | 4440 | 283.227 | Arlon |
7 | Namur | 3666 | 493.073 | Namur |
8 | Uastflandern | 2982 | 1.505.053 | Gent |
9 | Waloonisk-Brabant | 1091 | 401.106 | Wavre |
10 | Waastflandern | 3144 | 1.191.059 | Brügge |
Histoore
Efter det Belgisk Rewolutschoon wurd at lun 1830 suwereen. En parlamentaarisk monarchii wurd apsaat an Leopold von Sachsen-Coburg tu de iarst köning neemd. Leopold II., dring faan de iarst köning, keeft a Kongo üüs priwaat eegendoom. Efter brutaal behanlingen faan dön iinbäärenen (at wurd toocht, dat 10 miljuunen mensken troch slaawerei an twangswerk am’t leewent kimen wiar) uun det wiartskapelk ütjbüüding faan a Kongo internatschunaal bekäänd wurden wiar, moost Leopold at gebiit 1908 üüs kolonii tu de belgisk stoot uftreed. Uun de Iarst Wäältkrich wurd det neutral Belgien faan det Tjiisk Rik efter de Schlieffen-Ploon auerfeelen an faan det tjiisk armee bal hial iinnimen. Uun de Naist Wäältkrich wurd at lun weler besaat. En tol- an wiartksapsiinhaid mä Holun an Luksemborig wurd 3. Febrewoore 1958 uun den Haag ferianbooret an hee 1. Nofember 1960 uun kreeft treeden. Belgien as ian faan a grünjleierstooten faan det Europeeisk Wiartskapsgemianskap an hee en wichtig rol uun det europeeisk ianigungspruses spelet.