Oxygen

Oxygen (latín oxygenium, úr grikskum ὀξύς-, oxys-, "sýra", upprunaliga "hvast", frá smakkinum á sýru, og -γενής, -genēs, "framleiðari", upprunaliga "upphav"; symbol O), er eitt frumevni, ið hevur atomnummar 8 í skeiðbundnu skipaninini. Á føroyskum verður evnið eisini nevnt súrni og súrevni av upprunaheitinum, sum meira neyvt kundi verið umsett sýruupphav. Latínska heitið kemur av, at lívrunnin evni sum t.d. fiti verða súr, tey trána, av oxygeni, og nanvgevarin, franski evnafrøðingurin Antoine Lavoisier, helt oxygen vera í øllum sýrum. Almenna danska heitið er oxygen, men heitið ilt verður eisini brúkt. Hetta seinna navnið kemur av, at oxygen nørir um eld.

8 Kolevni ← oxygen → Fluor ↑ O ↓ S Skeiðbundna skipanin

Útsjónd Litleyst (gass) Ljósablátt (væta) Alment Navn: Oxygen Evnafrøðiligt tekn: O Atomnummar: 8 Atommassi: 15,9994(3) g/mol Frumevnisseria: gass Bólkur: 16 Perioda: 2 Blokkur: p Elektronsamanseting: 1s² 2s² 2p4 Elektronir pr. skal: 2, 6 Atomradius: 60 pm Kovalent radius: 73 pm Van der Waals radius: 152 pm Evnafrøðiligir eginleikar Oxidatiónstrin: −2, −1 Elektronegativitetur: 3,44 (Paulings skala) Alisfrøðiligir eginleikar Tilstandsformur: gass Smeltipunkt: −218,79 °C Kritiskt punkt: −118,56 °C, 5,043 MPa Magnetiskir eginleikar: Paramagnetiskt Mekaniskir eginleikar

Í reinari, turrari luft eru umleið 21 rúmprosent av O₂.